تهدیدهای موجود داعش در کشمیر و خطر بروز داعش باعث شد تا برای بررسی بیشتر احزاب و جریان های سیاسی و مسلمان میانه رو و تندرو در کشمیر گفتگویی با کارشناس مسائل کشمیر داشته باشیم:
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: احزاب و جریان های سیاسی در کشمیر شامل چند گروه می باشند؟
ما از نظر سیاسی سه جریان داریم: یک جریان، طرفدار هندوستان است، یک جریان طرفدار پاکستان است. جریان دیگر، طرفدار استقلال می باشد. در این سه جریانی هم اهل سنت و هم شیعه در حال فعالیت هستند. اما در حال حاضر بیشتر شیعه ها، طرف هیچ کدام از این جریان ها نیستند. یعنی نه طرف پاکستان، نه طرف هندوستان و نه طرف استقلال، بلکه ساکت هستند. در تمامی این سه جریان شیعه ها حضور دارند. اگر چه هر سه جریان از نظر اقتصادی و آموزشی در بین شیعیان خیلی ضعیف هستند،
اهل سنت به خصوص وهابیت بیشترین گریش را به سمت پاکستان دارند. گزارشی حاکی از آن است که سعودی ها در گام نخست برخی از مبلغین وهابی را به هند اعزام وارد نموده اند. در بین سال های 2011-2013 یعنی ظرف دو سال، حدودا 25 هزار نفر وهابی وارد هند شده است و در نقاط مختلفی سمینار برگزار می کند و در مورد مسائل دینی صحبت می کند. این افراد به منظور تبلیغ وهابیت به همراه خود مبلغ 17 میلیارد روپیه آورده اند. یک گزارش رسمی است که نشان می دهد، ظرف دو سال 25 هزار نفر وهابی وارد هند و در حال صرف بیشتر سرمایه خود در دانشگاه ها و مساجد هستند.
نکته ای که برای شیعیان کشور حساس تر است، که در ایالت جنوب کشمیر سازمان جماعه اهل الحدیث تشکیل شده است. این سازمان بسیاری از مساجد را تحت نفوذ خود درآورده است و این مساجد تبلیغ تعالیم وهابیت را شروع کرده اند. سازمان الحدیث یک نهاد مرکزی می باشد و کل وهابی هایی که در هندوستان فعال هستند. مرکز سازمان الحدیث در کشمیر است. سازمان الحدیث یک نهاد مرکزی می باشد که فعالیت ها و جریان وهابیت را تنظیم می کند. همین سازمان سعی می کند دیدگاه های وهابیت را در ایالت های هند تبلیغ می کند. جریان وهابیت با عنوان الحدیث جریان داغی است. این جریان حتی حاضر نیست که در مورد عربستان حرفی زده شود.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: احزاب سیاسی کشمیر چه احزابی هستند که در این سه دسته قرار دارند؟
بزرگترین حزب، حریت است که در آن هم اهل سنت و هم شیعیان هستند. اما بیشتر اعضای آن را اهل سنت تشکیل می دهند. در حدود 90 تا 95 درصد این حزب را اهل سنت تشکیل داده اند و 5 درصد آن، شیعیان هستند. در دولت چند وزیر شیعه حضور دارد و روحیه انقلابی دارند. حزب حریت ادعای استقلال دارد، اما 99 درصد تفکر آن ها با پاکستان است. اما شیعیان این موضع را قبول ندارند. شیعیان دوست ندارند که طرف پاکستان باشند. در کل تفکری شیعیان این است که با توجه به نگرش پاکستان دوست ندارند که طرف پاکستان باشند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: جریان های فکری دیگر مانند صوفیه و گروه های دیگر فکری، چه گروه های فکری دیگری در کشمیر وجود دارند؟
جریان صوفی گری هم هست و حتی در بین اهل سنت بیشتر از شیعیان است. صوفی گری آن ها تا اندازه ای مخلوط شده است. جریان دیگری جریان مسیحی هاست. در حال حاضر این جریان با سرعت زیادی در حال رواج یافتن در کشمیر است. حتی در بعضی قسمت ها، خانواده های شیعه، مسیحی شده اند. این جریان از نظر فرهنگی و فکری بسیار فعال است و در دانشگاه ها بسیار کار کرده است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: اگر بخواهیم به جریان های تندرو تکفیری و سلفی بپردازیم، جدا از وهابیت چه جریان های دیگر سلفی و تکفیری در کشمیر وجود دارد؟
در حال حاضر چند بار پرچم داعش در کشمیر به نمایش درآمده است و گروه طرفداران داعش در آن جا ایجاد شده است. در جایی پرچم را سوزانده بودند. ولی نتیجه آن این شد که در بعضی جاها اهل سنت تظاهرات کنند که حتی دولت مجبور شد حکومت نظامی اعلام کند. این جریان ها و جریان های سلفی و تکفیری جود دارد. در ابتدا به صورت زیرزمینی بودند که در حال حاضر، جریان داعش هم اضافه شده است. جریان مسحیت در کنار تفکر پاکستان و تفکر هندوستان و تفکر انقلاب اسلامی در حال حاضر وجود دارد. این ها چند جریان هستند که در حال حاضر فعال می باشند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نسبت جمعیتی کشمیر هند بین شیعه و سنی، دیوبندی و هندوها جگونه است؟
در مورد اهل سنت، از هر چهار مذهب در کشمیر حضور دارند. شیعه و دیوبندی، بودایی به تعداد کم هستند. در خود کشمیر بالای 95 درصد مسلمان هستند. در بین مسلمانان دولت اعلام نمی کند که چند درصد شیعه و چند درصد سنی هستند. اما طبق تخمینی شیعیان بین 20 تا 30 درصد شیعه است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: جریان های سیاسی کشمیر در حال حاضر تا چه حدی فرصت حضور جریان های اسلام مدرن و اسلام لیبرال را در کشمیر هند به وجود آورده است؟
دو جریان فعال هستند که یکی جریان اهل سنت است که همان جریان وهابیت است. از طرف دیگر جریان تشیع است که طرفدار صد در صد انقلاب هستند و حتی حاضرند که برای انقلاب جان هم بدهند. این دو جریان در مقابل هم قرار دارند، اما تا به حال درگیری به وجود نیامده (چون در پاکستان) است، علت آن این است که ما به هیچ یک از دو طرف اهانت نمی کنیم. آن چه که اکنون در حال رواج از سوی جریان سلفی و تکفیری است، اما ما هنوز حرفی نمی زنیم. به خاطر همین هر دوی این جریان ها کار خود را ادامه می دادند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: اگر بخواهیم نگاهی به وضعیت کشمیر داشته باشیم، در بین جریان های شیعی چند نوع تفکر وجود دارد؟
در خود کشمیر یک جریان مربوط به چهار فرقه شیعیان است. هر کدام از این فرقه ها چهار نفر را در راس به طور مجزا دارد. جریان دیگری هم هست که به اسم تنظیم مکاتب وجود دارد که بیشتر روی متون دینی کار می کند و به بچه ها آموزش می دهد. چهار جریان دیگر چندان صاحب فکر نیستند لذا افراد تحصیل کرده رغبت به شرکت در این چهار جریان و چهار فرقه را ندارند. ان چهار فرقه چون فرقه های محمدی، عباسی، انصاری است. اما در طرف دیگر سیستم تنظیم مکاتب دیگر بیشتر از سیصد مدرسه را تحت حمایت خود دارد. طایفه دیگری هم به صورت تشکل های کوچک کار می کنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نگاه جریان های سنی و شیعه به ایران چیست؟
در حال حاضر هیچ کس در کشمیر با هر فکر و تفکری نمی تواند، از امام و رهبری کناره گیری کنند زیرا مردم آن ها ر ا قبول نخواهند کرد. به همین دلیل مجبورند از این دو شخصیت استفاده بکنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: جریان های شیعه و سنی چه نگاهی به پاکستان دارند؟
در پاکستان جریان اهل سنت احاطه دارد. اما جریان شیعه گرایشی به پاکستان ندارند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: این جریان ها چه رابطه ای با هند دارند؟
همان طور که گفتم در بین جریان های اهل سنت، گروه هستند که طرفدار پاکستان هستند. با دولت هند رابطه خوبی دارند و مشکلی ندارند. خود هند هم بر شیعیان خیلی حساس نیست و می دانند که آن ها ضربه ای به سیاست هند نزده اند.
