حضور مسلمان ها در آلمان به دهه ها قبل برمیگردد. در این بین ‘پگیدا’ که برگرفته از عبارت اروپاییان مخالف اسلامی شدن غرب است، تلاش می کند دولت آلمان را برای تغییر در سیاست پذیرش مهاجران و بستن درهای کشور به روی خارجی ها بویژه مسلمانان تحت فشار بگذارد. در همین راستا گفتگویی با سید مسیعود میرسالاری کارشناس مسائل اسلامی در آلمان داشته ایم:
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: بسترها و زمینه های اقدامات گروه نوظهور ‘پگیدا’ را به عنوان مروج خشونت و افراط گرایی در آلمان چیست؟
اگر به عقب برگردیم، زمانی که اروپا به نیروی کار کشورهای اسلامی نیازمند شد و از ترکیه و سایر کشورهای اسلامی نیروی کار طلب کرد و این نیروها وارد کشورهای اروپایی مانند آلمان شدند، اختلاط فرهنگی عظیمی بین این دو ملت به وجود آمد. این ها همان موقع برنامه ریزی پنجاه ساله دقیقی انجام دادند که افرادی که به عنوان نیروی کار به اروپا می روند، آرام آرام استحاله فرهنگی شوند تا هم از نیروی کار آن ها استفاده شود و هم تأثیری بر جوامع آن ها نگذارند. لذا برای سنین مختلف برنامه ریزی کردند. آن ها استحاله فرهنگی خیلی ظریفی ایجاد کردند که اسلام را از خانواده هایی کارگر بگیرند. در حال حاضر بیشتر خانواده هایی که برای کار به اروپا رفته اند، یا وجود ندارند و یا به صورت تک والدینی هستند. بنابراین اسلام هراسی غیر ملموس و درازمدت ایجاد کردند. بعد از جنگ جهانی دوم این موضوع شکل گرفت و تا اکنون نیز ادامه دارد. چنانچه نسل دوم و سوم افرادی که به اروپا رفته اند، کاملا استحاله فرهنگی شده و فرهنگ و زبان مادری خود را کاملا فراموش کرده اند. از طرف نفوذ اسلام گرایی که با انقلاب اسلامی ایران شکل گرفت، آرام آرام به عنوان نقطه عطفی در بین ممالک غربی مطرح شد و آن ها اسلام را می فهمیدند. آنها وقتی متوجه رحمت اسلام می شدند، به سمت اسلام گرایش پیدا می کردند. اروپایی ها برای این موضوع هم برنامه ریزی کردند، یعنی گفتند ما باید کاری بکنیم که نه تنها رشد اسلام گرایی متوقف شود، بلکه حتی آن هایی که مسلمان هستند، به سمت غرب گرایش پیدا کنند و به عبارت دیگر نیروی کار نیمه غربی شوند.
بعد از انقلاب اسلامی ایران، اروپایی ها مقداری دچار مشکل شدند. بخشی از نیروی جوان آن ها به سمت دین اسلام تمایل پیدا کردند. برای این که بتوانند جلوی این موضوع را بگیرند، گروه هایی تشکیل دادند که شاخصه این گروه ها، افراطی گری های اسلامی است که به نحوی می خواهد به جامعه اروپا بفهماند که اسلام یعنی تروریست، اسلام یعنی خشن، اسلام یعنی دین خشونت و وحشت. به نحوی که توانسته اند در این پنج-شش سال این موضوع را در جامعه خود نهادینه کنند. هر چند از کشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران، افرادی می روند و دین را تبلیغ می کنند اما متاسفانه گروه هایی که در حال حاضر در مناطق عراق و سوریه به اسم داعش و به اسم اسلام کارهای وحشتناکی را انجام می دهند، و هر خشونتی را به اسم اسلام انجام می دهند، توانسته اند به این نحو رشد اسلام را متوقف کنند. لذا در بعضی قسمت ها نه تنها اسلام گرایی متوقف شده است بلکه اسلام هراسی ایجاد کرده است. بنابراین اروپایی ها به اهداف خودشان بعد از پیدایش گروه های افراطی دست پیدا کرده اند. آن ها برای این موضوع برنامه ریزی کرده بودند، یعنی این طور نبوده است که فکر کنیم آن ها این تندروها را از اروپا، قفقاز، آسیای میانه، روسیه و اوکراین یک شبه به اروپا برده اند و گروهکی به اسم داعش درست کرده اند. بلکه آن ها برنامه ریزی کاملا حساب شده ای داشته اند. عده ای این موضوع را نقد می کردند که حدودا ۱۵ سال پیش یا ۲۰ سال پیش در اوکراین و آسیای میانه و در کشورهایی مانند تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان یا حتی کشورهای اروپایی شخص تحصیل کرده ای را از عربستان می فرستادند، آن ها افراطی هایی بودند که با پول زیاد وارد یک شهر شدند، تشکیل خانواده دادند، به مسجد رفتند، عده ای را دور خود جمع کرده و جذب نیرو کردند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: اگر بخواهیم به وضعیت کنونی مسلمانان در آلمان نگاهی بیندازیم، در شرایط کنونی وضعیت و شرایط مسلمانان آلمان چگونه است؟
در حال حاضر در آلمان، با توجه به رفت و آمدهای چندین ساله اخیر که من به آلمان داشته ام، رشد اسلام گرایی متاسفانه مقداری متوقف شده است. به این جهت که افراط گراهایی که به اسم اسلام به اسلام ضربه زده اند، توانسته اند به روحیه مردم آن جا ضربه بزنند. مردم آلمان روحیه تقریبا خنثایی پیدا کرده اند. قبل از این یعنی حدود ۱۰ یا ۱۵ سال پیش، تمایلی به اسلام پیدا می کردند، اما بعد از دیدن این کلیپ ها و فیلم ها که در اینترنت و تلویزیون و ماهواره پخش می شود، متاسفانه مقداری نسبت به رشد اسلام واکنش نشان می دهند و حتی برخورد آن ها با مسلمانان بد شده است. وقتی ما در خیابان گام بر می داریم، اگر زنی همراه ما باشد که محجبه است، عموم مردم با ترشرویی با او برخورد می کنند. حتی عده ای می گویند که شما تروریست هستید، به این دلیل که مسلمان هستید یا ما دیدیم که شما نماز خوانده اید.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: وضعیت کلی مسلمانان در آلمان چگونه است؟
وضعیت کلی مسلمانان در آلمان دچار پراکندگی شده اند و نیاز به انسجامی دارند که آن هم به عهده روحانیت هست که این انسجام را برقرار کند. حتی بین شیعه و سنی وحدتی را باید ایجاد کنند. اما متاسفانه از یک طرف مردم آلمان که هنوز اسلام را نشناخته اند، حالت مقابله ای دارند و سخت قبول می کنند که با مسلمانان معاشرت کنند. اما در بین خود مسلمان ها گرچه وحدت نسبی هست، ولی به جهت اشتغال به کار شدید، حالت خستگی دارند که جایی برای مراسم ها و انسجام و … ندارند. از طرف دیگر امکاناتی مثل مسجد و حسینیه و امکاناتی از این قبیل برای مسلمان ها در آن جا وجود ندارد و هیچ کس هم به فکر آن ها نیست. به عنوان مثال در شهری مانند کلن آلمان، ۳۰۰۰۰ فارس زبان هستند که یک روحانی ثابت و یک مسجد ندارند که آن ها را منسجم کند و برای آن ها صحبت از اخلاق اسلامی و مسائل ابتدایی اسلامی کند. لذا برخی مردم حتی مسلمان ها و ایرانی هایی ، احکام دینی و اخلاقیات کلی اسلامی را فراموش کرده اند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: وضعیت کلی مسلمانان از نظر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی در آلمان به چه صورت است؟
در کل وضعیت اقتصادی آلمان نسبت به سایر کشورهای اروپایی بهتر است. نیروی کار آلمان نیروی کاری است که اصولا از کشورهای دیگر می آیند و لذا نیروی کار ارزانی است. هر کسی که وارد آلمان می شود در سیستم اقتصادی آلمان ذوب می شود. در آلمان شرکت های بزرگ و کارخانه های بزرگی هست که همه به صورت ماشینی هستند و افرادی که وارد آلمان و سیستم اقتصادی آلمان می شوند، باید مانند سیستم آن جا شوند. مسلمان های آلمان در حد متوسط به پایین هستند. فقیر فقیر نیستند، اما زندگی آن ها به سختی می گذرد. اگر زن و مرد هستند، هر دو باید کار کنند تا بتوانند زندگی متوسطی را برای خودشان داشته باشند. از لحاظ اجتماعی مسلمان ها خیلی جایگاهی ندارند، خیلی مورد توجه نیستند. البته استثنا هم دارد، پروفسورها و دکترهای بسیار خوب ایرانی در آلمان هستند.
