علل توجه امارات به جزایر و بندرها مختلف یمن، دکتر عبدالرحمان راجح، کارشناس یمنی مسائل یمن
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام
نگاه و اهداف امارات در تحولات یمن
امارات بازیگر بسیار مخرب و بزرگی در یمن است و طرح های زیادی را انجام داده است. تقریباً می‌توان این کشور را به‌عنوان دومین کشور مؤثر در ائتلاف عربی در یمن دانست. حضور امارات یک بعد سیاسی تقریباً استراتژیک و یک بعد اقتصادی داشته است. حتی گاهی این اهداف با اهدافی مدنظر عربستان سعودی در تعارض هستند. به همین دلیل، اولین کاری که امارات به شکل فعالانه در یمن انجام داده است، ایجاد گروه‌های تکفیری مسلح در یمن متشکل از بیست هزار سلفی در جنوب یمن بوده است. این نیروی سلفی در یمن به‌خصوص در جنوب آن، به نام حزم الامنی است. با این نیروها حتی طرفداران ائتلاف عربی را هم قلع‌وقمع می‌کنند. امارات همچنین یک نیروی زمینی، هوایی و دریایی در یمن دارد و سعی کرده است، با این نیروها و ایجاد ارتشی متشکل از چهل هزار نفر از جنوبی‌ها و سلفی‌ها، بندرهای یمن از بندر عدن تا بندر المکلا و المخا را زیر سلطه خود داشته باشد و به‌عنوان حاکم فعلی، بر اقتصاد و عبور و مرور در سواحل یمن کنترل و همچنین بر باب المندب سلطه داشته باشد. امارات با این کار به دنبال آن است که بندرهای یمن را تحت مدیریت و سلطه خود داشته باشد تا این بندرها در آینده هیچ خطر و تهدیدی برای بندر دبی به‌عنوان بندر ترانزیتی در خاورمیانه ایجاد نکنند. اکنون سلطه بر بنادر مهم یمن تقریباً در دست امارات است و سعی کرده است این بندرها را نابود کند و حتی بنادر رو به روی سواحل یمن مانند بندرهای سومالی، جیبوتی و اریتره و خیلی از این کشور ها نیز زیر نظر شرکت های اماراتی عمل می‌کنند.
از بعد دیگر، توسعه سیاسی و جغرافیایی است، امارات سعی کرده است چند جزیره یمن از جمله جزایر مهم و استراتژیک سوکاترا را در اختیار بگیرد. امارات در این جزیره شبکه تلفن همراه نیز دارد و کد کشوری امارات در این جزیره فعال است. بندرهای این جزیره کاملاً در سیطره امارات است و حتی گیاهان نادر و نمونه موجود در این جزیره نیز در اختیار امارات است. همچنان که اخیرا فعالان یمنی در فیس بوک و توئیتر و … عکس هایی از خیابان های امارات منتشر کردند که نشان می داد، امارات درختان منحصر به فرد جزیره سوکوترا را در خیابان های ابوظبی و دبی کاشته است.
در حال حاضر، امارات در جنوب یمن دو دولت جداگانه تاسیس کرده است، یک دولت در عدن و یک دولت در المکلا و حضرموت هستند و آنها را اداره می کند، اما این کار به صورت مجزا صورت می گیرد. حتی نیروهای امارات هم مجزا عمل می‌کنند و نقشه امارات به تقسیم یمن به چند ایالت را پی می گیرند.
جزایر و بندرهای مختلف یمن و زوایای اهمیت این جزایر برای امارات
در واقع از یک سو به لحاظ جغرافیایی جزایر مختلف یمن اهمیت زیادی دارد، زیرا جزایر یمن موقعیت های بسیار بزرگ و حساسی در دریای عرب و دریای سرخ به‌خصوص در تنگه باب المندب دارند. دوم این که معمولا کشورهای حاشیه خلیج فارس، به‌خصوص قطر، بحرین، امارات کشورهای بسیار ثروتمند و توانمندی هستند، اما مساحت جغرافیایی آن ها بسیار کوچک است. به‌عنوان مثال، در حال حاضر مناطق تحت اشغال امارات در یمن، از کشور امارات بزرگتر است. در این بین امارات که می خواهد خود را به‌عنوان کشور بزرگی در منطقه خاورمیانه مطرح کرده و حتی با ایران نیز مقابله و برضد ترکیه عمل کند، نیاز به جغرافیای بیشتر دارد. یعنی سعی می کند خود را به حد ایران، عربستان، مصر و ترکیه برساند. به همین دلیل با توجه به این وضعیت، داشتن چند جزیره استراتژیک و مهم در دریای عرب، خلیج عدن و دریای سرخ برای امارات بسیار مهم است. در واقع امارات با این جزایر میتواند از هژمونی ایران در خلیج فارس فرار کند. از بعد نظامی هم جزایر مختلف یمن قابل توجه هستند. وقتی چند جزیره در اختیار امارات قرار داشته باشد، میتواند در آنجا پایگاه بسازد و نیروهای خود را آماده جنگ کند تا چگونه بجنگند. این امر برای امارات از بعدی استراتژیک برخوردار خواهد بود. سومین دلیل، اهمیت همکاری با ایالات متحده آمریکا و اسرائیل در منطقه است. در واقع امارات با این جزایر خود را به‌عنوان کشوری مطرح می کند که میتواند امنیت تنگه باب المندب را تأمین و پایگاه های نظامی داشته باشد.
بعد دیگری که بسیار مهم است، بعد اقتصادی است. امارات اقدامات بسیاری در زمینه بعد اقتصادی انجام می دهد. در این بین دبی و امارات به‌عنوان شهر و کشوری ترانزیتی در خاورمیانه مطرح هستند. در این میان ابوظبی سعی کرده که بندرهای خود را مصدر صادرات و واردات برای همه کشورهای منطقه کند. به همین دلیل در سال های اخیر خیلی از کشورها، از جمله قطر، عمان و حتی یمن به دنبال فعال کردن بنادر خود بوده اند تا بندرهای امارات را تضعیف کنند. در همین راستا و با توجه به این که در حال حاضر بندر عدن نقش بسیار مهم و استراتژیک تر از بندرهای اماراتی دارد، امارات سعی کرده است که از یک سو بندرها و جزایر یمن را با توجه به اوضاع نابسامان این کشور تحت نفوذ و سیطره خود قرار دهد. در واقع امارات سعی کرده است که از آب گل آلود ماهی بگیرد. و این بندر را بطور کامل زیر سلطه خود درآورد، در راستای این رویکرد اقتصادی فقط بنادر یمن مد نظر نیست بلکه حتی بنادر سومالی، جیبوتی و … را هم با قراردادهای سی و چهل ساله با بندرهای امارات (به‌عنوان مدیریت) تحت نفوذ خود قرار داده است. به همین دلیل تمام تحلیلگران اعتقاد دارند که امارات در هدف خود، یعنی استعمار جزایر یمن برای مدت های طولانی و به منظور جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای کار بندر دبی تلاش می کند. در واقع امارات معتقد است که اگر بنادر یمن شهرت پیدا کنند و مطرح گردند، یا روزی دولت صنعا این بندرها را از امارات بگیرد بر خلاف منافع امارات است. به همین دلیل، امارات نقشه جدایی و تقسیم یمن به چند منطقه و چند کشور را در دست دارد و به دنبال انجام این کار است.
