شبه جزيره سینا در شمال شرق مصر به شکل مثلثی از شرق به خليج عقبه و از غرب به خلیج سوئز و از شمال دریای مدیترانه وصل است. بعد از برکناری مرسی منطقه صحرای سینا در مصر شاهد تنش فراوانی میان نیروهای ارتش مصر و گروهک‌های تکفیری تندرو بوده‌است. در یک سال اخیر درگیریهای متعددی بین ارتش مصر و افراد مسلح در سینا رخ داده و داعش نیز تأسیس امارت جدید در صحرای سینای را اعلام کرده است. در این حال برای بررسی بیشتر بحران‌های شبه جزيره سينا گفتگویی با کارشناس مسائل مصر داشته ایم:
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: بحران‌های شبه جزيره سينا به چند دسته قابل تقسیم بندی هستند؟
شبه جزیره سینا در واقع منطقه ای است که سال ها در اشغال رژیم صهیونیستی بود و بعد از قرارداد کمپ دیوید بین انور سادات و رژیم صهیونیستی، شرایط خاصی پیدا کرد. این منطقه به عنوان منطقه ای خالی از سلاح در چارچوب توافقنامه کمپ دیوید تعریف شد. به همین دلیل برخی از گروه های تندرو از جمله گروه های سلفی و تکفیری با استفاده از فضای موجود منطقه شبه جزیره سینا ( که منطقه ای بکر به لحاظ عقیدتی و اجتماعی است، و این که اغلب ساکنان این جزیره از اعراب کوچ گر مصری هستند) قرار گرفته و تاثیر گروه های تکفیری روی این منطقه بسیار زیاد است. به اضافه این که نفوذ از شبه جزیره سینا به سمت فلسطین اشغالی امکان پذیر بوده و سینا می تواند مقری برای عبور این گروه ها تلقی شود. در واقع شبه جزیره طی سال های اخیر، به خصوص بعد از سرنگونی رژیم حسنی مبارک در سال 2011، شاهد بحران امنیتی بوده و گروه های تکفیری با نفوذ در این منطقه تلاش می کنند که امنیت را در آن جا متزلزل و دولت خاصی با اهداف کاملا پراگماتیسمی و رویکردهای سلفی گری در آن جا تاسیس کنند. این مسئله یک چالش منطقه ای جدی برای مصر تلقی می شود.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: با توجه به ابعاد مختلف بحران در این شبه جزیره، چه عوامل دیگری باعث بروز وضعیت بحرانی در شبه جزیره سینا شده است؟
یکی از عوامل منجر به نفوذ گروهک های تروریستی در شبه جزیره سینا نگاه قاهره است. این جزیره سال ها به صورت شناور از مدار توجه نظام مصر خارج بوده و خدمات کمتری به اهالی این منطقه صورت می گرفت. لذا به نظر می رسد که شرایط به گونه ای است که این منطقه نیازمند توجهی بیشتر به وضعیت مردم فقیر این منطقه است تا بهانه از دست گروه های تروریستی گرفته شود. در واقع شرایط پیچیده ای بر این شبه جزیره حاکم است و می توان گفت که نیازمند یک کار فرهنگی و اقتصادی در این جاست.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نقش بازیگران منطقه ای و بین المللی در تصاعد بحران در شبه جزیره سینا تا چه حدی است و چه بازیگرانی در این موضوع دخیل هستند؟
بازیگرانی مانند رژیم صهیونیستی، آمریکا و غرب در تشدید ناامنی ها در جزیره کاملا پر رنگ هستند. اسرائیلی ها تلاش می کنند تا از رهگذر ناامن کردن این شبه جزیره، به نوعی نظام امنیتی مشترکی با مصر ایجاد کنند و بار دیگر در شبه جزیره سینا مسلط شوند. لذا اسرائیل کاملا در ناامن کردن شبه جزیره سینا نقش دارد و هدف آن هم این است که رژیم مصر را وادار کند که از ظرفیت امنیتی اسرائیل برای کنترل نوار غزه استفاده کند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: از نظر ژئوپلیتیکی چه عوامل و گروه هایی در داخل مصر به بحران خیز بودن شبه جزیره سینا پرداخته اند؟
در واقع شبه جزیره سینا، حیاط خلوت اخوان المسلمین در مصر تلقی می شود و هر گاه که اخوان المسلمین با دولت مرکزی مشکل پیدا می کند، از گروهک های تکفیری برای فشار بر دولت مرکزی استفاده می کنند. لذا رگه های ارتباطی از یک سو بین حماس و گروه های سلفی و از یک سو بین اخوان المسلمین و گروه های تکفیری وجود دارد. در واقع آنها بدون این که بخواهند به صورت موازی با اسرائیل فعالیت کنند و تلاش میکنند با ناامن کردن شبه جزیره سینا فشار بیشتری به دولت مرکزی وارد کنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: اکنون چه گروه ها و با چه پتانسیل هایی مشغول بحران آفرینی در صحرای سینا هستند؟
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: اکنون چه گروه ها و با چه پتانسیل هایی مشغول بحران آفرینی در صحرای سینا هستند؟گروه های سلفی، وهابی با افکار کاملا وهابی و گروه های تکفیری و افراد تندرو اخوان المسلمین در این شبه جزیره به صورت چرخشی عمل می کنند و ناامنی هایی را ایجاد می کنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: بحران های اجتماعی و اقتصادی چه نقشی در افزایش بحران در شبه جزیره سینا داشته اند؟
معمولا شبه جزیره سینا معروف به گذرگاه قاچاقچیان شمال آفریقا و خاورمیانه است. به همین دلیل انتقال سلاح و مواد مخدر از این منطقه بسیار به سهولت انجام می شود. ضمن این که گروه های تکفیری به دلیل نوع ارتباط و رگه های عقیدتی با کوچ گران صحرای سینا به راحتی می توانند در شبه جزیره موضع گیری کنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: چه عوامل دیگری می تواند در افزایش دامنه بحران در شبه جزیره سینا تاثیر داشته باشد؟
تشدید اختلافات میان اخوان المسلمین و دولت مصر و همچنین بحران های منطقه ای، تاثیر فزاینده ای بر وضعیت منطقه ای صحرای سینا باقی می گذارد و استمرار و ادامه این بحران چه در فلسطین اشغالی و چه در مصر و چه در سوریه و لیبی و سایر کشورهای شمال آفریقا می تواند مستقیما بر تحولات صحرای سینا اثرگذار باشد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: بازیگران مختلف عربی چه نگاهی به کاهش یا افزایش دامنه بحران در شبه جزیره سینا دارند؟
برخی کشورهای عربی به شدت نگران وضعیت ناپایدار امنیتی صحرای سینا هستند و این وضعیت بر اوضاع لیبی و حتی تونس و الجزایر و مغرب تاثیرگذار خواهد بود . همواره این نگرانی وجود داشته است که مصر دچار بحران امنیتی شود و در صورت تجزیه جزیره سینا قطعا پاشنه آشیلی برای کشورهای شمال آفریقا خواهد بود. در این بین عربستان در هر حال از نفوذ سلفی ها و وهابی ها در صحرای سینا استفاده می کند و احساس می کند که اگر نظامی همسو با وهابیت در شبه جزیره سینا تشکیل شود، ممکن است که حیاط خلوتی برای عربستان به شمار بیاید.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آینده بحران در شبه جزیره سینا و تداوم آن به چه عواملی وابسته است؟
به نظر میرسد که طرح هایی وجود دارد که شبه جزیره سینا را از مصر جدا کنند و یک دولت خاص را در آن جا تشکیل دهند که تحت نظر رژیم صهیونیستی فعالیت کند. هدف نهایی اسرائیل این است که فلسطینیان ساکن غزه را به شبه جزیره سینا منتقل تا بتوانند امنیت را در فلسطین اشغالی ایجاد کنند. هدف نهایی آمریکا هم در حقیقت تجزیه شبه جزیره سینا از مصر و انتقال اهالی غزه (که جمعیت بالای حدودا یک و نیم میلیون نفری در شهر غزه ساکن هستند ) به شبه جزیره سینا است.
————————————
توجه : مسئولیت صحت و سقم مقالات، یادداشت ها و مصاحبه های منتشر شده به عهده نویسنده بوده و صرف انتشار به معنی تائید آن نمیباشد.
