چندی است که گروه افراط گرای داعش وارد عملیاتی تروریستی شبکه ای، خارج از مناطق خاورمیانه و شام شده است. این گروه برعکس همتایان القاعده ای خود ضمن دارا بودن قلمرو برای خویش به صورت شبکه ای در حال فعالیت در بخش های مختلفی از جهان به صورت عملیات انتحاری و تروریستی است. فرانسه، از تاثیرگزارترین کشورهای غربی، که خود از شکاف مذهبی رنج می برد؛ از جمله هدف های اولیه گروه افراط گرای داعش برای عملیات تروریستی بوده است. در مورد اینکه که چرا فرانسه مقصد اولیه بسیاری از عملیات تروریستی افراط گرایان – به ظاهر مسلمان – داعشی بوده است، نکات چندی قابل ذکر است.
فرانسه با دارا بودن حدود 5 میلیون نفر مسلمان در خود، جزء یکی از مهمترین کشورهای غربی با بیشترین اقلیت مسلمان است. مسلمانان فرانسه در نتیجه حملات تروریستی اخیر در این کشور، با افزایش احساسات و نگرش‌های منفی مواجه شده اند. هر چند که این فضای منفی «از سالهای پس از 11 سپتامبر نیز با نقض حقوق مسلمانان در اروپا هم در قالب رسمی(بدرفتاری پلیس) و هم غیررسمی (حملات گروههای افراطی راست) در جریان بوده است. در واقع پس از 11 سپتامبر امکان سوء استفاده دولت های غربی از فضای ضد مسلمانان و تحمیل محدودیت های بیشتر بر آنان فراهم شده بود(شیرغلامی، 1390) و آنان از هر فرصتی برای اعمال قوانین و محدویت های بیشتر بر مسلمانان دریغ نکردند. بدین ترتیب زمینه های نارضایتی مسلمانان در جامعه فرانسه را بوجود آوردند.
درحالت کلی، سیاست های فرانسه در قبال مسلمانان چند میلیونی این کشور تبعیض آمیز بوده و مسلمانان جذب جامعه فرانسه نشده اند. از حیث اقتصادی نیز بیکاری و رکود و فشار بر مسلمانان زیاد بوده و موجب محرومیت آنان شده است. مسلمانان در اولویت استخدامی قرار نمی گیرند. از این حیث سرخوردگی و تمایل به افراطی گری و خشونت در آنها زیاد شده است. فرانسوی ها بسیار به سکولاریسم خود می نازند. منع استفاده از حجاب زنان در مدارس و ادارات دولتی، تمسخر مذهب در نشریات طنز، ترکیبی پیچیده از رویکرد تهاجمی فرانسه و آزادی بیان و سکولاریسم گسترده (بویژه پس از جنگ های الجزایر)، کشور فرانسه را برای مسلمانان آنجا منزجر کننده ساخته است(سالنمای دفاعی – امنیتی، 1395 :130). پدیده گسترش تمایل فرانسویان برای پیوستن به گروههای تکفیری از جمله پیامدهای اصلی این اقدامات و سیاست ها بوده است. سیاست هایی که زمینه افراط گری و انحراف جوانان را فراهم نموده و دولت و همچنین مردم فرانسه را با ناامنی کامل درشهرهای مختلف این کشور روبرو ساخته اند. به گونه ای که ترس از وقوع حملات تروریستی جدید در خاک این کشور تبدیل به پدیده ای عمومی شده و در ذهنیت مردم نهادینه شده است.
اینکه چرا فرانسه آماج حملات تروریستی از طرف این گروه قرار گرفته است، دلائل چندی می تواند داشته باشد: مهمترین هدفی که داعش می تواند در حمله به یک کشور دموکراتیک غربی داشته باشد به احتمال زیاد به هم زدن صلح و آرامش و ایجاد بی ثباتی و ناامنی در جهان دموکراتیک است. تهدید فرانسه به کمرنگ نمودن حضور نظامی اش در قلمرو داعش برای مبارزه با افراط گرایی و اقدامات تروریستی این گروه هدف دیگری است که می توان برای این اقدامات وحشت انگیز آنان متصور شد. در این زمینه هشدار به ابرقدرت ها و حکومتی نمودن ترس از داعش در جهان نکته مهمی است که می تواند از اهداف مدنظر آنان باشد تا وحشت عمومی جهانیان را در پی داشته باشد. از طرف دیگر، داعش همواره در جهت اثبات خود به عنوان عضوی فعال در نظام بین الملل بوده است. اقدامات انتحاری و تروریستی در فرانسه با هدف تهدید آسایش عمومی و ارعاب حکومتی از جمله فعالیت های داعش برای رسیدن به اهداف کلان خود است. در اینجا کشور فرانسه را برمی گزیند تا از نارضایتی های عمومی مسلمانان در این کشور بهره برداری نموده و دشمنانش را در درون مرزهایشان دچار مشکلات سیاسی و امنیتی اساسی نماید.
منابع
سالنمای دفاعی – امنیتی جمهوری اسلامی ایران 1394(1395)، تهران: مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
شیرغلامی، خلیل(1390)، اسلام هراسی و اسلام ستیزی: ده سال پس از حادثه 11 سپتامبر، تهران: فصلنامه سیاست خارجی، سال 25، شماره4، زمستان
