اقدامات سازمان ملل متحد در مقابله با گروه تروريستي داعش
اقدامات سازمان ملل متحد در مقابله با گروه تروريستي داعش در سه سطح صدور قطعنامه ها، صدور تحريم هاي بين المللي و اطلاع رساني و ارتقاي آگاهي عمومي قابل تقسيم بندي مي باشد. در مورد سطح اول يعني صدور قطعنامه ها مي توان به سه قطعنامه ي مجمع عمومي و شوراي امنيت ملل متحد در رابطه با گروه تروريستي داعش توجه نمود. شوراي امنيت ملل متحد با تصويب قطعنامه ي 2170( 2014 ) تحت عنوان (( تهديدات نسبت به صلح و امنيت بين المللي كه بوسيله ي اقدامات تروريستي ايجاد مي شوند))، ضمن ابراز نگراني شديد از اينكه (( مناطق گسترده اي از عراق و سوريه در دست داعش و جبهه النصره)) مي باشد؛ در حاليكه بر مبناي فصل هفتم منشور اين قطعنامه را صادر نموده بود؛ (( در شديد الحن ترين عبارات اقدامات تروريستي داعش و ايدئولوژي خشن افراط گرايانه ي آن و سوء استفاده ي مستمر شديد، نظام مند و گسترده ي حقوق بشر و نقض هاي حقوق بين الملل بشردوستانه اش را محكوم و تقبيح نمود)) و وضعيت بحران بشري در سوريه و عراق را در سطح سه كه بدترين وضعيت بشردوستانه از منظر سازمان ملل متحد مي باشد؛ قرار داد .
آخرين قطعنامه شوراي امنيت در مقابله با گروه تروريستي داعش تاكنون نيز به قطعنامه 2199 ( 2015 ميلادي) باز مي گردد كه شورا با نشانه گيري تامين مالي گروه هاي تروريستي به اتفاق آراء هر گونه تجارت با گروه هاي وابسته به القاعده از جمله داعش را ممنوع نموده و دول عضو را بر مبناي فصل هفتم منشور ملل متحد ملزم ساخت تا گام هايي را به منظور ممنوعيت گروه هاي تروريستي در عراق و سوريه كه از تجارت نفت، اشياء باستاني و گروگان منتفع منافع مالي مي شوند، اتخاذ نمايند .
مجمع عمومي ملل متحد نيز در 21 مه 2015 ميلادي در پي تخريب اماكن باستاني در شهر موصل عراق با پذيرش قطعنامه اي تحت عنوان (( نجات ميراث فرهنگي عراق)) بر نگراني فزآينده ي خويش از تخريب ميراث فرهنگي عراق كه در موزه ها، كتابخانه ها، بايگاني ها و اماكن باستان شناسي وجود داشتند توسط داعش تاكيد كرد . نكته جالب در هر دوي اين دو قطعنامه، آن است كه علي رغم سطح وسيع جنايات فجيع داعش به ويژه در داعش هيچ تصميم الزام آوري از سوي شوراي امنيت مبني بر ارجاع وضعيت عاملان اين جنايات به ديوان بين المللي كيفري اخذ نشده است. در سطح دوم يعني صدور تحريم ها مي توان به تصميم آگوست 2014 ميلادي شوراي امنيت ملل متحد در رابطه با قرار دادن شش نفر از اعضاي ارشد گروه تروريستي داعش در فهرست تحريم هاي تروريستي ملل متحد اشاره نمود. با اين حال، تلاش هاي سازمان ملل متحد براي مقابله با گروه تروريستي داعش محدود به صدور قطعنامه ها و تحريم ها نمانده بلكه با ارسال گزارشگران ويژه دبيركل، سعي در اطلاع رساني هر چه بيشتر از ابعاد جنايات داعش داشته است از جمله مي توان به فرستاده ويژه ملل متحد، زينب بنگورا براي صحبت با زنان و دختراني كه از اسارت در مناطق تحت كنترل داعش فرار نموده بودند، اشاره نمود . هم چنين مي توان به اظهارات ژان كوبيس، فرستاده ويژه و رييس ماموريت كمك سازمان ملل متحد در عراق اشاره نمود كه ضمن هشدار به اينكه عمليات بسيار بيشتري بايد از سوي دولت عراق و نيروهاي مردمي به منظور مقابله زميني با داعش صورت بگيرد؛ اظهار كرد كه (( براي بازگرداندن اعتماد و بازسازي اتحاد بين جوامع مختلف كه ملت عراق را شكل مي دهند، ضروري مي باشد تا عدالت و مسئوليت پذيري براي سوء استفاده ها و نقض ها . . . . . . . و از بين بردن تبعيض و به حاشيه راندن در هر جايي كه صورت مي پذيرد را تضمين نمود . )) به علاوه پس از اعزام يك تيم حقيقت يابي ملل متحد به سرپرستي برت شائفر به عراق نتيجه گرفته شد كه گروه تروريستي داعش در سطح غيرقابل تصوري مرتكب جنايت عليه بشريت در عراق شده است . هم چنين مي توان به اطلاعات آژانس آموزش و تحقيقات ملل متحد كه با استفاده از تصاوير ماهواره اي تاييد مي كرد كه معبد باستاني بل با قدمت نزديك به 2000 سال در شهر پالميرا سوريه توسط داعش به كلي تخريب شده است؛ استناد كرد .
انتقاداتی بر اقدامات سازمان ملل متحد در مقابله با گروه تروريستي داعش
با اين حال ، بر عملكرد سازمان ملل متحد در مقابله با داعش، انتقادات فراواني را در چند سطح روا داشت. اولا عدم واكنش سريع و به موقع اين سازمان در قبال عملكرد داعش و ساير اقدامات غلط گذشته و حال برخي دولت ها به ويژه ايالات متحده آمريكا باز مي گردد به طوريكه همان گونه كه ويتالي چركين، نماينده روسيه در سازمان ملل متحد به درستي خاطر نشان ساخت، ظهور داعش در نتيجه ي اشغال عراق توسط ايالات متحده آمريكا صورت پذيرفته است . هم چنين شوراي امنيت ملل متحد هيچ گونه واكنشي نسبت به ائتلاف بين المللي ضد داعش به رهبري ايالات متحده كه بدون مجوز اين شورا به راه انداخته و در نقض صريح ماده 42 منشور ملل متحد بود؛ ننمود. اين اقدام مي تواند يادآور ناكارامدي شورا در جريان جنگ سرد و اندكي پس از پايان آن در جريان جنايات ارتكابي در رواندا و سربينيستا باشد كه به علت تضاد منافع عمده بلوك غرب و شرق به وقوع پيوست. اينك نيز كه به گفته ي بسياري در پي تصرف جزيره مورد مناقشه ي كريمه توسط روسيه در مارس 2014 ميلادي و اعمال تحريم هاي ايالات متحده آمريكا و اتحاديه اروپايي بر عليه دولت مزبور در اين راستا،جنگ سرد نويني ميان غرب و شرق به وقوع پيوسته است؛ شاهد ناكارآمدي و انفعال مجدد شوراي امنيت در قبال بحران هاي عمده بين المللي همچون عملكرد جنايت آميز گروه تروريستي داعش هستيم.
ثانيا هماهنگي بين بخشي در سطح فعاليت هاي مختلف بسيار پايين مي باشد از جمله مي توان به اعطاي پناهندگي به چندين نفر از پناهجويان تحت برنامه سازمان ملل متحد به نروژ كه پيش تر اعضاي گروه هاي تروريستي داعش و جبهه النصره بودند، اشاره داشت . در مقابل، يكي از تحولات سازمان ملل متحد در زمينه ي مقابله با گروه تروريستي داعش، آمادگي آن براي مذاكره مستقيم يا غيرمستقيم با اين گروه تروريستي با هدف توقف كشتار در منطقه خاورميانه بوده است كه به نظر مي رسد پيش از در باب برخورد شوراي امنيت ملل متحد با گروه هاي تروريستي مسبوق به سابقه نبوده است.
