سیدعلی نجات، دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای (خاورمیانه) دانشگاه تهران
مقدمه
روابط سوریه و ترکیه در دو دهه گذشته با نوسانات متعدد و قابل توجهی روبرو بوده است. روابط ترکیه و سوریه قبل از شروع بحران سوریه در سال 2011، به‌رغم وجود برخی تنش‌ها و اختلافات عمیق، تحت تأثیر دکترین «به صفر رساندن مشکلات با همسایگان» در روند عادی‌سازی و همکاری قرار داشت. اما پس از آغاز خیزش‌های مردمی، ترکیه در چرخشی پراگماتیستی دکترین نئوعثمانی‌گری را با هدف دستیابی به اهداف و حداکثر منافع ملی خود به کار گرفت. اما این راهبرد علاوه بر اینکه برای آنکارا دستاوردی به دنبال نداشت، به شکل‌گیری بحران‌های متعددی در عرصه سیاست خارجی ترکیه منجر شده است. بنابراین، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در چرخشی مجدد به سمت راهبرد کاهش تنش و عادی‌سازی روابط با همسایگان روی آورده است. در راستای این سیاست، ترکیه پس از عادی‌سازی روابط خود با امارات، عربستان، مصر و دیگر کشورها به دنبال عادی‌سازی روابط خود با سوریه است.
نوشتار حاضر به دنبال پاسخ به دو پرسش کلیدی و به هم پیوسته است. نخست، اهداف ترکیه برای عادی‌سازی روابط با سوریه چیست؟ و دوم اینکه عادی‌سازی روابط ترکیه با سوریه با چه چالش‌ها و موانعی مواجه است؟ در راستای پاسخ به این دو پرسش، ساختار متن به چند بخش تقسیم شده است. بدین ترتیب، پس از بررسی سیاست خارجی تهاجمی ترکیه پس از شکل‌گیری بحران سوریه، به دلایل تمایل آنکارا و دمشق برای عادی‌سازی روابط پس از یک دهه تنش اشاره می‌شود. در پایان نیز مهم‌ترین موانع پیشِ روی روند عادی‌سازی روابط ترکیه و سوریه مورد ارزیابی و تحلیل قرار خواهد گرفت.
