“ایجاد نگاهی نو در زمینه بازنشستگی افراد، در کشورهای جهان اسلام”
متن سخنرانی دکتر نجفی پور جانشین محترم سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح
در همایش بین‌المللی آینده جهان اسلام در افق 1414 شمسی
بسم الله الرحمن الرحیم.
فکر می‌کنم آخر یک برنامه‌ی سنگین علمی صحبت کردن، کار بسیار سختی است به خاطر اینکه احتمالاً جمعیت دیگر حوصله‌ی شنیدن ندارند و من باید سعی کنم مطالبی که عرض می‌کنم حتی الامکان این باقیمانده‌ی اقلیت جمعیت را انشاءالله در سالن نگه دارد و مشتاق شوند که گوش کنند. در طول یک ساعتی که اینجا بودم فرمایشات بسیار زیبایی شنیدم؛ قصد داشتم بعضی از آنها را بگویم و الآن دیگر تکرار نخواهم کرد. روزگاری تا چند سال پیش دنیایی داشتیم که به آن دنیای دو قطبی می‌گفتند. خودم خیلی قائل به این مفاهیم نیستم اما بالاخره این تقسیم‌بندی‌ها شده بود و چیزی هم به نام جنگ سرد بود که دنیا را به خاطر همان مفهوم دنیای دو قطبی گرفتار خودش کرده بود.
می‌گویند که آن حالت از بین رفته و دنیا به سمت جهانی شدن می‌رود و دیگر قطبی نخواهیم داشت. طبیعتاً در شرایطی که این دنیای دوقطبی به سمت جهانی شدن تغییر می‌کند گفتمان امنیت نیز در کل دنیا تغییراتی خواهد داشت. ما در گفتمان امنیت امروز دنیا چه در فضای داخلی و چه در فضای بین‌الملل، دو نوع گفتمان سلبی و ایجابی داریم؛ گفتمان سلبی-امنیتی این است که ما باید همه تلاش کنیم که جنگ دیگری اتفاق نیفتد، همه باید تلاش کنیم که تمامی دنیا از جمله منطقه‌ی ما در صلح باشند. اما در گفتمان ایجابی تنها و تنها اینکه جنگ نشود کافی دانسته نمی‌شود و ما باید تلاش کنیم که توسعه‌یافتگی خصوصاً در تمامی کشورهای جهان اسلام از همه نظر اتفاق بیفتد؛ پس مجبوریم و باید توجه کنیم به کیفیت زندگی امروز مردم و کیفیت زندگی فردای مردم.
همانطوری که سخنرانان محترم قبل از من اشاره کردند ما در دنیا همانطوری که در عکس‌هایی که اینجا هست مشخص است، اگر نقشه‌ی مسطح داشته باشیم، تقریباً وسط دنیا را در دنیا اشغال کردیم. کشورهای مسلمان وسط دنیا قرار گرفتند، کمی در شرق. جمعیت امروز حدود 1/6 میلیارد نفر مسلمان هستند که حدود 23 درصد جمعیت دنیا را شامل می‌شوند. می‌گویند در سال 2050 به 2/8 میلیارد می‌رسیم، جمعیت بسیاری است. ترکیب جمعیتی را که امروز ببینید متوجه می‌شوید که در این 57 کشوری که چند بار هم تکرار شد، جمعیت عمدتاً در سنین تقریباً میانه و جوانی یعنی سنین فعال قرار دارند. این یک فرصت است، یک فرصت بزرگ است اما آقای دکتر دژپسند فرمودند آینده روشن است به شرط اینکه بنده خدمت شما عرض می‌کنم که ما یک وقت با غفلت آن را تاریک نکنیم. باید توجه کنیم به برنامه‌ریزی برای آینده‌ی روشنی که قطعاً در انتظار ما است اگر ما آن را خراب نکنیم.
عمده‌ی ذخایر انرژی دنیا در منطقه‌ی کشورهای مسلمان است، بیشتر گذرگاه‌های عبور اجباری دنیا در اختیار کشورهای مسلمان است، کمی توجه کنید. تنگه‌ی هرمز، باب المندب، تنگه‌ی مالاکا، بسفور، داردانل و کانال سوئز؛ اینها مسیرهای پرترددی هستند که تقریباً تمام آنها در مجاورت کشورهای اسلامی هستند و سیطره‌ی ما را به جغرافیای عبور و مرور جهان می‌رسانند. طبعاً اگر ما در این فضا، فضای همدلی و همگرایی داشته باشیم قطعاً می‌توانیم به سیادت اسلام در جهان فکر کنیم و اینکه همان تصویری که آقای دکتر دژپسند فرمودند را انشاءالله به آن برسیم. اما یک نکته هست که من فکر می‌کنم باید کمی بیشتر به آن توجه کنیم و حتماً برای آن برنامه‌ریزی مفصل‌تری و نگاه دیگری داشته باشیم. ما با جمعیتی روبه‌رو هستیم که جوان و فعال است اما بعضی از کشورها از جمله کشور ما ایران، به سمت سالمندی پیشروی میکنند؛ یک پدیده‌ی بسیار مهم به نام بازنشستگی پیش روی ما است. تصورم این است که باید ما در مورد بازنشستگی نگاه نویی داشته باشیم. امروز بسیاری از مردمان کشورمان در سنین پایین بازنشسته می‌شوند ولی هنوز کاملاً قدرت فعالیت دارند و در سنینی هستند که ضمن تجربه‌ی بالا هنوز انگیزه‌های بسیاری برای ادامه‌ی کار دارند.
امروزه در بسیاری از سازمان‌ها، بسیاری از افرادمان را در سن قبل از 50 سالگی بازنشسته می‌کنیم و این بازنشسته شدن در حالی صورت می‌گیرد که ما در طول دورانی که شاغل بودند آنها را برای بازنشستگی آماده نکردیم. من فکر می‌کنم به این پدیده باید بیشتر توجه کنیم. باید کاری کنیم زمانی که بازنشسته‌ها بازنشسته می‌شوند، هم از نظر ذهنی آماده باشند و هم از نظر کیفیت زندگی توانمند باشند. بازنشسته کردن در زمانی که فرد توانمندی لازم و آمادگی روانی لازم را ندارد قطعاً کار خردمندانه‌ای نیست و ما باید حتماً این موضوع را پیگیری کنیم. بنابراین حتماً باید در مورد سن بازنشستگی نگاه جدیدی داشته باشیم. در مورد نحوه‌ی پرداخت حقوق و تأمین حقوق بازنشسته‌ها قطعاً باید نگاه دیگری داشته باشیم؛ صندوق‌های بازنشستگی را باید بسیار جدی بگیریم، صندوق‌ها را واقعی کنیم و صندوق‌ها را احیا کنیم. صندوق‌ها باید بتوانند که حقوق بازنشستگان را در آینده تأمین کنند و این جزء واجباتی است که ما باید برای آن آینده‌ی روشن که دنبال آن هستیم در نظر داشته باشیم. من خیلی مطلب آماده کرده بودم که بسیاری از عزیزانی که پشت تریبون آمدند گفتند، شما را با تکرار خسته نمی‌کنم. فقط خواهشم از جمعیت فرهیخته‌ی کشورمان، جمعیت دانشگاهی کشورمان خصوصاً دانشگاه تهران این است که به ما در زمینه‌ی ایجاد نگاه نو و طرح نویی که باید برای سن بازنشستگی، نحوه‌ی تأمین حقوق بازنشستگی، احیای صندوق‌ها داشته باشیم کمک کند.
والسلام علیکم و رحمه الله
*این مطلب متن سخنرانی جناب آقای دکتر نجفی پور جانشین محترم سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح در مورخه 1398/02/09 در اختتامیه همایش بین‌المللی آینده جهان اسلام در افق 1414 شمسی است که توسط موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام و با همکاری دانشگاه تهران برگزار شد.
