جدا از حضور قبلی القاعده شواهد پراکنده حاکی از این است که در واقع برخی تندروهاي سلفی و تکفیری یمني با داعش در ارتباط هستند و داعش عملا در یمن اعلام حضور کرده است. در اين راستا با توجه به تحولات اخیر داعش برای گسترش یارگیری داعش در یمن گفتگوی زیر با برای بررسی امکان و حضور گسترده تر داعش و گروه های تندروسلفی در یمن است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: گذشته حضور و نفوذ القاعده و داعش در یمن چگونه بوده است؟
داعش و القاعده دست پرورده های رژیم سعودی هستند و نقش دولت عربستان و سعودی ها در حمایت، گسترش و پرورش این جریانات تندرو در منطقه موثر ومنحصر به فرد بوده است. متاسفانه به نوعی با کمک های مالی و تسلیحاتی و غیر مستقیم، این جریانات افراطی در منطقه مانند عراق و سوریه تقویت شدند. ماموریت آن ها در کشور هایی است که به نوعی با اهداف استعماری و استکباری نظام سلطه مخالف دارند. می توان مشاهده کرد در هر جایی که ندای عدالت خواهی و صلح طلبی زده می شود و هر جایی که کشور های گروه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی و نظام سلطه قرار دارند، نقش حامیان گروهک های تروریستی و افراطی مثل داعش و القاعده بیشتر است و این ماموریت هایشان آنجا تعریف می شود. به عقیده من اگر آنها امروز در یمن حضور پیدا کردند به این علت است که آنها نمی توانند با مردم یمن و موج اسلام خواهی، عدالت خواهی و صلح طلبی مردم مقابله مستقیم نمایند. در واقع آنها را در این منطقه ها تشویق و تحریک کردند تا به نوعی به دنبال تامین منافع خودشان باشند. به تعبیر مقام معظم رهبری، این افراد گروه های جاهلی هستند که خودشان می دانند که در خدمت چه افراد و چه اهدافی هستند، به نوعی که رابطه آنها با گردش پول به سوی این افراد و اتخاذ خشونت و کشتار مردم توسط این عده شکل می گیرد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: بعد از تحولات صنعا در چند ماه گذشته، چه بستر ها و شرایطی برای حضور بیشتر داعش و القاعده در یمن ایجاد شده است؟
هنگامی که شدید ترین حملات و سخت ترین رفتار های خشونت آمیز از طرف رژیم سعودی که امروزه نقش رژیم صهیونیستی را در منطقه ایفا می کند و از طریق فجایع انسانی و کشتار زنان و کودکان و بزرگسالا ن در منطقه به آن صورت می بخشد، و در جایی که آتش فتنه توسط بعضی از دولت های منطقه شعله ور تر می شود، طبیعی است آن را بستری برای حضورشان و رسیدن به هدف های شان یابند. آنها هر جایی که احساس کنند که مجالی برای حضور دارند و فتنه ایی آنجا رخ داده که می توانند از آن موقعیت استفاده کنند و به نوعی از آب گل آلود بهره ایی ببرند، حضور می یابند. آنها در جنگ سوریه ، به بهانه ی حمایت از مردم، دخالت کردند. در بحث عراق حضور پیدا کردند. اکنون نیز با کمک های غیر مستقیم کشور های فرامنطقه ایی، در یمن نیز آنها بر این باور هستند که به علت وجود اختلاف میان عده ایی از مردم و جنگ بین دو کشور، کشور های دیگر نیز دخالت نموده و حمایتشان کردند. در واقع همیشه جریان های تندرو و افراطی مثل القاعده و داعش، فرصت طلب بوده اند. امروزه اقتضا می کند که بخشی از نیروهای خود را را از جاهای دیگر در یمن مستقر نمایند، به این علت که در عراق چندان نتیجه ایی نگرفتند و در سوریه نیز چندان موفق نبودند، ولی امروز به دنبال این هستند که خود را در یمن محک بزنند. قطعا جریانات داعش، القاعده و افراطیون، هیچ امیدی برای ماندن در کشور های منطقه را ندارند و در این میان تنها دارای ماموریت های کوتاه مدت در این مناطق هستند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آیا تعداد نیرو، حجم و وضعیت میدانی جناح هایی مثل داعش و القاعده در یمن مشخص است؟
از آنجایی که این جریانات، ریشه دار نیستند بنابراین به طور مشخص معلوم نمی باشد. در واقع آن ها در عمق حرکت نمی کنند، بلکه دارای حرکت سطحی هستند. زیرا که ایدئولوژی قابل قبولی ندارند و همچنین رفتار هایشان مورد تایید مردم نمی باشد، این گروه ها تنها یک سری رفتار و حرکت های خلاف اخلاق، عرف، عقل و وجدان دارند. با این هدف که با ترور و خشونت و رفتار های جاهلانه و متعصبانه، در صحنه هایی خود را وارد نمایند، به طور معمول هیچ کس این موارد را نمی پذیرد. انسان هایی که این گونه رفتار می نمایند، بینش و جهت گیری روشن و رفتار های انسانی و عقلانی ندارند و بنابراین طبیعتا از بین خواهند رفت. به طور قطع، داعشی ها، تکفیری ها و القاعده در یمن نیز مانند عراق جایی برای پیشرفت نخواهند داشت، زیرا که این گروه ها با مردم درگیر می شوند و مردم را به قتل می رسانند، در واقع برای رسیدن به خواسته هایشان دست به خشونت می زنند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: چند نوع نگاه در داخل یمن امروزه نسبت به داعش و القاعده وجود دارد؟
آن چیز که حائز اهمیت است، نگاه مردم به این جریانات نگاه منفی است. ممکن است عده ایی از افرادی (که به هر حال به نوعی رفتارهایشان افراطی بوده است) از آن ها استقبال نمایند و از آن ها سو استفاده کنند ولی عامه مردم استقبالی از خودشان نشان نداده و هیچ گونه زمینه ایی برای آن ندارند. با این حال ممکن است با رفتار های مکارانه این گروه ها عده ای را به سوی خود جذب نمایند. عملکرد این گروه ها معمولا به صورت کوتاه مدت است و در بلند مدت آن ها هیچ برنامه ای جز تخریب، قتل و غارت و رفتار های خلاف انسانی و اخلاق ندارند، به این علت که هیچ پیامی با خود به همراه ندارند که کسی از آن ها استقبال نماید، در واقع پیاده نظام، نظام سلطه امروزه هستند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: با توجه به وضعیت کنونی یمن در چه مواقعی حضور القاعده و داعش در یمن نسبت به گذشته پر رنگ تر خواهد شد ؟
هر چه به این گروه ها امکانات و تسلیحات و کمک های مالی شود عمر این گروه ها نیز بیشتر خواهد شد، اما از آن جایی که در دل مردم محبوبیت ندارند، قطعا جایگاهی ندارند و ماندگار نیز نخواهند بود مانند جاهای دیگر. این گروه ها با کمک افرادی که از خارج آن ها را تامین و تقویت می نمایند، دارای ماموریت ویژی ایی هستند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: چه عواملی می تواند حضور القاعده و داعش را در یمن با توجه به تشکیل ولایت های دیگر مثل صنعا می تواند گسترش دهد و در این زمینه نقش ایفا کند؟
در واقع هر چه اختلافات قومی بیشتر شود، این گروه ها مجال بیشتری می یابند. باید مردم یمن سعی نمایند که به این اختلافات قومی، طایفه ایی و مذهبی دامن نزنند و هدف هایشان مشترک باشد و دارای وحدت کلمه باشند و به دنبال مسائل حاشیه ایی نروند تا جریان مقابل، یعنی تکفیری و خشونت گرا مجالی برای رشد و گسترش خود نیابد.
