شیعیان حوثی که از بازماندگان فرقه «زیدیه» در یمن به شمار می روند، طی قرون متمادی زمام قدرت را در این کشور در دست داشته اند. شیعیان که اکنون کمتر از نیمی از جمعیت یمن را تشکیل می دهند، عمدتا در استان «صعده» واقع در شمال کشور سکونت دارند.آن ها بعداز جنگ جهانی اول و خروج دولت عثمانی، مجددا در صحنه سیاسی ظاهر شده و برای بیش از 4 دهه ( از 1918 تا 1962) زمام حکومت یمن را در دست گرفتند. دراین بین با توجه به ایفای نقش بیشتر جنبش انصاراله در یمن برای بررسی بیشتر اندیشه ها ،بنیآن های ایدئولوژیکی و عقیدتی و تاثیر آن بر ژئوپلتیک یمن گفتگویی با جعفر قناد باشی کارشناس مسائل یمن داشته ایم:
جنبش انصار اله از چه زمانی تاسیس شد ؟
انصاراله محصول سالهای اخیر در یمن است و در ده سال گذشته این جنبش ایجاد. شد در واقع انصار اله گروهی است که حوثی های یمن را نمایندگی میکند. آنها شیعیان زیدی بوده و در شمال یمن زندگی میکرده اندو مبارزات و نبردهای زیادی با حکومت مرکزی داشته اند و چندین بار هم سرکوب شده اند. شیعیان یمن در نقاط مختلف یمن و در جنوب ، غرب و شرق کشور پراکنده هستند. اما عمدتا در استان الصعده و در شمال یمن زندگی می کنند. این استان از شمال با عربستان هم مرز است. آنها زمانی که میخواستند به گونه یک حزب سیاسی در پارلمان یمن حضور داشته باشد تحت عنوان انصار اله نمود پیدا کردند. رهبر آنها در مقطعی هم به پارلمان راه یافت. اما بعد از کناره گیری وی از پارلمان آنها تقریبا به حزب اپوزسیون تبدیل شدند و مخالف رویکردهای علی عبداله صالح بودند. اکنون نیز با توجه به تلاشهای خود دارای محبوبیت گستره ای هستند. این محبوبیت حاصل سالها مبارزات و حرکت های منطقی و فشارهایی است که متحمل شده اند.
انصار اله بر چه بنیادهای ایدئولوژیکی و عقیدتی استوار هست؟
آنها هر چند شیعه زیدی هستند، ولی در عرصه ایدئولوژیکی تلاش نکرده اند به گونه بسته ای عمل کنند. آنها به گونه باز عمل کرده و با شافعی های یمن رابطه ی خوبی داشته و دارند. در این حال علاقمند به اهل بیت هستند . در این حال انصار اله بر اساس ادای وظایف و ادای دین به اسلام در یمن ایجاد شده و اکنون علاقمند هست که وظایف اسلامی خود را انجام دهد. یعنی گرایش های قلبی آنها بیشتر از گرایش های عقلانی آنها است و تنها از دریچه عقلانیت وارد عرصه سیاسی یمن نشده اند .یعنی عواطف و احساس پاک مذهبی آنها موجب انگیزه ای حضور آنها در صحنه در یمن شده است. البته یکی از عواملی که سبب رشد انصار اله شد حرکت های وهابیت بر ضد آنان است. وهابیت انواع و اقسام انتقادات و اتهامات رابر ضد انصار اله مطرح کرده و آنان را تحت فشار قرار داده اند. این امر سبب رشد آنها از نظر عقیدتی و افزایش انگیزده های آنها برای حضور در صحنه شده است.
آیا میتوان گفت جنبش انصار اله مهمترین جنبش سیاس و عقدیتی شیعیان یمن است؟
دقیقا اینگونه است. در عرصه سیاسی انصار اله مهترین و شاید بتوان گفت تنها تشکل منصر به فرد شیعیان در عرصه سیاسی است . البته شیعیان در یمن به نام حوثی ها شناخته میشود و آنها بیش از آنکه به نام انصاراله مشهور باشند بیشتر به جنبش الحوثیها معرفند. در عرصه سیاسی آنها یک تشکل رسمی هستند تا بتواند در انتخابات شرکت کنند اما قصد آنها برای حضور همه جانبه در همه حوزه است یعنی انصار اله بیش از یک شاخه سیاسی است و نمیتوان گفت تنها تشکلی سیاسی و سازمانی سیاسی برای شیعیان یمن است.
جایگاه همگرایی و وحدت در اندیشه انصار اله در کجا است؟
در یمن آنچه که رخ داده است موجب شده است تا آنها به سمت همگرایی بیشتر با سایر گروهها حرکت کنند. اکنون انصار اله در تضاد با امریکا و انگلیس و دنیای کفر همکاری می کند .یعنی انصار اله در یمن مخالف استبداد، استکبار و کفر و الحاد است .با این حال انصار اله در پذیرش دیگران ، همگرایی و همراهی با همه کسانی که با استکبار همراهی میکنند را می پذیرند. در این بین آنها با وهابیون که در خدمت سیاست های بیگانه هستند برخورد میکنند .در اینحا باید گفت انصار اله در یمن هیچ گاه نگاه قبلیه ای و طائفه ای به بحران یمن نداشته و به مسائل سراسری و ملی یمن فکر می کند. در این حال کتاب هایی که آنها می نویسند مبتنی بر احادیث و آیات است. آنها علاقمندند که آنچه در جامعه یمن مبتنی بر اسلام وجود داشته است احیا گردد.
خشونت تئوریزه شده چگونه در رفتارها و کارکردهای انصار اله نمود یافته است؟
انصار اله در یک دهه گذشته خشونت های بسیاری را تحمل کرده است. اگر به دو دهه گذشته برگردیم بارها سرکوب شده و جنگ های مختلفی از سال 2000 میلادی داشته است . تا کنون شش جنگ و شش مرحله جنگی بر ضد آنها به انجام رسیده است. در این حال تنها مورد سرکوب ارتش یمن قرار نگرفته اند بلکه عربستان هم مستقیما آنها را مورد حمله قرار داده است. یعنی ارتشی که باید در جبهه جنگ کند بر علیه آنها به کار گرفته شده است. علاوه بر این خشونت القاعده و داعش بر ضد آنها ادامه داشته است . انصار اله خود قربانی خشونت هست و عملا خشونتی را اعمال نکرده اند و در برابر تهاجمات نظامی ایستادگی کرده و در مناطق خود دفاع مسلحانه کرده اند. همچنین آنان هرگز در پایتخت اسلحه و در نقاط شهری اسلحه به دست نگرفته اند. فقط در مناطقی که نیروهای مسلح آنان مورد حمله قرار گرفته اند دفاع مسحانه کرده اند.
گروه و طبقات و لایه های اجتماعی هدف آنان کدام اند؟
مردمی که با انصار اله همراهی میکنند خواستار آن هستند که ضمن ادای وظیفه خود حکومتی را که موجب ظلم و جور در یمن شده و استبداد را در این کشور حاکم کرده و باعث عقب ماندگی بسیار زیاد یمن شده است را تحمل نکنند. آنها در عرصه اجتماعی خواستار آن هستند که موازین اسلامی در یمن اجرا گردد و در مناسبات غربی از یمن حذف گردد. آنها خواستار رفتاری بومی مبتنی بر اسلام هستند و بدبینانه به هر گونه حرکت ها، رفتارها و آدابی که از غرب در یمن حضور یابد را می نگردند. آنها معتقدند که غرب از راه جنگ نرم و تهاجمات فرهنگی کشورهای اسلامی از جمله یمن را در معرض آسیب پذیری های زیادی قرار داده است.
رویکرد انصار اله در جهان اسلام چه تاثیری در ژئوپلتیک یمن و جهان اسلام می گذارد؟
انصار اله در یک سال گذشته به خوبی عمل کرده است آنها در گفتگوهای ملی یمن تلاش کرده اند تا موضعی را انتخاب کنند که موجب تفرقه در یمن نشود. در یک سال گذشته فرصت زیادی به دولت یمن دادند تا وعده های داده شده در مورد وضعیت کشور را عملی کند. آنها در برابر خشونت های القاعده و اخیرا داعش و تهدیدات انجام شده ایستادگی نشان دادند و دچار رعب و ترس نشده و شجاعانه در برابر تهدیدات گروهای سلفی و عربستان ایستادند. با این همه روشنگری را ادامه دادند و اقداماتی را در این حوزه انجام دادند و با وجود در دست بودن رسانه ها در یمن در دست مخالفان تلاش کردند اقدامات بسیار قابل ملاحظه ای انجام دهد. نشانه این امر اقبال عمومی مردم به آنها است. آنها بخش قابل توجهی از تبلیغات بر ضد خود را خنثی کردند و موضوع ضرورت ادامه انقلاب در یمن و جلوگیری از مداخلات خارجی و شیوه های استبدادی را به مردم یمن اعلام کنند. همچنین تمام کوشش هایی که سعی داشت تا آنها را به سمت مناطق شمالی برانند و در محدوده خاص جغرافیای تحت سلطه وهابیون قرار گیرند را خنثی کردند .
