اقدامات سازمان ملل متحد در مقابله با گروه تروریستی داعش
اقدامات سازمان ملل متحد در مقابله با گروه تروریستی داعش در سه سطح صدور قطعنامه ها، صدور تحریم های بین المللی و اطلاع رسانی و ارتقای آگاهی عمومی قابل تقسیم بندی می باشد. در مورد سطح اول یعنی صدور قطعنامه ها می توان به سه قطعنامه ی مجمع عمومی و شورای امنیت ملل متحد در رابطه با گروه تروریستی داعش توجه نمود. شورای امنیت ملل متحد با تصویب قطعنامه ی ۲۱۷۰( ۲۰۱۴ ) تحت عنوان (( تهدیدات نسبت به صلح و امنیت بین المللی که بوسیله ی اقدامات تروریستی ایجاد می شوند))، ضمن ابراز نگرانی شدید از اینکه (( مناطق گسترده ای از عراق و سوریه در دست داعش و جبهه النصره)) می باشد؛ در حالیکه بر مبنای فصل هفتم منشور این قطعنامه را صادر نموده بود؛ (( در شدید الحن ترین عبارات اقدامات تروریستی داعش و ایدئولوژی خشن افراط گرایانه ی آن و سوء استفاده ی مستمر شدید، نظام مند و گسترده ی حقوق بشر و نقض های حقوق بین الملل بشردوستانه اش را محکوم و تقبیح نمود)) و وضعیت بحران بشری در سوریه و عراق را در سطح سه که بدترین وضعیت بشردوستانه از منظر سازمان ملل متحد می باشد؛ قرار داد .
آخرین قطعنامه شورای امنیت در مقابله با گروه تروریستی داعش تاکنون نیز به قطعنامه ۲۱۹۹ ( ۲۰۱۵ میلادی) باز می گردد که شورا با نشانه گیری تامین مالی گروه های تروریستی به اتفاق آراء هر گونه تجارت با گروه های وابسته به القاعده از جمله داعش را ممنوع نموده و دول عضو را بر مبنای فصل هفتم منشور ملل متحد ملزم ساخت تا گام هایی را به منظور ممنوعیت گروه های تروریستی در عراق و سوریه که از تجارت نفت، اشیاء باستانی و گروگان منتفع منافع مالی می شوند، اتخاذ نمایند .
مجمع عمومی ملل متحد نیز در ۲۱ مه ۲۰۱۵ میلادی در پی تخریب اماکن باستانی در شهر موصل عراق با پذیرش قطعنامه ای تحت عنوان (( نجات میراث فرهنگی عراق)) بر نگرانی فزآینده ی خویش از تخریب میراث فرهنگی عراق که در موزه ها، کتابخانه ها، بایگانی ها و اماکن باستان شناسی وجود داشتند توسط داعش تاکید کرد . نکته جالب در هر دوی این دو قطعنامه، آن است که علی رغم سطح وسیع جنایات فجیع داعش به ویژه در داعش هیچ تصمیم الزام آوری از سوی شورای امنیت مبنی بر ارجاع وضعیت عاملان این جنایات به دیوان بین المللی کیفری اخذ نشده است. در سطح دوم یعنی صدور تحریم ها می توان به تصمیم آگوست ۲۰۱۴ میلادی شورای امنیت ملل متحد در رابطه با قرار دادن شش نفر از اعضای ارشد گروه تروریستی داعش در فهرست تحریم های تروریستی ملل متحد اشاره نمود. با این حال، تلاش های سازمان ملل متحد برای مقابله با گروه تروریستی داعش محدود به صدور قطعنامه ها و تحریم ها نمانده بلکه با ارسال گزارشگران ویژه دبیرکل، سعی در اطلاع رسانی هر چه بیشتر از ابعاد جنایات داعش داشته است از جمله می توان به فرستاده ویژه ملل متحد، زینب بنگورا برای صحبت با زنان و دخترانی که از اسارت در مناطق تحت کنترل داعش فرار نموده بودند، اشاره نمود . هم چنین می توان به اظهارات ژان کوبیس، فرستاده ویژه و رییس ماموریت کمک سازمان ملل متحد در عراق اشاره نمود که ضمن هشدار به اینکه عملیات بسیار بیشتری باید از سوی دولت عراق و نیروهای مردمی به منظور مقابله زمینی با داعش صورت بگیرد؛ اظهار کرد که (( برای بازگرداندن اعتماد و بازسازی اتحاد بین جوامع مختلف که ملت عراق را شکل می دهند، ضروری می باشد تا عدالت و مسئولیت پذیری برای سوء استفاده ها و نقض ها . . . . . . . و از بین بردن تبعیض و به حاشیه راندن در هر جایی که صورت می پذیرد را تضمین نمود . )) به علاوه پس از اعزام یک تیم حقیقت یابی ملل متحد به سرپرستی برت شائفر به عراق نتیجه گرفته شد که گروه تروریستی داعش در سطح غیرقابل تصوری مرتکب جنایت علیه بشریت در عراق شده است . هم چنین می توان به اطلاعات آژانس آموزش و تحقیقات ملل متحد که با استفاده از تصاویر ماهواره ای تایید می کرد که معبد باستانی بل با قدمت نزدیک به ۲۰۰۰ سال در شهر پالمیرا سوریه توسط داعش به کلی تخریب شده است؛ استناد کرد .
انتقاداتی بر اقدامات سازمان ملل متحد در مقابله با گروه تروریستی داعش
با این حال ، بر عملکرد سازمان ملل متحد در مقابله با داعش، انتقادات فراوانی را در چند سطح روا داشت. اولا عدم واکنش سریع و به موقع این سازمان در قبال عملکرد داعش و سایر اقدامات غلط گذشته و حال برخی دولت ها به ویژه ایالات متحده آمریکا باز می گردد به طوریکه همان گونه که ویتالی چرکین، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد به درستی خاطر نشان ساخت، ظهور داعش در نتیجه ی اشغال عراق توسط ایالات متحده آمریکا صورت پذیرفته است . هم چنین شورای امنیت ملل متحد هیچ گونه واکنشی نسبت به ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری ایالات متحده که بدون مجوز این شورا به راه انداخته و در نقض صریح ماده ۴۲ منشور ملل متحد بود؛ ننمود. این اقدام می تواند یادآور ناکارامدی شورا در جریان جنگ سرد و اندکی پس از پایان آن در جریان جنایات ارتکابی در رواندا و سربینیستا باشد که به علت تضاد منافع عمده بلوک غرب و شرق به وقوع پیوست. اینک نیز که به گفته ی بسیاری در پی تصرف جزیره مورد مناقشه ی کریمه توسط روسیه در مارس ۲۰۱۴ میلادی و اعمال تحریم های ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپایی بر علیه دولت مزبور در این راستا،جنگ سرد نوینی میان غرب و شرق به وقوع پیوسته است؛ شاهد ناکارآمدی و انفعال مجدد شورای امنیت در قبال بحران های عمده بین المللی همچون عملکرد جنایت آمیز گروه تروریستی داعش هستیم.
ثانیا هماهنگی بین بخشی در سطح فعالیت های مختلف بسیار پایین می باشد از جمله می توان به اعطای پناهندگی به چندین نفر از پناهجویان تحت برنامه سازمان ملل متحد به نروژ که پیش تر اعضای گروه های تروریستی داعش و جبهه النصره بودند، اشاره داشت . در مقابل، یکی از تحولات سازمان ملل متحد در زمینه ی مقابله با گروه تروریستی داعش، آمادگی آن برای مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم با این گروه تروریستی با هدف توقف کشتار در منطقه خاورمیانه بوده است که به نظر می رسد پیش از در باب برخورد شورای امنیت ملل متحد با گروه های تروریستی مسبوق به سابقه نبوده است.
