علل گسترش دامنه نفود و حضور طالبان در شمال افغانستان، گفتگو با عاشق حسین طوری، مدیر رادیو پشتو
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام
در جریان حمله طالبان به پایگاهی نظامی در ولایت بلخ در شمال افغانستان، علاوه بر کشته شدن شماری از نیروهای دولتی، عده‌ای نیز به شدت زخمی شدند.گروه طالبان با انتشار بیانیه‌ای مسئولیت این حمله را به عهده گرفته است. این حمله به توجه به نوع و تعداد تلفات و حوزه جغرافیای در بلخ و شمال افغانستان کم نظیر است. گفتگوی زیر به بررسی این امر می پردازد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: چرا طالبان حوزه جغرافیایی حضور و نفوذ خود را در افغانستان گسترش داده است؟
طالبان سعی می کنند که سال به سال حوزه تحت نفوذ خود را گسترش دهند. آنها قبلا هم به شمال رسیده بودند، اما نقطه ای که حمله بزرگ اخیر را انجام دادند، در بلخ بود و در حقیقت انتقام حمله هوایی چندی پیش در استان بغلان بود (که در کنار استاندار نام نهاد طالبان چند نفر دیگر کشته شدند) بود. آن ها قصد داشتند با این حمله انتقام خود را بگیرند. به علاوه به گفته خود طالبان این بزرگترین مقر در شمال افغانستان و در بلخ با سی هزار نیرو ( که به آن سپاه شاهین می گفتند) بود. آن ها می خواستند ضربه هایی به این سپاه زده شود تا قدرت آن را سرکوب کنند. همچنین هر چند طالبان در استان فاریاب، سرپل قبلا عملیات هایی داشتند. در بلخ اولین عملیات بزرگی بود که صورت دادند، بنابراین سعی می کنند حوزه نفوذ خود را گسترش دهند. به علاوه طالبان می خواهند که فقط گروه خود در افغانستان قدرت نمایی کند و اگر گروه هایی دیگر در صحنه حاضر باشند زیر نظر آنها باشند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در چه حوزه هایی طالبان توانسته حضور و نفوذ خود را در افغانستان بیشتر کند؟
این گروه در استان فاریاب و سه شهرستان استان بدخشان و شش شهرستان در استان هلمند و مناطقی دیگر از هلمند حضور دارند. این حضور و نفوذ به گونه ای است که آمریکایی ها قبول کرده اند که پنجاه درصد از خاک افغانستان در اختیار طالبان است. چنان چه آقای کرزای در مصاحبه ای گفت که پنجاه درصد خاک افغانستان تحت نفوذ طالبان است. بنابراین، روسیه حق دارد که با طالبان رابطه برقرار کند. حتی به این موضوع اشاره کرده است که کشورهای بزرگ مانند آمریکا به جز رابطه با طالبان نمی توانند کار به جایی ببرند و باید با طالبان مذاکرات انجام دهند. در حال حاضر نظر بر این است که چون آمریکا، داعش را به وجود آورده است؛ بنابراین روسیه و کشورهای دیگر منطقه مثل افغانستان بیکار نمی نشینند و حق دارند که جلوی هژمونی آمریکا را بگیرند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: بسیاری معتقدند کشورهای منطقه واقعیت‌های میدانی در افغانستان را درک کرده‌اند و طالبان افغان را به عنوان یک قدرت سیاسی و نظامی شناخته‌اند ، با توجه به مسائلی که وجود دارد، نقش بازیگران داخلی و خارجی دیگر در افزایش قدرت طالبان در افغانستان چیست؟
تقریبا کشورهای مختلف با طالبان رابطه دارند. چین، روسیه، پاکستان هر کدام اهدافی را دنبال می‌کند. طالبان واقعیتی در افغانستان است. آنها اخیرا خیلی راحت توانستند ضربه خیلی سنگینی به ارتش افغانستان بزنند. البته این به ضعف داخلی دولت افغانستان و نیروهای امنیتی هم بر می گردد که چقدر ضعیف هستند که به راحتی افراد در آن نفوذ می کنند. حتی ارتش افغانستان با طالبان سر پاسگاه ها و پایگاه ها معامله می‌کند.
در بعد دیگری چندی قبل هم حمله ای علیه کنسولگری آلمان صورت گرفته بود که در آن جا هم یک دستگاه بزرگ جاسوسی نصب بود که برای آمریکا و همین طور کشورهای غربی از آسیای میانه و روسیه از این دستگاه برای جاسوسی استفاده می کردند. طالبان بعدا با روسیه ارتباطی تنگاتنگ پیدا کردند و در حالی که امریکا در حال حاضر نیز سعی می کنند در شمال داعش را گسترش دهند و ناامنی را به آسیای میانه، روسیه و حتی چین منتقل کند، اهداف طالبان با روسیه مشترک شده است. بنابراین چنان چه خود آقای کابلوف، نماینده ویژه روسیه در افغانستان گفته بود که دشمن ما مشترک است و بنابراین رابطه ما با طالبان طبیعی است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در وضعیت کنونی، حضور و نفوذ طالبان در مناطق شرقی افغانستان چه تغییری نسبت به قبل کرده است؟
در شرق افغانستان حضور دارند، اما سعی می کنند که خود را در آن جا با داعش درگیر نکنند. تلاش دولت افغانستان این بود که این گروه را با طالبان درگیر کنند. لذا طالبان درگیری هایی با داعش داشتند، اما در آن جا داعش حضور بیشتری دارد. البته داعش خیلی از ماموران کشورهای تابع آمریکا و خود آمریکا هستند. به عنوان مثال حمله ای که ده روز پیش توسط امریکا بر ضد داعش انجام گرفت، به اصطلاح قوی ترین بمب را بر ضد آن ها به کار برد، در حال حاضر ده روز است که در جایی که این بمب استفاده شده است، اصلا اجازه نمی دهند که نیروهای امنیتی افغانستان به آن جا وارد شوند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آینده قدرت طالبان در افغانستان چگونه است؟
طالبان در حال حاضر با بسیاری از کشورها ارتباط دارد، اگر دولت عقل و منطق به خرج ندهند و به مذاکرات با طالبان روی نیاورند، (البته آمریکا اجازه نمی‌دهد) شرایط سخت‌تر می‌شود. امسال شدیدترین جنگ‌ها را خواهیم داشت و ممکن است حتی برخی استان‌ها در افغانستان سقوط کنند. در حقیقت جنگ در افغانستان نیابتی است. طالبان هم برای کشور خود می‌جنگد و هم کشورهای دیگر از آن استفاده می‌کند. در حال حاضر جنگ آمریکا و روسیه در افغانستان از طریق داعش و طالبان اتفاق می‌افتد.
