نگاهی به انتخابات میان دوره‌ای آمریکا؛ پیام‌ها و پیامدها
اعظم امیروثوقی
کارشناس مسائل بین‌الملل
انتخابات در کشورهای دموکراتیک پیام‌های مهمی درباره نگاه مردم به مسایل سیاسی و اجتماعی کشورها منتقل می‌کند. فارغ از این که بخواهیم بر روی میزان کمیت و کیفیت دموکراسی در آمریکا بحث و ارزیابی داشته باشیم، در یک نگاه کلی می‌توان گفت، انتخابات میان دوره‌ای اخیر آمریکا پیامدها و پیام‌های زیر را با خود به همراه دارد:
1- پیش از برگزاری این انتخابات، اکثریت در هر دو مجلس سنا و مجلس نمایندگان در دست جمهوری‌خواهان بود. اما اکنون در دور جدید، با پیروزی دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان و کسب اکثریت آرا در آن، اکنون این مجلس در دست دموکرات‌ها و مجلس سنا در دست جمهوری‌خواهان است. اختیارات مجلس نمایندگان در امور داخلی آمریکا قابل توجه است و نمایندگان دموکرات می‌توانند مشکلاتی را برای ترامپ به عنوان یک رئیس جمهور جمهوری‌خواه ایجاد کنند. اهمیت این مسئله به اندازه‌ای است که ترامپ، پس از اعلام این نتیجه در پیامی ـ در حساب توئیتر خود، دموکرات‌ها را تهدید کرد که در صورت ایجاد مشکل برای او، آنها نیز اطلاعات قابل توجهی از دموکرات‌ها را که به ضرر آنهاست را منتشر خواهند کرد. البته اینکه این تهدید چقدر موثر خواهد بود و رابطه میان دموکرات‌ها و ترامپ در وضعیت جدید چگونه خواهد بود، نیاز به بررسی دارد. اما بدون شک مشاجرات و اختلافات میان دموکرات‌ها و ترامپ، نسبت به گذشته چالش‌های جدی‌تری برای ترامپ ایجاد خواهد کرد.
2- دموکرات‌ها در این انتخابات با برنامه‌ریزی روی نقاط ضعف ترامپ، موفقیت‌هایی در برخی ایالت‌ها داشتند. از آنجا که سیاست‌های ضد بشردوستانه و نژادپرستانه ترامپ در برابر مسلمانان و مهاجران آفریقایی‌تبار و آمریکای لاتین، موجب انتقادات زیادی شده است؛ دموکرات‌ها با به صحنه آوردن کاندیداهای مسلمان و نیز مهاجر موفقیت خوبی را کسب کردند. این اتفاق دو علت عمده دارد: 1. افراط و زیاده‌روی‌های ترامپ باعث جلب توجه و اقبال مردم آمریکا نسبت به مسلمانان و مهاجران شده است. 2. اساساً اکثریت جمعیت آمریکا را مهاجرین تشکیل می‌دهند به طوری که نیکی هیلی (نماینده مستعفی آمریکا در سازمان ملل) هندی‌تبار، باراک اوباما (رییس جمهور سابق امریکا) آفریقایی‌تبار، و بیل کلینتون (رئیس جمهور سابق آمریکا) ایرلندی‌تبار بوده‌اند. این وضعیت درباره سایر شخصیت‌های آمریکایی نیز صادق است؛ حتی خود ترامپ نیز از بومیان واقعی آمریکا نیست. بر این اساس سردادن شعارهای نژادپرستانه، ضد مهاجرت، و اتخاذ روش‌های غیرانسانی در جدا کردن کودکان مهاجر از والدین و زندانی کردن آنان و نیز ممنوعیت ورود اتباع 8 کشور مسلمان به این کشور و سایر اقدامات مشابه به ضرر ترامپ تمام شده است.
در واقع افراط و تندرویهای ترامپ نه تنها موجب تضعیف جایگاه مهاجران و مسلمانان نشد بلکه عاملی برای ورود اولین زن مسلمان محجبه سومالیایی‌تبار و نیز زن مسلمان فلسطینی ـ آمریکایی‌تبار به کنگره شد. بنابراین اگر چه ورود این زنان لزوماً به معنی آن نیست که مسلمانانی از جنس مقاومت وارد مجلس نمایندگان شده‌اند، اما پیام روشن این نتیجه، شکست سیاست‌های نژادپرستانه ترامپ در داخل آمریکا بوده است که این می‌تواند برای ترامپ و برنامه‌هایش دردسر آفرین باشد.
3- از آن جا که دموکرات‌ها، مبدع و پیگیر مذاکرات با ایران برای رسیدن به برجام بودند ـ پیروزی آنان در مجلس نمایندگان می‌تواند عاملی برای اعمال فشار روی ترامپ برای بازگشتن به تعهدات آمریکا در برجام باشد. اگر چه بر اساس مفاد تعیین‌شده در برجام این نیز دور از ذهن نیست که اگر دموکرات‌ها اکنون بر سر کار بودند، رفتاری مشابه برای تحت فشار گذاشتن ایران برای تن دادن به برجام‌های منطقه‌ای می‌داشتند. اما با این حال با توجه به نظرسنجی «پیو» مبنی بر این که آمریکایی‌ها به آنگلا مرکل، امانوئل مکرون و شینزو ابه بیش از ترامپ برای پیشبرد امور جهانی اعتماد دارند، احتمالاً نمایندگان انتقاد از عملکرد خارجی ترامپ را نیز در دستور قرار خواهند داد. به ویژه آن که ترامپ به وعده‌های خود برای خروج نظامیان آمریکایی از سوریه عمل نکرده و حضورش در نشست سالانه سازمان ملل نیز با حواشی زیادی همراه بوده است.
4- علاوه بر انتخابات مجلس نمایندگان و سنا، در انتخابات ایالتی نیز مهاجرینی از کشورهای مختلف با سن پایین‌تر از 35 و حتی 30 سال نیز دیده می‌شوند. مثلاً نسل دوم از مهاجرانی از ایران، افغانستان، آمریکای لاتین و آفریقا در میان منتخبین مجالس ایالتی نیز دیده می‌شود. این وضعیت به این معنا است نسل جوانی که والدین آنها روزی به عنوان مهاجر به این کشور مهاجرت کرده‌اند، اکنون نه تنها به عنوان شهروندان آمریکا پذیرفته شده‌اند، بلکه مورد اقبال مردم برای حضور در نهادهای تصمیم‌گیر سیاسی و حکومتی آمریکا هستند. اگر چه بررسی اینکه این جوانان چقدر ارزش‌های آمریکایی را پذیرفته‌اند و چگونه به سیاست می‌اندیشند، نیاز به مجالی دیگر دارد؛ اما حضور موفق آنان در این انتخابات نشان از به رسمیت شناخته شدن حضور آنان در ساختار اجتماعی و سیاسی آمریکا است.
5- نتایج این انتخابات لزوماً به معنی به خطر افتادن موقعیت ترامپ در انتخابات آتی نمی‌تواند باشد زیرا نتایج انتخابات مجلس سنا اهمیت بیشتری در تعیین رییس جمهور دارد و اساساً جایگاه مجلس سنای آمریکا بالاتر از مجلس نمایندگان است. بنابراین، اگر چه پیروزی جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان موفقیتی برای آنان است. اما در مجموع دموکرات‌ها تنها در برخی حوزه‌ها خواهند توانست ترامپ را تحت فشار قرار دهند. بنابراین، نتیجه نهایی این انتخابات اینکه ترامپ در برخی حوزه‌های داخلی و احتمالاً خارجی با چالش مواجه خواهد شد. اما این که تصور شود این پیروزی موجب تغییرات و تحولات اساسی در سیاست‌های ترامپ در حوزه داخلی و خارجی شود، چندان درست نیست.
**مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت‌ها، مقالات و مصاحبه‌های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاماً به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه‌های موسسه نیست.
