مجموعه هشت جلدی جهان اسلام – جلد چهارم (شرق آفریقا)

در کتاب چهارم این مجموعه هشت جلدی جهان اسلام به بررسی موقعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و… کشورهای اسلامی منطقه شرق آفریقا پرداخته شده است. کتاب فوق با مقدمه ای از تاریخ این منطقه آغاز شده که شامل کشورهای اسلامی اوگاندا، جیبوتی، چاد، سودان، سومالی، کومور و موزامبیک می باشد و به اهمیت تاریخی این کشورها در سده های گوناگون پرداخته است.

بر اساس نوشته های این کتاب، کشورهای اسلامی واقع در شرق آفریقا به دلیل قرار گرفتن در کنار اقیانوس هند، دریای سرخ، تنگه باب المندب و منطقه ی دریاچه های بزرگ آفریقا دارای موقعیت ژئوپلتیکی منحصر بفردی می باشند. یکی از مناطق ژئوپلتیکی ویژه این منطقه، شاخ آفریقا است که در شرقی ترین منطقه این قاره قرار گرفته است. دلیل این نام گذاری و وجه تسمیه آن ، شباهت نقشه منطقه به شاخ کرگدن است. منطقه شاخ آفریقا یکی از مهمترین مناطق جهان به لحاظ راهبردی است؛ این منطقه افزون بر آن که منابع نسبتا قابل توجهی از نفت و گاز دارد، دارای ذخائر معدنی عظیمی نیز می باشد. همچنین به علت اشراف بر تنگه باب المندب، خلیج عدن، دریای سرخ و اقیانوس هند، همواره به مثابه شاهراه بین المللی ترانزیت انرژی و کالا شناخته می شود. این منطقه که در دوره جنگ به عرصه رقابت های نظامی آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق تبدیل شده بود، پس از جنگ سرد نیز از منظر ژئواستراتژیک به ویژه در جنگ دوم خلیج فارس و تحولات پس از 11 سپتامبر نقش آفرینی ویژه ای نمود.

جهت دانلود فهرست و مقدمه این کتاب به همراه نسخه الکترونیکی اصل کتاب به ادامه مطلب بروید.

نویسندگان فوق در ادامه از منظر ژئوکالچر به تحولات تاریخی این منطقه پرداخته و بیان کرده از آغاز عصر استعمار تا کنون، غربیها همواره در صدد ترویج مسیحیت به جای اسلام بوده اند و در این جهت همواره از مبلغانی پر تلاش استفاده نموده اند؛ موضوعی که همواره باید مطمع نظر کشورهای اسلامی باشد.

بر اساس این کتاب علی رغم موقعیت منحصر بفرد منطقه، بدلیل عدم امنیت و منازعات گسترده صورت گرفته، روند توسعه و پیشرفت همواره با وقفه های مکرری مواجه شده است. آوارگی، مهاجرت های غیر قانونی و تبعات آن، بی ثباتی، فقر، بیکاری، بیماری های کشنده و نبود امنیت غذایی و انواع تنش ها و مناقشات، برخی از واقعیت های تلخی است که امنیت این منطقه را مورد تهدید قرار داده است.

کتاب فوق در خلال متن به شکلی موشکافانه به بررسی موقعیت و زوایای متعدد هر یک از کشورها به شکل جداگانه پرداخته، و در ضمن اشاره به پیشینه تاریخی آنها، موقعیت جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و دفاعی را با جزئیات به همراه نقشه های رنگی و جداول آماری به روز(سال 213 میلادی) ارائه داده است. بررسی ساختار حقوقی-سیاسی کشورهای اسلامی شرق آفریقا و مراجع قانونی و ذی صلاح آنها در کنار جایگاه دین مذهب در این کشورها از جمله مواردی که در کتاب فوق بدان ها پرداخته شده است.

این کتاب چهارمین مجلد از مجموعه هشت جلدی جهان اسلام است که در قطع وزیری و مشتمل بر287 صفحه ، توسط موسسه آینده پژوهی جهان اسلام تهیه و به همت موسسه انتشارات امیر کبیر منتشر گردیده است و از جامعترین اثراتی است که تا کنون به شکلی مدون به مطالعه و بررسی کشور های اسلامی مطابق با استاندارد های روز دانشنامه نویسی جهان و منابع به روز پرداخته است . مطالعه این اثر میتواند برای محققین ، اندیشمندان و علاقمندان این حوزه در مطالعات جهان اسلام، روابط بین الملل ، علوم سیاسی و ژئوپلیتیک مفید واقع شود.