در کتاب سوم مجموعه هشت جلدی جهان اسلام به بررسی موقعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و… کشورهای اسلامی منطقه آسیای مرکزی و قفقاز پرداخته شده است. کتاب فوق با مقدمه ای از تاریخ این منطقه آغاز شده که شامل کشورهای اسلامی آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان می باشد و به اهمیت این کشورها در سده های گوناگون پرداخته است. بر اساس نوشته های این کتاب منطقه ی آسیای مرکزی و قفقاز از عهد باستان، حلقه اتصال فرهنگی و اقتصادی اروپا و آسیا محسوب می شد و پس از توسعه استعمارگرایی در قرن نوزدهم و رشد فناوری بویژه راه آهن در قرن بیستم، موازنه قوا مجددا به سوی کشورهای بری دگرگون شد و «ناحیه محوری هارتلند» (اشاره به کشورهای منطقه) اثرگذاری خود را از سر گرفت.