در یک سال گذشته گزارش ها و تحلیل های مختلفی از حضور نیروهای داعش در پاکستان در رسانه های منطقه منشر شده است. گفتگوی زیر با گفتگو با سید نوید حیدر تقوی به منظور بررسی وضعیت نفوذ و جریان های حامی داعش فراهم شده است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: با نگاهی کلی اصولا چه بسترها موجب حضور داعش در پاکستان کشور شده است؟
ابتدا باید عرض شود که حضور داعش در پاکستان را نمیتوان به یک رژیم یا یک حزب محدود کرد، و امروزه داعش به یک نظریه و ایدئولوژی تبدیل شده، داعش هیچگونه حضور فیزیکی در پاکستان ندارد اما همان فکر و ایدئولوژی داعش که در کشورهای مختلف وجود دارد در پاکستان نیز وجود دارد. در پاکستان صحبتهایی رد وبدل شده که آیا داعش به معنای واقعی در پاکستان وجود دارند یا نه؟ جواب این سوال خیر می باشد. تنها اعضای گروههای تروریستی با انصراف از گروههای خود، خود را یک داعشی می نامند و گر نه از لحاظ فیزیکی در اینجا داعشی وجود ندارد. اما بلحاظ ایدئولوژی جواب مثبت می باشد، حامیانی برای این طرز تفکر در پاکستان مانند کشورهای عربی و سوریه و عراق وجود دارد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: چه جریانها و گروههای هوادار داعش در پاکستان وجود دارد؟
پاکستان مدتی است به جولانگاه تروریستهای تبدیل شده است و گروه های تروریستی مختلفی فعالیت دارند که در صدر آنها طالبان و القاعده (که همچنان در پاکستان مقداری نفوذ دارند) می باشد. این گروهها در این کشور از قبل پایگاههای داشته اند که با عملیات ارتش، در حال منزوی و پراکنده شدن هستند و اعضای آنها به شهرها منتقل شده اند. اما می توان گفت برخی از حامیان داعش در پاکستان شامل طالبان، جندالله، جیش محمد یا گروههای دیگر مانند سپاه صحابه، لشکر جنگوی از این قبیل گروههای وهابی و تکفیری در پاکستان در شهرها مختلف (که به نام داعش کار خود را انجام می دهند و وحشت و رعب در بین مردم ایجاد می کنند) فعالیت می کنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: احزاب مذهبی و سیاسی پاکستان چه نگاهی به داعش دارند؟
در پاکستان گروهها و حزب های مذهبی دو قسم اند، یکی از آنها افراطی هستند. مانند سپاه صحابه و لشکر جنگوی و برخی نیز دارای اسمها و چهره های مختلف (که با عربستان در ارتباطند و در بعضی جاها تلویحا داعش را حمایت می کنند) هستند. اما بعضی گروههای سنی معتدل هستند و صراحتا مخالف داعش هستند و ایدئولوژی و نظریه داعش را رد می کنند و برعلیه داعش فعالیت انجام می دهند . در همین راستا آنها اجتماعات مختلفی را در پاکستان تشکیل داده اند تا مردم با طرز تفکر داعش بیشتر آشنا شود و به آنها میگویند که که به این گروه امیدی نبندید.
به طور کلی گروههای وهابی و تکفیری که داعش را حمایت می کنند و حتی در برخی روزنامه ها عنوان شده که برخی سران این گروهها با ابوبکر البغدادی بیعت کرداند، اما در مجموع به طور علنی وجود ندارند و این حمایتها تنها به صورت بیانیه هایی در روزنامه یا تلویزیون عنوان شده است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در چه مناطقی از پاکستان ممکن است حضور داعش پررنگ شود؟
در چند ماه اخیر بر روی دیوارها برخی شهرها نوشته هایی به حمایت از داعش دیده شده است، مثلا در لاهور . ولی در شهرهای بزرگ گروه داعش وجود ندارد. اما داعش در حال حاضر به یک ایدئولوژی تبدیل شده است، ممکن است کسی که حامی داعش شده است بر روی دیوار حمایت خود را اعلام کرده است. اما بر طبق اطلاعات رسانه ها در شهرهای شمال پاکستان مانند استان خیبر و مناطق قبایلی نوشته و بیانیه هایی مبنی بر حمایت از داعش در بین مردم پخش شده است. پس به میزان کمی حضور داعش در این مناطق پررنگتر می باشد. اما دولت نیز منکر آن می باشد و عنوان می دارد که طرفداران گروههای دیگر تروریستی برای فشار آوردن بر دولت این اسم را استفاده می کنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: گروه طالبان و جریان حقانی چه نگاهی به حضور داعش در پاکستان دارند؟
طالبان پاکستان حامی داعش هستند . انها بعضی اوقات به حمایت از سنی های عراق( با این فرض که دولت شیعی عراق در حال از بین بردن سنی ها می باشند و داعش به حمایت از سنی ها در آمده است، این شعار را در پکستان وجود آورده بودن که سنی ها شما باید به حمایت از داعش برخیزید. در اینبین حقانی هم به صورت علنی در رابطه با داعش چیزی نگفته، اما به طور کلی طالبان منزوی شده و گروه و گروه شده اند و هر گروهی با یک اسمی کار می کنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: چه گروهایی از طالبان از داعش حمایت می کنند؟
گفته می شود ملا فضل الله یکی از گروههای قوی جدا شده از طالبان و یا گروه خراسانی و یا کشمیری که آنها نیز از طالبان جدا شده اند از داعش حمایت کرده است . اما در سه چهار ماه گذشته این گروه های طالبان منزوی شده زیرا ارتش پاکستان با قدرت بر علیه آنها عملیات انجام می دهد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: چه عواملی حضور داعش را در پاکستان گسترش ی دهد؟
جو عمومی پاکستان بر علیه داعش هستند، هیچ تلویزیون و روزنامه ای از داعش حمایت نمی کند. چند گروه هستند که تعدادشان انگشت شمار است که از نام داعش استفاده می کنند.هیچ نیروی منظمی از داعش در اینجا وجود ندارد که ما به صراحت بتوانیم بگوییم که گروه داعش در پاکستان وجود دارند و برخی تنها می خواهند به اسم داعش ذهن ها را منحرف کنند تا کار خود را انجام دهند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آیا تعداد پاکستانی های داعشی در سوریه و عراق مشخص می باشد؟
اعداد و ارقام مشخصی وجود ندارد، تقریبا دو سه سال پیش که به طور علنی النصره و داعش فعالیت خود را در سوریه شروع کردند همه رسانه های داخلی پاکستان این قضیه را به مردم گوش زد کردند که تعداد 300-400 نفر از پاکستان به این کشور منتقل شده است. اما در حال حاضر تعداد ارقام مشخصی وجود ندارد. پاکستان برعلیه برخی گروههای تروریستی عملیات شدیدی شروع کرده احتمالا این گروهها تجزیه شده و برخی تحلیلگران می گویند که عده ای از این فراریان به سوریه و عراق رفته و به داعش ملحق شده اند اما هیچ کس اعداد مشخصی از آنها را عنوان نکرده است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در چه صورت ممکن است داعش در پاکستان حضور پیدا کند و یا حتی حضور خود را افزایش دهد و مناطقی را به تصرف خود درآورد؟
در حال حاضر ممکن نیست که کوچکترین منطقه پاکستان در اختیار داعش قرار گیرد زیرا خود گروههای تروریستی پاکستان در حال منزوی شدن هستند و در این موقعیت امکان ندارد داعش یکی از نقاط پاکستان را تصرف کرده و اعلام موجودیت کند، درست است که در حال حاضر ایدئولوژی داعش در پاکستان وجود دارد اما هیچ گروهی به نام داعش در این کشور فعالیت ندارد.
