(سعید جمشیدی؛ کارشناس مسائل غرب آسیا و شمال آفریقا)
در ۱۸ نوامبر ۲۰۲۱، رژیم صهیونیستی با اردن و با همکاری امارات، توافق‌نامه‌ای برای ساخت یک مزرعۀ خورشیدی عظیم در صحرای اردن امضا کردند. احداث مزرعۀ نیروگاه خورشیدی در جهت تأمین انرژی برای رژیم صهیونیستی است و در مقابل این رژیم متعهد می‌شود یک کارخانۀ نمک‌زدایی در سواحل مدیترانه برای تأمین آب اردن احداث کند. این پروژه به‌نوعی بزرگ‌ترین همکاری منطقه‌ای بین رژیم صهیونیستی و همسایگانش است و این پروژه با حمایت آمریکا، جان کری، صورت گرفته است. این توافق‌نامه توسط کارین حرار، وزیر انرژی رژیم صهیونیستی، و محمد النجار، وزیر آب و آبیاری اردن، به‌همراه شیخ عبدالله، وزیر امور خارجه امارات، امضا شده است.
بر اساس بیانیۀ مشترکی که توسط اعضا در دبی منتشر شده است، نیروگاه خورشیدی ۲۰۰ مگاوات برق برای رژیم صهیونیستی تولید می‌کند و در مقابل، این رژیم ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب به اردن می‌دهد. این پروژه توسط یک شرکت انرژی متعلق به دولت امارات ساخته خواهد شد و پیش‌بینی شده است تا سال ۲۰۲۶ شروع به کار کند و تا سال ۲۰۳۰، سالانه، ۲ درصد از انرژی رژیم صهیونیستی را تأمین کند و رژیم صهیونیستی، سالانه، ۱۸۰ میلیون دلار برای تقسیم آن به دولت اردن و امارات بپردازد.
شبهات پروژه
در خصوص این طرح، شبهاتی وجود دارد؛ به این معنا که این پروژه می‌تواند به‌ضرر اردن باشد یا اینکه در جهت تقویت روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای منطقه تعریف شده باشد. در ادامه به‌اختصار به این شبهات پرداخته می‌شود:
1. محرمانه‌بودن توافق: این پروژه، به‌صورت محرمانه، از قبل و با روی‌کارآمدن نفتالی بنت، نخست‌وزیر جدید رژیم صهیونیستی، صورت گرفته است.
2. عدم پایبندی رژیم صهیونیستی به توافقات: بر اساس توافق اردن با رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۹۴ و بر اساس قرارداد وادی عربه، این رژیم متعهد شد سالانه ۵۵ میلیون مترمکعب آب به اردن انتقال دهد؛ ولی هر سال با دزدیدن ۲۰ میلیون مترمکعب آب، تنها ۳۵ میلیون مترمکعب به اردن انتقال داده است. بنابراین این احتمال وجود دارد که رژیم صهیونیستی بر اساس قرارداد مزبور نتواند ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب به اردن بدهد و به این قرارداد پشت کند. برای تأیید این مدعا به سخنرانی چند روز پیش عمر سلامه، دستیار وزیر آب و آبیاری اردن، استناد می‌کنیم که در این سخنرانی گفته بود: «این قرارداد، نه از نظر متنی و نه از نظر حقوقی، یک توافق نیست و این پروژه ممکن است با دستیابی اردن به این میزان آب در سال اجرا نشود.»
3. حمایت آمریکا: همان گونه که ترامپ در عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی وارد عمل شد، امروز هم جان کری، مانند ترامپ، در جهت منافع رژیم صهیونیستی عمل می‌کند و سعی می‌کند روابط با آن‌ها را تقویت کند؛ زیرا این توافق با حضور جان کری صورت گرفته است.
4. تقویت روابط با کشورهای منطقه: با روی‌کارآمدن نفتالی بنت بعد از بنیامین نتانیاهو، نفتالی بنت تقویت روابط با کشور اردن را در اولویت خود قرار داد؛ به‌طوری که در تابستان گذشته، جلسات محرمانه‌ای در خصوص این قرارداد با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن برگزار کرد. این در حالی است که اردن بعد از مصر دومین کشور عربی بود که با این رژیم صلح کرد.
در سال گذشته، این رژیم با حمایت آمریکا با چهار کشور عربی امارات، بحرین، سودان و مراکش قرارداد عادی‌سازی روابط منعقد کرد و این در حالی است که امارات و بحرین در منطقۀ خلیج فارس، اولین کشورهایی بودند که با این کشور قرارداد امضا کردند؛ به‌طوری که امارات با رژیم صهیونیستی در زمینۀ معافیت ویزا توافق‌نامه‌هایی امضا کردند. به همین جهت، رژیم صهیونیستی با این قراردادها در جهت تحکیم روابط خود با کشورهای منطقه خاورمیانه گام برمی‌دارد.
5. تشویق اردن مبنی بر بازگشت به صلح وادی عربه: در سال ۱۹۹۴، قرارداد صلح وادی عربه بین دو کشور امضا شد. تاریخ این قرارداد ۲۵ سال تعیین شد؛ مگر اینکه یک سال قبل از اتمام این قرارداد، یکی از طرفین اعلام کند که حاضر به تمدید آن نیست. به همین جهت، سال گذشته اردن اعلام کرد تمایلی برای تمدید آن ندارد و منطقۀ الباقوره و الغمر به اردن بازگردانده شود. منطقۀ الباقوره در استان اربد در شمال کشور اردن، و منطقۀ الغمر در استان العقبه و در جنوب بحرالمیت است که مناطق مورد منازعه دو طرف است؛ چراکه در سال‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۷ این دو منطقه به تصرف رژیم صهیونیستی درآمد. بر اساس قرارداد مزبور، مقرر شد این مناطق تا ۲۵ سال در اختیار رژیم صهیونیستی باشد و اکنون با اتمام این قرارداد و اعلام اردن مبنی بر فسخ قرارداد، رژیم صهیونیستی به‌دنبال این است که اردن را به تمدید قرارداد صلح وادی عربه تشویق کند.
واکنش اخوان‌المسلمین اردن به این قرارداد
اخوان‌المسلمین اردن در تاریخ ۲۱نوامبر۲۰۲۱ در واکنش به این قرارداد، آن را محکوم کرد و اعلام کرد جماعت اخوان‌المسلمین اردن اجارۀ بخش‌های حیاتی و استراتژیکی مانند آب و انرژی را به یک کشور متخاصم که به توافقات و معاهدات احترام نمی‌گذارد، محکوم می‌کند؛ چراکه این قرارداد، امنیت اردن را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد. همچنین در این بیانیه آمده است: «رویکرد عادی‌سازی مردود است؛ زیرا موجب انباشت خشم مردم اردن خواهد شد و مقاومت و جهاد تا آزادیِ هر وجب از سرزمین‌های اشغالی ادامه دارد.»
بنابراین اردن یکی از کشورهایی است که از کمبود آب رنج می‌برد؛ زیرا با خشک‌سالی شدید مواجه است و رژیم صهیونیستی با اینکه مانند اردن از خشک‌سالی رنج می‌برد، به‌لحاظ فناوری‌های پیشرفته، با کمک غرب، در زمینۀ شیرین‌سازی آب دریا پیشرفته است و به همین جهت است که با شگردهای جدید در پی این‌اند که علاوه بر روابط سیاسی، وارد توافقات اقتصادی شوند تا بتوانند روابط خود را با کشورهای منطقه تقویت کنند و هم اینکه در جهت عادی‌سازی روابط خود با دیگر کشورهای منطقه، مانند قرارداد آبراهام که در سال 2020 با حمایت ترامپ صورت گرفت، قدم‌های بیشتری بردارند.
مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت‌ها، مقالات و مصاحبه‌های منتشرشده در سایت به‌عهدۀ نویسنده است و انتشار آن‌ها الزاماً به‌معنای تأیید مطلب یا بیانگر دیدگاه‌های مؤسسه نیست.
