نیروهای نظامی PYD پیشروی های خود در شمال سوریه (کردستان سوریه) را ادامه داده اند و در این راستا درگیری های نیروهای نظامی کرد با نیروهای دولت اسلامی عراق و شام (داعش) نیز افزایش پیدا کرده است.انان پیروزهای بزرگی در جبهه مبارزه با داعش به دست آورده اند. گفتگوی زیر به بررسی وضعیت میدانی و پیامدهای پیروزی های اخیر حزب دمکراتیک خلق سوریه پرداخته است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام:کردستان سوریه در هفته های اخیر با چه تحولات میدانی و سیاسی – نظامی همراه بوده است؟
بزرگترین تحول اخراج نیروهای داعش از ” تل ابیض” نام تعریب شده شهر کردنشین “گری سپی ” است که دو اهمیت استراتژیک برای کردها داشت. یکی پیوند دادن دو بخش مجزای مناطق کردنشین سوریه با یکدیگر که موجب انسجام بیشتر نیروهای آن ها برای مقاومت بهتر در برابر حمله های آتی داعش و سایر گروه های تروریستی می گردد. اگر به یاد بیاوریم که شکستن محاصره کوبانی چقدر سخت و طولانی بود، اهمیت این اتصال دو بخش برای کردها مشخص می شود.، دومین اهمیت قطع کردن ارتباط شهر” رقه” مرکز مهم فعالیت داعش و مجرای ارتباطی زمینی آن ها برای رسیدن کمک از طریق خاک ترکیه است. که این دومی به سود همه گروه ها و دولت هایی که با داعش در ستیزند تمام می شود. البته هنوز تاثیر سیاسی این پیروزی نظامی آشکار نشده است، اما می تواند دست کردها را برای انتخاب های بهتری در آشفته بازار سیاسی سوریه باز کند و در جهت رفع حصر اقتصادی ناشی از شرایط موجود موثر باشد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: چه عواملی منجر به پیروزی های اخیر نیروهای کرد و حزب آقای مسلم در کردستان سوریه شده است؟
دست کم می توان دو عامل آشکار را تشخیص داد. نخست هدف مشترک که حذف گروه های رقیب در مناطق کردنشین است و سپس استراتژی مشخص و تجربه شده در اثر پیروزی کوبانی. حزب PYD پیشتر هم اعلام داشته بود که به جنگ با گروه ها تازمانی که آن ها به مناطق فعالیت حزب وارد نشوند دست نخواهد زد و وظیفه آن ها دفاع از مناطق کردنشین در برابر حملات گروه های تروریستی است. به نظر میرسد این هدف همچنان پا بر جاست. انسجام نیروها و همچنین کمک کردهای داوطلب از نقاط دیگر نیز به آن ها هم توان بیشتری داده است و هم باور به قابلیت های خود را ایجاد کرده است. تاثیر روانی کوبانی که حماسه ای بیاد ماندنی بود در این پیروزی برجسته و فوق العاده بوده است.
از سوی دیگر گروهای وابسته به داعش در کردستان سوریه بومی نیستند و آن ها اشغالگر محسوب می شوند. طبیعی است تداوم حضور اشغالگران و پیروزی بر بومیان امر دشواری است که در بلند مدت با چالش های بزرگی مثل نبرد اخیر روبرو می شود. این بومی بودن مقاومت کلید اصلی پیروزی از نظر ژئو استراتژیک بود. البته اگر حمایت های هوایی ضد داعش هم به درستی برنامه ریزی شده باشد کمک موثری در این نبرد برای کردها بوده است. گرچه من هنوز به جدی بودن حملات هوایی نیروهای ائتلاف علیه داعش خیلی اطمینان ندارم. و نبرد این ائتلاف را با داعش بیش از آن که قصد جنگ با آن ها تصور کنم، به آزمودن بازی تام و جری در عرصه خاورمیانه شبیه می دانم.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام:پیامدهای داخلی قدرت گیری بیشتر حزب دمکراتیک کرد در کردستان سوریه چیست؟
در حال حاضر فراغتی است هم برای گروه های تروریستی که از درگیری پر هزینه در کردستان به پرهیزند، اما بیشتر برای دولت سوریه و گروه های مقاومت غیر بومی و غیر تروریستی که نبرد های خود را بر روی جنگ با داعش و النصره متمرکز کنند. تجارب کردها می تواند رمز پیروزی آن ها نیز باشد. اما پی آمد بلند مدت برای کردها این است که از تنگناهای سیاسی، حقوقی و اجتماعی که در دهه های اخیر توسط قوانین و سیاست های دولت سوریه برای آن ها ایجاد شده بود عبور کنند و در سوریه پس از جنگ از حقوق برابر با سایر ملیت های ساکن در این قلمرو برخوردار شوند. برخورداری از حقوق شهروندی در سوریه ای آرام و با ثبات و رهایی از سیاست های تعریب حقوقی و سیاسی و جغرافیایی بهترین پاداش مبارزات تا امروز آنان است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: این پیروزی ها در نوع نگاه بازیگران منطقه ای به کردها چه تاثیری دارد؟
تجربه نشان داده است که بازیگران منطقه ای نسبت به هر نوع تحول در زندگی سیاسی کردها حساسند. گرچه با انتظارات و درخواست های کردها آشنایند و مبانی آن را نیز می شناسند. کشورهایی که به دنبال احقاق حقوق شهروندی کردها در چارچوب جغرافیایی کنونی اند می توانند از این پیروزی ها برای ارتقای حقوق کردها استفاده کنند و شرایط مناسب تری برای همبستگی ملی در قلمرو خود ایجاد کنند. آن هایی نیز که در زمره حامیان ایجاد هرج و مرج در خاورمیانه و داعش و گروه های تکفیری هستند طبیعی است واکنش مثبتی نداشته باشند. بویژه قطع ارتباط مرز ترکیه با شهر رقه برای آن ها خوشایند نخواهد بود. اگر چه مسیرهای متعددی برای کمک به آن ها وجود دارد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام:نگاه بازیگران مختلف داخلی سوری به پیروزی های اخیر کردها در سوریه چیست؟
اگر منظورتان بازیگران عرصه جنگ و کشورهایی است که درگیر هستند، تاثیری موقتی و متاثر از شرایط جنگ آشفته کنونی سوریه دارد. آینده این سوریه آبستن اتفاقات متفاوت زیادی است که قابل پیش بینی نیست. نه پیروزی ها قطعی اند و نه شکست ها فرجام جنگند. در حال حاضر تجربه ای است برای پیروزی بر داعش و تقویت باورهای مقاومت، و ضربه ای هم هشدار دهنده و هم آموزنده برای گروه های تکفیری و تروریستی در سوریه. پیروزی کردها برای دولت سوریه و حامیان آن و همچنین گروه های مبارز ملی در سوریه فرخنده است زیرا جبهه تروریسم را تضعیف کرده است. طبیعی است که برای شکست خوردگان و حامیان منطقه ای آنان خبر خوبی نیست.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام:نگاه بازیگران مختلف بین المللی به پیروزی های اخیر کردها در سوریه چیست؟
طبیعتا دیدگاه ها متفاوت است. اما همه آشکار نیست . عرصه سوریه چنان پیچیده شده است و سرنوشت کشور چنان مبهم که پیروزی کردها حائز اهمیت فراوان از نظر بازیگران بین المللی نیست. این بخشی از رویدادهای سوریه ارزیابی می شود و شاید هم خوشایند آن ها نباشد.. برخی ها دغدغه تقویت احساسات مذهبی اسلامی در جوامع خود را دارند و نگران بازگشت هواداران داعش به کشور های خود. اگرچه همزمان این فرصتی است برای آن ها که اتباع اسلام گرای افراطی خود را شناسایی کرده و تکلیف سیاسی خود را با آن ها مشخص کنند. به نوعی سوریه را عرصه ای تلقی می کنند برای تخلیه احساسات مذهبی و ضد غربی از طریق نبرد و یا هواداری. اگر این تحلیل درست باشد کشاندن نبرد با تروریسم به سرزمین های خاورمیانه و با هزینه جانی مسلمانان و مالی دولت های اسلامی ایده آل آنان است و با برنامه ریزی صورت پذیرفته است.
