نیجریه یا به‌طور رسمی جمهوری فدرال نیجریه کشوری است در غرب آفریقا. پایتخت آن آبوجا و بزرگترین شهر آن لاگوس است. جمعیت این کشور ۱۷۰ میلیون نفر و زبان رسمی آن انگلیسی است. نیجریه پرجمعیت ترین کشور قاره آفریقا است. نیمی از مردم آن که در شمال کشور زندگی می‌کنند مسلمان و نیمی دیگر در جنوب، مسیحی هستند. نیجریه از نظر منابع نفتی دهمین کشور، در میان صادرکنندگان نفت هشتمین کشور است و بزرگترین تولید کننده نفت آفریقا است.نیجریه هفتمین کشور پرجمعیت جهان است و به دلیل تنوّع فراوان قومی و نژادی طی چند سال گذشته شاهد درگیری‌های زیادی بوده‌است. در این راستا برای بررسی سیاست خارجی این کشور در جهان اسلام گفتگویی با عبداله صالح پژوهشگر نیجریه ای داشته ایم:
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: سیاست خارجی نیجریه از ابتدای استقلال چگونه بوده است؟
همان طور که می دانید، نیجریه یکی از کشورهایی است که تقریبا 60 درصد از مردم آن کشور مسلمان هستند. اما معمولا با خیلی از کشورها رابطه خوبی داشته است. در این کشور مسیحی هم هست اما دولت نیجریه با کشورهای اسلامی مشکلی ندارد. از زمان انقلاب اسلامی و حتی قبل از انقلاب در زمان شاه، نیجریه با ایران رابطه خوبی را داشته است. بعد از آن رابطه ها نیز خیلی خوب پیش رفته است. همین طور کشورهای عربی در آسیا و آفریقا روابط خوبی با نیجریه دارند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: اصولا رویکردهای فرهنگی، ایدئولوژیکی و مذهبی دولت نیجریه از آغاز استقلال تا به حال چگونه بوده است؟
از آن وقت می توان گفت اسلام خیلی تأثیر گذاشته است. قبل از استعمار انگلیسی ها اسلام در شمال نیجریه حاکم بوده است. از طرفی کشورهای شمال آفریقا مانند مراکش (که به نیجریه خیلی نزدیک هستند) بر فرهنگ اسلامی کشور بسیار تأثیر گذاشته اند. از لحاظ تأثیر فرهنگی کشورهای عرب که با همسایه هستند باعث شد که فکر مردم بسیار به اسلام گرایش پیدا کند. نیجریه با مسلمانان مشکلی ندارد و در شمال نیجریه تقریبا 95 درصد مسلمان هستند. در جنوب نیجریه تفاوت های زیادی وجود دارد، عرب و غیر مذهبی و … وجود دارد و بعضی از آن ها مسیحی و بعضی از آن ها مسلمان هستند. بزرگترین قبیله جنوب نیجریه در حدود 70 درصد مسلمان هست و آن هم تأثیر کشورهای مسلمان است، لذا می توان گفت حتی قبل از استعمار در نیجریه اسلام بر افکار مردم بسیار تأثیر گذاشته است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نقش نیجریه در جهان اسلام در چند دهه گذشته چگونه بوده است؟
نقش نیجریه در جهان اسلام نقش مثبتی بوده است. مثلا در جهان اسلام در قضیه فلسطین وقتی که رژیم صهیونیستی در فلسطین مستقر شد، نیجریه در این مورد نظر منفی نسبت به دولت اسرائیل داد. از لحاظ فرهنگی و … به طور کلی نیجریه طرفدار فلسطین بود. در کشورهای همکاری اسلامی نیجریه عضو دائم بوده است، از این لحاظ می توان گفت نقش نیجریه، نقش مثبتی است. رئیس جمهور قبلی خود مشکل داشت، زیرا مسیحی و تا حدودی تندرو بود، او سعی می کرد روابط با کشورهایی اسلامی مانند ایران را کم کند، یکی از دلایلی که در انتخابات گذشته رای نیاورده است این است که بسیاری از مردم نیجریه مسلمان هستند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نگاه نیجریه به واگرایی یا همگرایی در جهان اسلام، جریان های گروه های افراطی گری و تروریستی چیست؟
همان طور که جنابعالی می دانید نیجریه یکی از کشورهایی است که فکر وهابی در آن خیلی تأثیر گذاشته است. خصوصا در شمال نیجریه این گونه بوده است. عربستان در دنیا و کشورهای اروپایی و … سعی کرده فکر وهابی و … را توسعه دهند. عربستان افکارش را در نیجریه پیاده کرده است. اما نظر مردم نیجریه و آن هایی که متأثر از این نظر قرار نگرفته اند در آن گروه ها نیستند. آنها سعی می کنند مسلمانان به خصوص شیعیان را در نیجریه نابود کنند . بعضی از گروه هایی که وهابی ها در خاورمیانه و کشورهای شمال آفریقا ایجاد کرده اند. از جمله در نیجریه گروه بوکوحرام قرار گرفته است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نگاه نیجریه به رابطه با کشورهای جهان اسلام واگرایی است یا همگرایی؟
نیجریه اکنون مخالف نظر افراطی گری است و خیلی سعی می کند با کشورهای دیگر هم ائتلاف تشکیل دهد. قبلا دولت نیجریه سعی کرد که به دلایل سیاسی از این گروه های تند استفاده کند و از این گروه ها سوء استفاده کند که به نام اسلام چهره اسلام را سیاه می کنند. مثلا برای مسیحیان این موضوع تأثیر دارد که کارهای اسلامی توسط بوکوحرام در حال انجام است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نقش نیجریه با کشورهای اسلامی و رابطه این کشور با ایران در شرایط کنونی چگونه است؟
روابط نیجریه با همه کشورهای عضو D8 رابطه خیلی خوبی است. به طوری که رابطه ای که نیجریه با جمهوری اسلامی ایران داشته است هنوز هم رابطه مثبتی است. حتی چند ماه پیش وزیر بازرگانی ایران در نیجریه همراه با مقامات ایران بود، روابط ایران و نیجریه هنوز هم با وجود تحریم ها ادامه دارد. رابطه نیجریه با برخی کشورهای دیگر مثل ترکیه و همین طور برخی دیگر از کشورهای دیگر روابط بسیار خوب است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آینده نقش نیجریه در جهان اسلام و نظام بین الملل چگونه است؟
به نظر من آینده نیجریه آینده بسیار خوبی است. مسئولین نیجریه در حال حاضر بسیار تلاش می کنند که وجود خودشان را نشان دهند، خصوصا بعد از ورود به بحران بوکوحرام تقریبا مردم نیجریه مخالف این گروه ها هستند. لذا مسلمانان سعی می کنند نشان دهند که نیجریه کشوری است که در آن مسلمانان معتدلی وجود دارند . در حال حاضر انتخابات اجرا شده است و رئیس جمهور جدید بسیار تلاش می کند که نشان دهد روابطش با کشورهای اسلامی روابط خوبی است. خصوصا وی تصریح کرده که یکی از کشورهایی که می خواهد با آن روابط خیلی خوبی داشته باشد، جمهوری اسلامی ایران است . این موضوع به نظر من موضوع بسیار مثبتی هم برای مردم نیجریه و هم برای مردم ایران است.
