گروه های و مسلمانان سلفی و تکفیری در لبنان چون «فتح الاسلام» در چند سال گذشته نمود بیشتری داشته اند. حتی به نظر می رسید در سالهای گذشته جریان های سلفی و تکفیری این کشور، تلاش دارند که در شمال و جنوب این کشور یعنی در شهرهای طرابلس و صیدا، ایالت هایی سلفی به منظور فشار بر حزب الله تشکیل دهند. در این بین برای بررسی وزن حقیقی گروه های تندر سلفی و تکفیری در صحنه سیاسی لبنان گفتگویی با مسعود ادریسی داشته ایم:
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: حضور جریان های سلفی و تکفیری در لبنان، در گذشته به شکل بوده است؟
با توجه به اینکه در لبنان طوایفی مختلفی چون مسیحیت با شاخه های مختلف و مسلمانان وجود دارد اما زندگی مسالمت آمیزی را در بیست الی سی سال گذشته، بعد از جنگها و اختلافات سالیان قبل داشتند. در لبنان گروههای سلفی و تکفیری که عمدتا از اهل تسنن هستند چندان در لبنان جایگاهی نداشتند و اگر هم از این گروهها در لبنان وجود داشتند به تعداد اندکی بودند که با توجه به وضعیت خاص اجتماعی و فرهنگی لبنان جایگاهی برای عرض اندام نداشتند. اما در سالهای اخیر با توجه به حضور تکفیری ها در منطقه مخصوصا در سوریه و عراق، این گروهها امتدادی را در لبنان تشکیل داده، که توسط برخی ازگروههای داخلی و خارجی تغذیه مالی و سیاسی و فکری می شوند. اما به مانند سایر کشورهای عربی و مسلمان جایگاهی ندارند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: بیداری اسلامی چه تاثیری را بر گسترش و شیوع سلفیت و جریانهای تکفیری در لبنان گذاشت؟
این تحولات در منطقه مخصوصا درگیری و بحران سوریه مسبب بروز تفکر سلفی و تکفیری در لبنان شد و گروههای که تفکرات سلفی و تکفیری را داشتند، توانستند، با توجه به موقعیت خاص منطقه و اختلافاتی (که بعضی از کشورها و جریانها با ایران، حزب الله و شیعیان لبنان داشتند) موقعیت خود را تقویت کنند و طبیعتا در سه الی چهار سال اخیر وضعیت تکفیری ها و سلفی ها در لبنان تغییر کرده و در صحنه سیاسی لبنان عرض اندام کردند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: گرههای سلفی و تکفیری لبنان شامل چه گروههایی می باشند؟
گروه یا دسته خاصی را نمیتوان نام برد، اما بخش اعظمی از آنها در شمال لبنان در منطقه طرابلس (که همیشه پایگاه سلفی ها بوده و در حال حاضرهم در آنجا حضور دارند) می باشد. بخشی دیگری در بقاع لبنان ساکن شده و مرتبط با جبهه النصره (که این گروه همراه با داعش به آنها کمک می کنند) هستند. پس گروه خاصی به آن معنا در لبنان وجود ندارد و نمیتوان اسم خاصی را نام برد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: وضعیت اقتصادی و تعداد نیروهای جریانهای شبیه نظامی چه حدی گسترش یافته اند؟
به خاطر حمایتهای علنی برخی کشورهای منطقه مانند عربستان و حتی در داخل لبنان بخشی از اهل تسنن وگروههای مرتبط با جریان 14 مارس (که حمایتهای سیاسی و اقتصادی از آنها دارند) وضعیت گروههای تکفیری و سلفی هم بلحاظ اقتصادی و هم لجستیکی و نظامی، تقویت شده است. لذا لبنان که در گذشته از بابت تکفیری ها و سلفی ها هیچ خطری را احساس نمی کرد اما در حال حاضر این گروها برای لبنان خطر محسوب می شوند، که همه اینها بدلیل تقویت وضعیت سیاسی و اقتصادی و اجتماعی آنها است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آیا لبنان می تواند بستری مهم برای گروههای تکفیری و سلفی در منطقه ایجاد کند؟
به دلیل وضعیت متفاوت لبنان با کشورهای دیگر همچون سوریه و عراق متفاوت است. با توجه به شرایط خاص لبنان و زندگی مسالمت آمیز مردم آنها در کنار یکدیگر، زمینه رشد چندان تکفیری ها و یا حتی تصرف بخشی از لبنان وجود ندارد. قدرت حزب الله در افکار عمومی و در صحنه های عملیاتی و همکاری ارتش لبنان و حزب الله ، اجازه تصرف بخشی از لبنان به این گرووها را نمی دهد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نوع رابطه جریانهای تکفیری و سلفی با جریانهای مختلف لبنانی اعم از مسیحی و مسلمان و اهل تسنن به چه نحوی می باشد؟
این جریانهای سلفی و تکفیری در بین طوایف لبنانی جایگاهی نداشته و تنها بخشی از اهل تسنن لبنان دید مثبتی نسبت به آنها دارند. وگرنه دیگر طوایف چون شیعیان ، مسیحیان ، دروزی ها و.. هیچ رغبت و تمایلی به سلفی ها ندارند و پایگاه اصلی گروههای تکفیری و سلفی در بخش کوچکی از اهل تسنن می باشد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آینده حضور و نفوذ جریانهای تکفیری و سلفی در لبنان به چه عواملی وابسته می باشد؟
شرایط کشور سوریه بر روی لبنان تاثیر دارد. اگر چنانچه در سوریه این گروهها بتوانند قدرت خود را زیاد کنند طبیعی است که این گروهها به دنبال دست اندازی به لبنان نیز هستند، لذا تقویت این گروهها در سوریه تاثیر مستقیمی بر وضعیت لبنان دارد. اما اگر بالعکس در سوریه با شکست مواجه شوند، به طور طبیعی در لبنان نیز کاری از پیش نمی برند و با توجه به نبود جایگاه در میان مردم نمی توانند در لبنان چندان نفوذ کنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: بنظر شما چه سناریویی می توان وضعیت آینده این گروه ها در لبنان پر رنگ تر دید ؟
سناریوهای مختلفی می توان نوشت، می توان از طریق سوریه و اقداماتی که در آنجا می شود تاثیر نفوذ و حضور این گروهها را در لبنان بررسی کرد. یعنی با تقویت این گروهها در سوریه حضور و نفوذشان در لبنان نیز بیشتر و موثرتر است. سناریو دیگر آن است که با توجه به حضور و نقشی که حزب الله در لبنان کشورهای چون عربستان و قطر (که تمایلی به قدرت حزب الله در لبنان ندارند ) و همچنین برخی گروههای داخلی که خود را مقابل حزب الله می دانند، می توانند به لحاظ مالی و انسانی به گروههای تکفیر و سلفی کمک کنند تا نقش آفرینی بیشتری را داشته باشند.
