الگوی آفریقایی مبارزه با افراط
در حالی که پیشروی نیروهای داعش در عراق و سوریه و حملات نیروهای ائتلاف به مواضع این گروه به صدر خبر رسانه ها تبدیل شده است، فرسنگها آن سوتر در غرب آفریقا نیز قاره سیاه با مشکلات مشابهی دست و پنجه نرم می کند. بوکوحرام که در سال ۲۰۰۲ توسط محمد یوسف در نیجریه بنیان‌گذاری شد و در شهریور سال جاری ادعای خلافت نمود، همچنان به جنایات و خشونتهای افراطی خود به نام دین ادامه می دهد. بوکو حرام یک گروه مسلح و تندرو اسلامی است که خواستار تعطیلی تمامی مدارس نوین و اجرای برداشت خود از قوانین اسلامی در تمامی ۳۶ ایالت نیجریه است. در سال ۲۰۰۹ و برای اولین بار، درگیری‌های خونینی میان اعضای این گروهک و نیروهای نظامی دولت نیجریه در ولایت‌های شمالی این کشور رخ داد که طی آن صد‌ها نفر از شهروندان بی‌گناه کشته شدند. در نهایت این درگیری‌ها زمانی تمام شد که دولت نیجریه اعلام کرد تمام افراد وابسته به بوکوحرام از جمله رهبر آن محمد یوسف را به قتل رسانده است.
اما تنها گذشت اندکی زمان کافی بود تا مشخص شود گروهک بوکوحرام تهدیدی به مراتب جدی‌تر از آن است که ارتش کوچک و ناتوان نیجریه از پس آن برآید.به این ترتیب؛ بوکوحرام کمی بعد مجددا اعلام موجودیت کرده و این‌بار به طور مستقیم، از سال ۲۰۱۰ دست به جنایت‌ها و اقدامات تروریستی بسیاری زد. این گروه تنها از آغاز سال ۲۰۱۴ تاکنون بیش از ۱۵۰۰ شهروند غیرنظامی را در سه ایالت در شمال شرقی نیجریه به قتل رسانده‌اند. مواردی همچون ربودن زنان و دختران و استفاده از کودکان به عنوان سربازان جنگی نیز از دیگر جرایمی است که این گروه مرتکب آن گردیده است. این گروهک تروریستی در ماه های اخیر کنترل تعدادی از مناطق مرزی کشور کامرون واقع در جنوب شرق نیجریه را هم به دست گرفته است. بنابراین گسترش فعالیتهای این گروه در کشورهای غرب آفریقا به چالشی جدی برای سران این کشورها تبدیل شده است.
از این رو، بالاخره کشورهای آفریقایی متقاعد شدند که بدون همکاریهای منطقه ای قادر به مبارزه با افراط گرایی و تروریسم نخواهند بود. البته اساساً تلاشهای مستقل منطقه ای برای مبارزه با تروریسم و افراط گرایی در آفریقا و خاورمیانه تا حد زیادی کالایی کمیاب به حساب می آید و مقامات آفریقایی نیز در درجه نخست از کشورهای غربی به ویژه آمریکا و فرانسه تقاضای کمک نمودند. همین قضیه سبب شده است فرانسه در سالهای اخیر با اهداف گوناگون و با شعار ریشه‌کن کردن تهدید افراط‌گرایان، حضور جدی در آفریقای مرکزی و غربی داشته باشد. از این رو فرانسه در حال حاضر حدود۱۸۰۰ نیروی نظامی در مالی و حدود ۳۰۰۰ نیرو نیز در بورکینافاسو، نیجر و چاد دارد.
با این وجود در مقطع کنونی اولویت داشتن خاورمیانه برای کشورهای غربی سبب شده است تا مقامات آفریقایی خود دست به کار شده و برای مقابله با تهدیدهای گروهک افراطی بوکوحرام نیروی منطقه ای ایجاد کنند. بر این اساس نظامیان ارتش کشورهای نیجر، بنین، نیجریه، کامرون و چاد این نیروی منطقه ای را تشکیل خواهند داد. البته تشکیل این ائتلاف از دستاوردهای نشستی است که در ماه مه (اردیبهشت/خرداد) سال جاری در پاریس برگزار شد و سران این کشورهای آفریقایی در زمینه افزایش همکاری برای مبارزه علیه بوکوحرام به توافق رسیدند. با ایجاد این نیروی چندملیتی متمرکز، تلاشها برای مقابله با این گروه سرعت بیشتری پیدا خواهد کرد و تا پایان ماه نوامبر(آبان) این نیرو عملا فعالیتهای خود را شروع خواهد کرد و گردانهای آن در مناطق مرزی نیجریه مستقر خواهند شد.
بنابراین به نظر می رسد روسای جمهور کشورهای غرب آفریقا علاوه بر مقابله با ویروس ابولا، هم قسم شده اند با گروهک تروریستی بوکوحرام هم مبارزه ای بی امان ترتیب دهند. تشکیل این ائتلاف منطقه ای تا حد زیادی نشان دهنده بلوغ سیاسی کشورهای آفریقایی است که با وجود مشکلات فراوان و کمبود بودجه و امکانات می کوشند اصل همکاریهای منطقه ای را احیا نموده و گامهایی برای حل درون قاره ای بحرانهای خود بر دارند. در این راستا نفس شکل گیری این ائتلاف و بویژه موفقیت احتمالی آن می تواند ضمن بالا بردن اعتماد به نفس کشورهای در حال توسعه، به الگویی برای کشورهای خاورمیانه و خلیج فارس جهت اتکاء به قدرت خود و باز نکردن پای قدرتهای بزرگ در بحرانهای منطقه ای باشد. کشورهایی که با وجود تشابهات بسیار دینی، فرهنگی و زبانی، چنان درگیر اختلاف هستند که کوچکترین بحرانی در منطقه آنها سبب حضور قدرتهای خارجی شده و هیچ دورنمایی از همکاری و ائتلاف منطقه ای نیز بین آنها به چشم نمی آید.
