آینده اسلام هراسی و تندروی در اروپا
گفتگو با دكتر غلامرضا کحلکی
کارشناس امنیت بین‌الملل و مطالعات تروریسم
در سالهای گذشته موضوع اسلام هراسی و تندروی در اروپا همواره مد نظر بوده و با حضور داعش در اروپا و حملات این گروه در کشورهای گوناگون اروپایی بر اهمیت اسلام هراسی و تندروی افزوده شده است. گفتگوی زیر برای بررسی بیشتر آینده اسلام هراسی و تندروی در اروپا است.
موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام: بسیاری معتقدند که افزایش تندروی و تصویری از اسلام افراط‌گرایی در اتحادیه اروپا در واقع موثر بر سیاست‌گذاری آینده‌ی اتحادیه‌ی اروپا در منطقه خاورمیانه خواهد بود. این ایده می‌تواند مصداق داشته باشد؟
انتخاب بعضی از ابزارهای برای پیشبرد اهداف طبیعی هست. چراکه بازیگران در عرصه بین المللی حدی از عقلانیت دارند و منطقی هستند. همان‌طور که در ابتدای بحث اتحادیه‌ی اروپا را اساساً شروع تروریسم به جنگ کم شدت با نظریه‌های مربوط به آن در افغانستان نسبت دادیم. اساساً خلق اسلام افراطی در آن زمان توسط اروپائیان شکل گرفت برای مهار نیروی کمونیسم در افغانستان، اما این گروها که نیروهای گریز از مرکز بودند بعد از تشکیل حکومت از مرکز خود جدا شدند. هدف اروپائیان و آمریکا از افزایش تندروی و اسلام افراطی، بازیگری و نقش بیشتر در عرصه‌ی بین المللی به‌ویژه در قلب استراتژیک بین المل، یعنی خاورمیانه هست. با دیدگاه واقع‌بینانه باید گفت حمایت اروپائیان از جبهه آزاد سوریه، اینکه به تروریست ها مخالفان میانه رو می گفتند و فعالیت آنها در سوریه، همه برای پیشبرد اهدافشان هست. استراتژیک کلان آنها که بازی کردن با بازیگران قدرتمند عرصه (که ایران هم جزء آن هست) خواهد بود،. هدف بازیگری بیشتر در عرصه بین المللی به‌ویژه در غرب آسیا است .
فرصت دیگر آن بازگشت به خود هست، اگر به راستی از تروریسم می‌ترسند، عوامل آن را در درون خود باید بشناسند. چراکه شباهت داعش با منافقین نشان می‌دهد که هر دو سر منشاء یکسانی داشته است. شباهت این‌ها با استراتژی آمریکا یک گزینش منطقی برای اهداف آمریکا هست. شباهت تروریست ها با آمریکا به‌صورت گزینش بازیگرانی از درون کشورها برای اهداف خود است. امروز یک فرانسوی جدا شده از اصل خویش و دارای بحران اقتصادی با تمام ظواهر و شیوه زندگی آمریکایی خود عنصر خوبی برای تروریست هست. این هم گزینش از درون هست. در واقع در کنار شناخت از بازیگران مطمئن بین‌المللی چون ایران باید به خود بازگردند.
در صورت احیای هویت قبلی اروپا که هویت همگرایی بود و برگرداندن فرهنگ و اقتصاد قبلی اروپا به همگرایی با توجه به اینکه اتحادیه‌ی اروپا با تمام معیارهای خود که اقتصاد و فرهنگ در آن همگرا بود اکنونی الزامی برای اروپائیان هست، در صورت بازگشت به همگرایی سابق فرصت دوباره برای اروپائیان در مدیریت وضعیت فعلی خواهد بود.
موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام:تندروی و اسلام تکفیری چه تهدیداتی را برای اروپائیان به بار خواهد آورد؟
به گونه خلاصه تهدید اصلی بحران برای کل حوزه اروپا ؛ تغییر ماهیت اروپا، تغییر ماهیت زیرساخت‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی اجتماعی و هویتی اروپا و تغییر ماهیت تروریسم در اروپا و ایجاد و ساخت یک اروپای غیر متحد (که هر کشور و بستر آن اشاعه ای برای تروریسم هست.) است.
موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام: در وضعیت کنونی، تأثیر بحث اسلام هراسی در اروپا، تا چه میزان امکان رشد خواهد داشت؟
کار ویژه‌ی اصلی اسلام افراطی در اروپا کلید واژه‌ی سیستم رسانه‌ی غربی هست. اسلام افراطی واژه ای هست که اروپائیان استفاده می کنند و این اسلام فوبیا بازی هست که خود اروپائیان راه انداختند. چراکه از افزایش جمعیت و قدرت مسلمان هراس دارند. در واقع ما بزرگترین جمعیتی هستیم اگر درست خود را بشناسیم. اگر الله اکبر برای آنها اخیرا شعاری تروریست شده و هر کس آن را بگوید مورد حمله قرار میگیرد .
اگر تروریسم یک بیماری در عرصه‌ی بین المللی هست، باید عوامل این بیماری را از میان برد. وظیفه‌ی ما این هست که اعلام کنیم که اسلام تروریست پرور نیست و عملاً این را نمی‌توان ادعا کرد که از بدنه‌ی اسلام، تروریسم رشد نمی کند. اما عناصر این تروریسم را باید راند خود اروپائیان از این آگاه هستند. تروریست های منافق و جریان‌های افراطی را خوب می‌شناسند، به خوبی آگاه هستند که ریاض عامل تروریسم هستند، اما به خاطر فروش سلاح و خرید نفت عربستان آن را نادیده می گیرند. اگر اروپا خواهان نابودی تروریسم هستند عاملان اصلی آنرا باید نابود کنند نه اینکه خود عاملی برای رشد آن باشند، کاری که جمهوری اسلامی ایران انجام می‌دهد این هست که هر عاملی تروریست را در حریم امنیتی خود که عراق و سوریه هست از خود دور می کند. اینکه چه کسانی به تروریست ها اسلحه و پول می دهند نشان‌دهنده حمایت از تروریست ها هست، سلاح‌های داعش نشان دهنده سازنده آمریکا، و صهیونیسم هست.
موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام: در سناریو و چشم‌انداز آینده، جریان‌های تندرو یا هر تصویری از اسلام‌گرایان افراطی در اتحادیه اروپا چگونه خواهد بود؟
چشم‌انداز آینده‌ی جریان‌های افراطی در اروپا ترسیم کنیم در واقع تغییر ماهیت ویروس تروریسم هست. ویروسی که به زیرساخت‌های علمی-فناوری، زیرساخت‌های سایبری، زیرساخت‌های هنری و زیرساخت‌های هویتی یورش خواهد برد. لذا هنری که تاکنون نرم و لطیف بود دچار یک تغییر زیرساخت هویتی، فرهنگی و اقتصادی رخ خواهد داد و ماهیت خود تروریسم و تغییر عناوین آن نیز خواهد بود. در بعد دیگری کنش‌ها، مدل و رفتارهای جدیدی از انواع دیگر تروریسم شاهد خواهیم بود. تئوری گرگ‌های در اروپا تنها فقط یک اصطلاح نیست بلکه واقعیت هست. تروریست‌ها با مرگ یک استراتژی به خلق استراتژی جدید می‌پردازند. پس اگر کنش منطقی نسبت و ماهیت تروریسم شناخته شنود پس تغییر ماهیت خود تروریسم در آینده از دیگر تحولات خواهد بود. مسئله دیگر سرایت و شبکه‌ای شدن و فرآیند آن اگر به‌درستی ماهیت آن بررسی نشود و با آن مقابله نشود در آینده ماهیت تکامل‌یافته‌ی شبکه‌ای آن می‌تواند اروپا را زیرورو کند و حتی در صورت کمون شدن یک شبکه‌ی تروریستی شرایطی را فراهم خواهد آورد. در آن زمان هر یک اروپایی به‌مثابه‌ی یک تروریسم بالقوه خواهد بود، چراکه بحران معنا، بحران هویت و هنر به اوج خود خواهد بود. اکنون در خبرگزاری اعمال داعش تغییر چهره و مدیریت‌شده کار مکند. این ماهیت هنر و معنا ناخودآگاه از هر اروپایی یک دشمن علیه خود و هویت خود می‌سازند و ماهیت اروپایی دچار تغییر و دگرگونی معنا خواهد شد.
لذا اگر غایت اتحادیه‌ی اروپا را همگرای فرض کنیم، همگرایی صلح و حفظ موجودیت در آینده‌ی نزدیک با اتفاقاتی که در حال شکل‌گیری هست این غایت تغییر در طول زمان تغییر خواهد یافت، اقتصادهای اروپایی از هم خواهی پاشید، چراکه اروپایی‌ها برای تولید بیشتر سلاح و انباشت بیشتر و جنگ همه علیه همه خواهند رفت و بازگشت به دنیا رئالیسم و فاصله گرفتن از اخلاق خواهیم رفت. اگر بازگشت به دنیای رئالیسم مدیریت نشود نه‌تنها در اروپا بلکه بمب متحرک برای جنگ علیه یکدیگر دوباره فعال خواهد کرد. آمریکا که تا چهار سال آینده در دست فردی چون ترامپ هست در واقع ماهیت خاص خواهد داشت و بستری برای فعالیت‌های تروریستی خواهد بود. همه‌ی این‌ها نشان از تحول اروپا به سمت نه مثبت بلکه منفی خواهد رفت اگر زیرساخت‌ها مدیریت نشود. به‌ویژه با روند برگزیت و غایت آنها تغییر خواهد کرد . در واقع اروپایان بیم دارند چراکه تروریسم در واقع نتیجه بحران‌ها و خودویرانگری خودشان باشد. تروریسم آینده به شکل خیلی از فضاها چون سایبر و فرهنگ و ترورمی سایبری و.. نمود خواهد کرد. به‌ویژه در کشورهایی که همه‌ی شه دم از خاص بودن و بهتر از دیگران بودند می‌زدند.
موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام: سناریوی محتمل‌تر چه خواهد بود؟
محتمل‌‌ترین سناریو در واقع، اشاعه و رشد تروریسم و تغییر ماهیت تروریسم و ، گونه‌ها و روش‌های جدیدی از تروریسم خواهد بود.
** مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت ها، مقالات و مصاحبه های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاما به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه های موسسه نمی باشد.
