اتحادیه اروپا و مشکل امنیتی ناشی از بحران سوریه | دکتر سید موسوی / استاد دانشگاه و پژوهشگر موسسه آینده پژوهی جهان اسلام

آقای توماس دومالزی (domaiser) وزیر کشور آلمان در نشست وزرای اروپای در ژانویه برگزاری شد در خصوص حل بحران سوریه اعلان می دارد:

– با تلاش های فعلی جهان غرب (اروپا و امریکای شمالی ) نمی شود با تهدیدات گروهای افراطی جوامع سنی در سوریه مقابله کرد و ظرفیت غرب توانایی حل این بحران را دارا نمی باشد .

– این گروهها در قالب اقدامات جهادی خطر بالقوه برای امنیت اروپا می باشند و همه بر فقدان ابزار لازم برای مهار این پدیده و جلوگیری از خطرات آن آگاه هستند .

– ممکن است یکی از راهها،  همکاری اطلاعاتی غرب با سوریه و ترکیه باشد. بخشی از اطلاعات با دولت سوریه رد و بدل شود و با ترکیه به یک نقشه را اطلاعاتی برسند. در خصوص کنترل ورود و خروج جهادگران سنی افراطی علیه حاکمیت سوریه و بازجویی از آنها و در همین خصوص جلسه ای تا بحال در بروکسل و آتن برگزار شد و می طلبد غرب با سوریه همکاری امنیتی داشته باشد .ضمن اینکه همکاری امنیتی و اطلاعاتی بین امریکا و اروپا در خصوص داده های مسافرتی پس از رسوایی جاسوسی اطلاعاتی امریکا در اروپا در پالمان اتحادیه اروپا  رد شد.  بحث پرورش و صدور تروریسم از اروپا به سوریه با رمزو راز پنهان و پیچیده صورت می پذیرد و بخشی از این تروریسم ها در گور ها آرام گرفته اند.

– ما می خواهیم آمار دقیق از تروریست های اروپایی در بحران سوریه بدست بیاوریم اما این کار ساده ای نیست پرورش و صدور تروریسم تا قبل از بحران سوریه (قبل سال 2011) از اروپا به دیگر نقاط جهان از جمله بالکان ، افغانستان ، عراق و…شامل مسلمانی سنی مذهب که از مناطق دیگر به هر دلیل ، یا قانونی یا غیر قانونی به اروپا سفر کرده و تابعیت یکی از کشورهای اروپایی را گرفته بودند می شد،  اما امروز این فرزندان اروپا هستند که برای جهاد علیه دولت سوریه در قالب گروهای تروریستی از مسیر های مختلف بغیر از مسیر باز ترکیه (مرز دریایی سوریه ، لبنان ، عراق ، اردن ، اسرائیل با بهترین وجه و هیچ مانعی پشتیبانی و به سوریه ورود پیدا     می کنند) در جغرافیای سوریه حضور پیدا می کنند.

– آقای توماس که قبلا وزیر دفاع آلمان بود از فقدان اطلاعات صحبت می کند و بیان می دارد افغانستان و پاکستان برای اروپا چنین خطری نداشته و ندارد. باید ناتو و اتحادیه اروپا کاری کند . فعلا 24کشور اروپایی در قالب شینگین مرز باز دارندو القاعده از مسیر مسافرین غیر قانونی وارد ایتالیا می شوند و این ویروس در 24 کشور اروپایی در حال زاد و ولد است .

– تمام قاعده ها ، قوانین ، مقررات و اقدامات مقابله با تروریسم دو دهه قبل تا بحال بخصوص بحران بالکان (دهه 1990م )  در اتحادیه اروپا از جمله در کنترل از مرزها،  برای خارجی ها و غیر اروپائیها (آنهای که تابعیت گرفتن) وضع شده است نه برای ساکنان بومی کشورهای اروپایی و نا کارآمدی آن نسبت به تروریست های بومی اروپایی مشخص شد ه است . امروز شاهد هستیم نه خارجی های مقیم اروپا ، بلکه اروپائیان (تا بحال حد اقل قریب به 8000جوان پسر و دختر تروریسم  اروپایی اصل ) به سوریه صادر کردند و خیلی ها در صف انتظار اعزام هستند و همه این ها نسبت به کشورهای خودشان تردد دارند. از جمله کشورهای تروریست پرور اروپایی عبارتند از فرانسه ، بلژیک ، آلمان ، هلند، انگلستان ، سوئد، دانمارک، اسپانیا، ایتالیا و حوزه بالکان که از مسیر بروکسل به رباط با گذرنامه مراکشی ، تونسی وارد ترکیه و بدون ویزا به سوریه ورود پیدا  می نمایند. البته مسیرهای مختلفی است.

– بر اساس آمار غیر رسمی آقای توماس اعلان می دارد از این تعداد نفر سهم آلمان و فرانسه بالای دو هزار نفر می باشد و این آمار برای امنیت ما نگران کننده است . سفیر اتحادیه اروپا و وزرایی اروپایی در خصوص استراتژی پیشنهادی توسط کمیسیون اروپا برای جلوگیری از انتشار افراط گرایی شد . همچنین راه برد آگاهی بخشی مردمی نسبت به شبکه افراطی گرایی در مجموعه اتحادیه اروپا و ارائه راه حل رسانه ای علیه افراطی گرایی جهادی توصیه شد.

ملاحظات اساسی :   

1-    بحران سوریه با تعجیل برای اسقاط برنامه ریزی شده بود اما برآورد اطلاعات استراتژیک از آخرین وضعیت سوریه و همسویان آن ، توسط امریکا و همسویان آنها تهیه و تبدیل به طرح عملیاتی شد منتج به اهداف امریکائیها نشد.

2-    اتحاد و انسجام مثلث امریکا ، انگلیس ، فرانسه ، اتحادیه اروپا و ترکیه بخاطر موضوعات امنیتی کشورهای اروپایی با توجه به آخرین وضعیت برآورد ساختارها و سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی اتحادیه اروپا، بدلیل شکل گیری پدیده تروریسم افراطی سنی سلفی – تکفیری وابسته به جریان القاعده و جریان داعش از بومیان اروپایی آنهم قشر جوان و حتی تحصیل کرده (پسر و دختر ) با خاستگاه اعتقادی مشخص در دولت – ملت ها ی اروپایی سوالات متعددی را مطرح و بعنوان دغدغه در دستور کار حاکمیت ها قرار گرفت و این مهم امنیت اروپا را متاثر کرد .این مولفه توانست انسجام اتحادیه اروپا را علیه اسقاط حاکمیت سوریه متزلزل کند .

3-    فعلا نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانس ژنو  سه منطقی با هیئت سوری بر خورد خواهد کرد. گرچه ممکن است این یک تاکتیک بیشتر نباشد و پازلی از سناریوی راهبرد غربیها باشد. از جمله فرانسه با اتفاقات تروریستی سال 2014 میلادی و 2015 میلادی به همراه آلمان و ایتالیا (تروریست از شمال مدیترانه مرز تونس ، لیبی و… خیلی به ایتالیا نزدیک است ) در قالب ناتو با امریکا و ترکیه همراه صددرصد ی نخواهند بود.

4-    امریکا ب شکست راهبرد های خود در سوریه از جمله راهبرد اسقاط نظام را پذیرفت گرچه جرات اذعان این شکست را ندارد و بخاطر سیطره رسانه برجسته نشد.

5-    فعلا در سوریه سه خاستگاه اساسی بعد از برگزاری نشست ژنو سه  توسط امریکا تعقیب و مطرح می باشد:

1-5 اینکه بجای اسقاط نظام سوریه به اسقاط شخص بشار اسد بسنده کند .
–    آیا این خاستگاه امریکا یک راهبرد است یا یک تاکتیک است ؟
–    آیا این خاستگاه امریکا جهت رخنه در انسجام ساختار سیاسی ، نظامی ، امنیتی ، اطلاعاتی ، اقتصادی ، فرهنگی – اجتماعی و بقیه عرصه ها ی حاکمیت سوریه و ریزش حداکثری به نفع خود و شکستن ساختار انسجام دولت – ملت سوریه می باشد یا یک حقیقت جهت رسیدن به اهداف غالی امریکا  می باشد؟
–    آیا ساختار حاکمیت دولت – ملت سوریه( با توجه به روندهایی که در چهار دهه گذشته شاهد هستیم ) ظرفیت و قابلیت در همرایی و همسویی با راهبرد امریکا را با حذف مولفه بشار اسد را دارا         می باشد؟
–    چرا حذف شخص بشار اسد در روندهای پنج سال گذشته بارها از سوی امریکا مطرح شد اما سناریوهای راهبرد آمریکا در ایجاد تزلزل انسجام حاکمیت و دولت – ملت سوریه محقق نشد؟
–    آیا موضوعات امریکا بعد ژنو سه جدید است یا بزک شده سناریوهای راهبرد قبلی است ؟

2-5- امریکا با توجه به تجربه مدل های افغانستان ، عراق ، لیبی می خواهند از مدل مصر ، یمن ، بوسنی (بخشی از یوگسلاوی سابق ) به اجبار جهت موفقیت در سوریه استفاده نمایند.
–    ساختار قوه مجریه ، مقننه و قضائیه حفظ شود.
–    ساختار نظامی ، اطلاعاتی ، امنیتی و انتظامی حفظ شود.
–    ساختار سیاسی و احزاب را با غربال گیری حفظ نمایند.
–    ساختارهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی حفظ شود.

3-4- آیا روسیه و امریکا در خصوص حذف شخص بشار اسد از حاکمیت سوریه و حفظ بقیه ارکان نظام به توافق رسیدن و در یک روند زمانی مشخص این راهبرد را محقق خواهند کرد؟
–    گروهایی ارهابی وهابی سلفی – تکفیری و پشتیبانان منطقه ای آنها از جمله عربستان ، قطر ، اردن ، ترکیه بعد نشست ژنو 3 چگونه روندی خواهند داشت ؟
–    جمهوری اسلامی با توجه به شرایط جدید بعد ژنو سه به اتفاق حاکمیت سوریه چگونه راهبردی را در سطح کلان ، عملیاتی و تاکتیکی در خصوص بحران سوریه باید اتخاذ نمایند که تمام احتمالات پیش رو را مدیریت و راهبرد خود را در حفظ و تثبیت تحقق بخشند؟
–    جواب بخشی از سوالات به بعد نشست ژنو سه موکول می شود آنچه در راهبرد “نظامی ، میدانی” و راهبرد “سیاسی” جزء باید ها و از الزامات در هر دو راهبرد است استقامت همراه با منطق و هوشمندی و بصورت خاص مقاومت میدانی است که سرنوشت هر یک از اراده ها را رقم خواهد زد.