(محمدرضا محمدی؛ پژوهشگر مؤسسۀ آینده‌پژوهی جهان اسلام)
مقدمه
یک دهه پیش، جوانی تونسی به‌نام محمد بوعزیزی در اعتراض به شرایط اقتصادی و اجتماعی تونس، دست به خودسوزی زد و این اقدام سرآغازی شد بر قیام‌هایی که به «بهار عربی» معروف و به سقوط دیکتاتورهای عرب در تونس، مصر، لیبی و یمن منجر شد. در حالی که برخی معتقدند بهار عربی نتوانست به اهداف خود، به‌ویژه استقرار دولت‌های آزاد و دموکراتیک دست یابد، دستاوردهای دیگری از جمله سرنگونی چهار دیکتاتور اقتدارگرا و قدرتمند، یعنی زین‌العابدین بن‌علی در تونس، حسنی مبارک در مصر، معمر قذافی در لیبی و علی عبدالله صالح در یمن را به دنبال داشت. حوادث دهۀ گذشته نشان داد هزینه‌های اقتدارگرایی و ردّ تغییرات سیاسی برای دولت‌های عرب سنگین است و دولت‌ها حاضرند هزینه‌های هنگفتی برای ماندن در قدرت بپردازند. با توجه به سالگرد آغاز خیزش‌های عربی، در این یادداشت می‌کوشیم با نگاهی به گزارش افکارسنجی مرکز عربی واشنگتن که در نوامبر 2020 منتشر شده است، به تاریخچۀ انقلاب‌های عربی، نتایج آن و در نهایت، دیدگاه فعلی اعراب به دمکراسی و نتایج این انقلاب‌ها بپردازیم.
