وضعیت و توان کنونی پ ک ک در ترکیه، گفتگو با سید علی قائم مقامی، کارشناس ترکیه
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام
در ماه های گذشته جدا از نامعلوم بودن روند صلح ترکیه با پ ک ک عملاً این گروه همچنان به بازیگری داخلی و منطقه‌ای خود ادامه می‌دهد. گفتگوی زیر به بررسی این امر پرداخته است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: وضعیت و توان منطقه‌ای پ ک ک در ماه های گذشته چگونه بوده است؟
پ.ک.ک در ترکیه بسیار فعال عمل کرده است و نفوذ بسیار گسترده‌ای دارد. همچنین در سوریه و عراق هم نفوذ دارد. علاوه بر این، شاخه ایرانی آنها در شمال عراق مستقر است و همچنین پ.ک.ک در آلمان و کشورهای اروپایی هم تحت عناوین مختلفی مانند کنکورد و انستیتو کرد سازمان‌دهی شده است. یعنی توان دیپلماسی عمومی را هم علاوه بر بخش نظامی دارد. لذا نفوذ این نیرو ادامه دارد و به جنگ مسلحانه علیه ترکیه در برخی مناطق ادامه می‌دهد و همچنین در مناطق شمال سوریه و عراق چون سنجار و کردستان سوریه علیه داعش هم مبارزه می‌کند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در وضعیت کنونی وضعیت و توان پ ک ک در داخل ترکیه چگونه است؟
در داخل ترکیه، پ.ک.ک همچنان به عملیات خود ادامه می‌دهد و رجب طیب اردوغان هم اعلام کرده است که در یک سال اخیر بیش از ده هزار نفر از اعضا پ.ک.ک را کشته‌اند. یعنی در داخل و در شمال عراق این تعداد از نیروهای پ ک ک کشته‌شده‌اند. اما علی‌رغم این مسئله، پ.ک.ک بین چهار هزارتا پنج هزار نیروی شبه‌نظامی دارد که اکثر آنها افراد بین 15 تا 25 ساله دختر و پسر هستند که هم در داخل شهرهای ترکیه هم در مناطق مختلف، در برخی از شهرها هم در مناطق شهری و شبه‌نظامیان شهری به‌خصوص مناطق کوهستانی و حضور دارند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در وضعیت کنونی پ.ک.ک در کدام استان‌ها حضور بیشتر و در کدام استان‌ها حضور کمتری پیداکرده است؟
بیشتر در مناطق شرق و جنوب شرقی ترکیه فعال هستند. آنها در استان‌های در ماردین، حکاری، دیاربکر، باتمان و برخی دیگر از شهرها و استان‌های مرزی نزدیک به ایران و عراق حضور دارند. ترکیه به همین دلیل حملات و تهدیدات پ.ک.ک را بهانه کرده است و تلاش می‌کند که در مرزهای ایران و مرزهای عراق تا سوریه دیوارها و سد مانندهایی را به وجود بیاورد. همچنین دولت ترکیه تلاش می‌کند که یک سری سدهای کوچک و نسبتا بزرگ را هم در منطقه‌ایجاد کند تا پ.ک.ک نتواند وارد ترکیه شود و یا از ترکیه خارج شود.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: با توجه به روند صلح، نگاه کنونی دولت ترکیه به صلح با پ.ک.ک چیست؟
در واقع رجب طیب اردوغان دیگر مسئله گشایش یا راه حل دموکراتیک کردی را کاملا کنار گذاشته است و در حال حاضر سیاستی کاملا امنیت، نظامی را در قبال پ ک ک به پیش می‌برد و تأکید می‌کند که تا زمانی که آنها سلاح در دست دارند، علاوه بر داخل ترکیه، در هر نقطه ای منطقه چه در سوریه، چه در عراق، آنها را در همان مناطق عراق و سوریه بمباران و منهدم خواهند کرد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: پ.ک.ک تا چه حدی توانسته است حضور خود را در کشورهای اروپایی بیشتر کند؟
پ.ک.ک بیشتر به‌صورت کنگره، کنکورد و… در کشورهای اروپایی فعال است. این فعالیت سازمان‌دهی می شود و بسیاری از آنها به‌صورت آزاد در کشورهای اروپایی سازمان‌دهی شده اند. مرکز آنها بروکسل بلژیک، آلمان و کشورهای دیگر اروپایی است که فعالیت دارند و جذب نیرو می کنند و یا از طریق دیپلماسی عمومی، به تبلیغ و حمایت از پ.ک.ک و مسئله کردی می پردازند. در واقع این رویکرد مورد استقبال گروه ها و احزاب چپ و سوسیال دموکراتیک اروپایی هم قرار می گیرند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در وضعیت کنونی، حضور پ.ک.ک در بین مردم کرد ترکیه چگونه است؟
پ.ک.ک، جذب نیرو را در بین کودکان و جوانان15 تا 25 ساله انجام می‌دهد و به آنها قول آزادی کردستان را می‌دهد و تلاش می‌کند که از نیروهای جدید به عنوان نیروهای عملیاتی استفاده کند و تا حدودی هم از لحاظ ایدئولوژیک، آنها را تغذیه و علیه نیروهای نظامی ترکیه وارد عملیات های مستقیم و درگیری مسلحانه مستقیم شود. بدین ترتیب تلاش می‌کند تا ضربات سنگینی به ارتش ترکیه، نیروهای پلیس ترکیه و همچنین نیروهای پاسدار روستا (که به طور عمده متشکل از کردها هستند) وارد کند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آیا می توان معتقد بود که پ.ک.ک حضور خود را در بین جامعه کرد ترکیه بیشتر کرده است؟
پ.ک.ک به‌صورت غیر مستقیم سازمان‌دهی سیاسی دارد. یعنی حزب دموکراتیک خلق و یا جامعه دموکراتیک و امثال آنها به‌صورت غیر مستقیم سازمان‌دهی شده اند. اما این ها بیشتر کارهای سیاسی انجام می دهند تا کارهای رزمی، چریکی و نظامی. یعنی از طریق دیپلماسی مردمی- عمومی تلاش می کنند که نفوذ خود را حفظ و حتی گسترش دهند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: رابطه کنونی پ.ک.ک با بازیگران جهانی آمریکا، روسیه و بازیگران منطقه‌ای چیست؟
روسیه، پ.ک.ک را تروریست اعلام نکرده است. اما آمریکا و اتحادیه اروپا، پ.ک.ک را تروریست اعلام کرده اند. اما از طرف دیگر حزب دموکراتیک سوری و یا ارتش دموکراتیک سوری، به نوعی تحت پوشش عبدالله اوجالان هستند و به اندیشه های او معتقد هستند و بر آن اساس سازمان‌دهی شده اند. آنها از آمریکا و اروپا هم کمک‌های تسلیحاتی و نظامی می گیرند و حتی رهبری پ.ک.ک در شمال عراق رسماً اعلام کرده است که تعداد زیادی از افراد پ.ک.ک در سوریه علیه داعش و در عملیات رقه می‌جنگند. در این عملیات، آمریکا از نیروهای پ.ک.ک و نیروهای کرد سوری بهره برداری می‌کند که مورد اعتراض شدید ترکیه قرار دارد. زیرا آنها معتقدند آنها نیروهای رزمی مردمی نیستند، بلکه تروریسم محسوب می‌شوند و آمریکا با کمک تروریست‌های پ.ک.ک و همچنین افراد نزدیک به پ.ک.ک می‌خواهد داعش را از رقه از بین ببرد. اما ترکیه معتقد است که تروریسم را نمی‌توان با یک گروه تروریستی دیگر نابود کرد. آمریکا باید با ارتش ترکیه وارد عملیات نجات رقه و … شود. این مساله پیچیدگی‌ها هم وجود دارد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: با توجه به وضعیت کنونی، آینده قدرت و نفوذ پ.ک.ک در ترکیه را چگونه می‌بینید؟
پ.ک.ک تقریباً سی سال است که این نبرد مسلحانه را در ترکیه ادامه می‌دهد. در همین راستا باشبوق ارتشبد سابق ترکیه اعلام کرده بود که ما 5 بار پ.ک.ک را به طور کلی نابود کرده‌ایم، اما باز هم می‌بینیم که پ.ک.ک به فعالیت خود ادامه می‌دهد. لذا پ.ک.ک همچنان به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
