وقتی اخبار از ماه ها پیش آشکار شد که حمله برای پس گرفتن موصل از دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در پاییز شروع خواهد شد، بسیاری از تحلیلگران استدلال می کردند که این عملیات به هنگام انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر خواهد بود تا به نامزد حزب دموکرات خانم هیلاری کلینتون کمک کند تا پیروز شود و جایگاه رئیس جمهور باراک اوباما را قبل از پایان دوره خود در ماه ژانویه تقویت کند.
تحلیلگران هشدار داده اند که عراق ممکن نیست به طور کامل برای آزادی موصل، دومین شهر بزرگ عراق آماده باشد. برخی پیشنهاد دادند که بغداد می بایست ابتدا دیگر شهرهای کوچک کماکان تحت کنترل داعش، به خصوص شهر عمدتا عرب سنی حویجه، سنگرگاه جنگجویان داعش جنوب موصل و نزدیک به استان استراتژیک نفت خیز کرکوک را پس بگیرند.
مهمتر از آن، دولت بغداد یک استراتژی ملی برای ایجاد ثبات در استان های سنی نشین که از داعش آزاد شده اند به رسمیت نشناخته است که می بایست به پایان محرومیت سنی ها، خنثی سازی رادیکال ها و در نهایت شکست این گروه کمک کند.
در حالی که به نظر می رسد نبرد برای موصل که از 15 اکتبر شروع شده است، پیشرفت هایی برای سرنگونی داعش از شهر و از بین بردن اعلام خلافت آن ایجاد کرده است، حمله خیره کننده به کرکوک، نوع حمله های تروریست های داعش پس از اینکه از موصل رانده شوند را برجسته کرده است.
روز جمعه، داعشی ها با نیروهای پیشمرگه جنگیدند و ساختمان های دولتی،نیروگاه ها، مساجد، ایستگاه های پلیس و دفاتر احزاب سیاسی را تصرف کردند. در این حمله ده ها تن از مردم، بسیاری از نیروهای امنیتی کشته و یا زخمی شدند که یاداوری بود بر اینکه عراق همچنان در چنگال جنگ با یک دشمن وحشی است.
با توجه به حمله شوکه کننده داعش به کرکوک، پرسش های بزرگی پیش آمده است در مورد اینکه دقیقا چه چیزی در تلاش های عراق برای تضمین امنیت و ثبات از زمانیکه این کشور سعی می کند دوران داعش را خاتمه دهد و یک فصل جدیدی از صلح و آشتی باز کند، اشتباه پیش رفت.
اتهامات متقابل و سرزنش ها تا به نقطه ای از ایجاد عدم اطمینان و سردرگمی، بسیار است تا جایی که طرفین درگیر سعی می کنند از مسئولیت ها طفره بروند دقیقا همان طور که با سقوط موصل به داعش بیش از دو سال پیش انجام دادند.
داعشی ها چندین حمله دیگر در اهداف کوچکتر در روزهای اخیر در استان انبار، سامرا، دیالی و بغداد انجام داده اند، نشانه دیگری از سوء مدیریت در ایجاد موازنه انتقال به دوران پس از داعش. دلایل متعددی برای شکست مقامات عراقی در جلوگیری از شورش های داعش در سراسر کشور وجود دارد درحالیکه حرکت روبه جلو در بیرون راندن این گروه از شهرهای اصلی مشاهده می شود.
یکی از ضعف های اساسی عدم برنامه ریزی دقیق برای حمله موصل است که این عملیات پیچیده، تنوع بازیگران دولتی و غیر دولتی درگیر در آن و منافع و برنامه های سیاسی متضاد آنها را به ملاحظه می آورد.
عراق نبرد موصل را خواهد برد. اما چنانچه که توده های نفوذی در کرکوک و رطبه نشان داده اند، عراق پس از داعش سخت و خطرناک است. درس شکست این هفته این است که سناریوی مشابه می تواند در موصل و یا دیگر شهرهای سنی نشین پس از اینکه از داعش پس گرفته شوند، به وقوع بپیوند.
اما اگر نکته خوبی در مورد این دو جنگ وجود داشته باشد این است که آنها می توانند به عنوان یادآوری بر نیاز به تشویق راه حل سیاسی برای درگیری های قومی و فرقه ای طولانی مدت در عراق به کار روند.
منبع: الجزیره
