آيا انقلاب بحرين مسلحانه ميشود؟، گفتگو با جعفر قنادباشي، كارشناس مسائل عربي
موسسه آينده پژوهي جهان اسلام
واژگان كليدي: انقلاب بحرين، مسلحانه، جریان الوفا، جریان سرایا الاشتر ، سرایا الامختار
پس از گذشت حدود 2 ماه از عملیات «سرایا الأشتر»، گروه «سرایا المختار» هدف قرار گرفتن یک مینی‌بوس حامل نیروهای امنیتی در مقابل زندان «جو» در بحرين را بر عهده گرفت. اكنون نيز جریان الوفا، جریان سرایا الاشتر و سرایا الامختار سه گروه از انقلابیون یمن دانست که خواستار اسقاط رژیم بحرین و انقلاب مسلحانه‌اند و حمایت دو جریان دیگر انقلاب یعنی جوانان 14 فوریه و ائتلاف شش‌گانه به رهبری جریان الوفاق را با خود همراه ندارند. گفتگوي زير به بررسي احتمال مسلحانه شدن انقلاب بحرين توجه كرده است.
موسسه آينده پژوهي جهان اسلام: سناريويي مطرح است که انقلاب بحرین و تحولات آن به سمت تحولات نظامی می‌رود. اگر بخواهیم چند عامل و بستر مختلف موثر در این زمینه را نام ببریم، چه عواملی موثر هستند؟
مردم بحرین 6 سال تمام همه ی راه های مسالمت آمیز که برای تحقق اهدافشان بود را به کار گرفتند. از مبارزه ی منفی، تحصن، اعتراضات خیابانی، صدور اعلامیه و انواع و اقسام شیوه های آرام و مسالمت آمیز ممکن را برای تحقق اهدافشان به کار گرفتند. ولیکن نه تنها هیچ نتیجه ای نداشت، و باعث نشد رژیم رفتارش را تغییر دهد و آنچه را که مردم بحرین می خواهند، تحقق ببخشد. بلکه برعکس، رژیم وارد یک فاز خصومت عمیق با مردم شد. یکی اینکه از ابتدا از نیروهای خارجی یعنی نیروهای سپر جزیره ی عربستان برای سرکوب مردم استفاده کرد،. دیگر اینکه از مشورت های انگلیس و آمریکا برای سرکوب مردم بحرین استفاده کرد. از پشتیبانی انگلیس و آمریکا برای نادیده گرفتن حقوق مردم بحرین و سکوت در برابر آنها استفاده کند. این اواخر نیز وارد عرصه دوستی با رژیم صهیونیستی و استفاده از تجربیات پلیس و نیروهای امنیتی زرهی برای سرکوب مردم و شکنجه که بدترین نوع سوء استفاده است، شد. لذا مردم در چنین شرایطی ناگزیرند که به رغم خواست خود، برای احقاق حقوق خود، راهی را انتخاب کنند. ناگزیر چون همه ی راه ها بسته است، و راه های مسالمت آمیز به نتیجه نرسیده، و آنها 6 سال تمام مقاومت کردند، اکنون مجبورند شیوه ی جدیدی انتخاب کنند و وارد عرصه ی اقدامات قهرآمیز شوند که این طبیعت همه ی انقلاب هاست. انقلاب ها زمانی که موفق نشوند از راه های مسالمت آمیز پیش روند، وارد عرصه ی قهر آمیز می شوند و ناگزیر می شوند که سلاح در دست بگیرند. نمونه ی روشن آن آقای نلسون ماندلاست که زمانی که دید حرف سیاهان از طرف سفید پوستان سلطه گر قابل پذیرش نیست، گروهی را تحت عنوان شمشیر ملت را در شاخه ی نظامی حزب کنگره ملی آفریقا تاسیس کرد. این گروه شمشیر ملت یا نیزه ملت، یک نیروی مسلحانه بود که به رهبری آقای ماندلا وارد عرصه مبارزات مسلحانه شد. به همین دلیل نیز آقای ماندلا به زندان رفت. یعنی فردی که به انسانی آرام و صلح جو معروف است، در مقطعی از دهه ی 60 و 70 مجبور شد که دست به سلاح ببرد. وی به اعدام نیز محکوم شد اما بعدها که انقلاب پیروز شد، ایشان از زندان ابد آزاد شد. گذشته از اين یک دلیل دیگر که به مردم بحرین انگیزه می دهد و سبب می شود که مردم به سلاح رو بیاورند، داستان مردم فلسطین است که در غزه تعدادشان هم اندازه ی ملت بحرین است و وسعتی که در اختیارشان است، کمتر از مردم بحرین است. اما فشاری که روی آنهاست، بسیار بیشتر از فشاری است که روی مردم بحرین است. ولی چون آنها اول با انقلاب سنگ آغاز کردند و اكنون به موشک رسیدند. این انگیزه و الگویی در اختیار مردم بحرین قرار می دهد تا اینکه آنها دست به سلاح ببرند. به خصوص که آنها موفق شدند غزه را از وجود صهیونیست ها پاک کنند و آنها را از صفحه غزه خارج کنند.
موسسه آينده پژوهي جهان اسلام: جریان های سیاسی و جریان های مهم بحرین، تا چه حدي به آغاز مبارزات مسلحانه توجه می کنند؟
تقریبا همه ی مردم بحرین که اكنون شاهد فشارهای ظالمانه و نابرابر جکومت هستند، خواستار این هستند که با روش تند تری با رژیم برخورد شود. علما نیز سعی کرده اند با توجه با دستورات و فرامین اسلامی و آنچه به عنوان فرهنگ شیعی داریم و آنچه از امام حسین الهام می گیریم، زمانی که در ظلم پادشاهان گرفتار می شوند، به داستان قرآنی حضرت موسی(ع) علیه فرعون مراجعه می کنند و در ادامه تاکتیک ها را از امام حسین می گیرند. لذا طبیعتا علمای شیعه، فرهنگ انقلاب را به طور غنی از ایدئولوژی اسلامی می گیرند. در اين بين گروه هایی که اکنون در داخل بحرین هستند ظاهرا در مورد توجه به مبارزه مسلحانه به نتیجه رسیده اند و یک گروه اعلام مبارزه مسلحانه کرده است. در واقع روشن است که به خصوص جوانان بحرینی آماده ی شهادت هستند و از مرگ ترسی ندارند و آن جمله ی امام حسین که مرگ با عزت را بر زندگی با ذلت بار ترجیح می دهند. این حرف جوانان بحرینی است که از امام حسین گرفته اند و زندگی نکبت بار برای کسی قابل تحمل نیست.
موسسه آينده پژوهي جهان اسلام: پیامدهای این نوع نگاه نوین به انقلاب در بحرین چیست و چه سناریویی برای درگیری مسلحانه و شروع انقلاب مسلحانه در بحرین می توان مد نظر قرار داد؟
برخی از بحرینی های مخالفِ ساکن اروپا فکر می کنند که با شیوه ی آرام می توانند انقلاب را به پیش ببرند که طبیعتا این تجربه بعد از 6 سال باید برای آنها واقعیت مسلم شده باشد که این کار امکان پذیر نیست. با اين حال مسلما گروه های بحرینی اگر دست به سلاح ببرند، مثل داعش عمل نخواهند کرد. يعني هر چند گروه های داعش ترور های کور و بمب گذاری هایی می کنند که بی گناهان کشته می شوند. اما طبیعتا گروه های بحرینی تا آن حد پیش خواهند رفت که بتوانند رژیم را وادار به تحقق خواسته های خود کنند. طبیعتا ارکان رژیم و کسانی که سعی می کنند رژیم را حفظ کنند، مورد حمله ی خواهند بود.
طبیعتا رژیم بحرین در ابتدا سعی خواهد کرد که یک جنجال آفرینی بکند و با سوء استفاده از آموزه های غربی موجود، گروه ها را متهم به تروریست بودن کند. لکن طبیعتا اگر حرکت مردم بحرین به این مرحله برسد، نوعی بازدارندگی در برابر تهاجمات رژیم بحرین است. رژیم اكنون به حقوق مردم تجاوز می کند، به مردم ظلم و به حکومت دیکتاتوری ادامه می دهد. می توان گفت برای این مردم دست بردن به سلاح نوعی بازدارندگی در برابر تهاجمات ظالمانه ی رژیم و نوعی دفاع است. مسلما این اعتراض ملت می تواند باعث کند شدن و یا توقف ظلم و ستم و نادیده گرفتن حقوق شود.
موسسه آينده پژوهي جهان اسلام: تا چه حد نوع مبارزه می تواند بحرین را وارد دوره ی نوینی کند؟
می توان گفت که این دوران شروع شده. زندان ها در این ماه های اخیر توسط گروه های مردمی گشوده شد و زندانیانی آزاد شدند. با اصطلاح می توان گفت این حرکت آغاز شده. اما با توجه به سختی شرایط و با توجه به کمک های الكترونيكي و شنیداری که آمریکا و انگلیس ها برای رصد کردن حرکت انقلاب این حرکت دشوار است و ممکن است کند تر پیش رود. ولیکن مسلما همانطور که مردم غزه با تمام رادارها و دستگاه های شنود اسرائیل توانستند بر این سد ها فائق آیند و بحريني ها هم علی رغم وجود این دستگاه ها و رادار ها می توانند این سد ها را بشکنند و رژیم را ناگزیر به تحقق خواسته های خود کنند.
