وب سایت: http://iremam.cnrs.fr
موسسه مطالعات و پژوهش های جهان عرب و اسلام (IREMAM) در سال 1986 تاسیس شده است و به CNRS ، دانشگاه های مارسی 1، 2 و 3 و موسسه مطالعات سیاسی دانشگاه اکس آن پروانس وابسته می باشد.
موسسه مطالعات و پژوهش های جهان عرب و اسلام در واقع وارث چند مرکز مطالعاتی قدیمی است که از سال 1958 به بعد مجموعه ای چند رشته ای را در زمینه مطالعات ناظر بر منطقه جنوب مدیترانه در دانشگاه اکس آن پروانس تشکیل داده بودند. شکل گیری موسسه کنونی در سال 1986 همچنانکه از نام آن بر می آید گسترش قلمرو مطالعاتی را از منطقه ای خاص به بحث اسلام و نیز مطالعه جوامع معاصر واقع در آن موجب شد. در حال حاضر قدمت و همچنین مجموعه عظیم اسناد و مدارک، این موسسه را به یکی از بزرگترین مراکز پژوهشی فرانسه در خصوص جهان اسلام در مدیترانه تبدیل نموده است. موسسه مطالعات و پژوهش های جهان عرب و اسلام یک واحد مشترک مطالعاتی است که CNRS، دانشگاه های مارسی 1، 2 و 3 و موسسه مطالعات سیاسی دانشگاه اکس آن پروانس را به یکدیگر پیوند می دهد. این واحد مشترک مطالعاتی، خود جزئی از خانه مدیترانه ای علوم انسانی است. موسسه مطالعات و پژوهش های جهان عرب و اسلام از همکاری بیش از چهل پژوهشگر ، پژوهشگر- مدرس و مهندس-کارشناس فنی دائم بهره می گیرد و تعداد قابل توجهی نیز اعضای همکار دارد. موسسه، ماموریت به نسبت پیچیده ای را بر عهده دارد که پژوهش، گردآوری اسناد، تربیت پژوهشگر، نشر و عرضه یافته های پژوهشی را شامل می گردد. موسسه مطالعات و پژوهش های جهان عرب و اسلام همچنین با دو دانشکده دکتری دانشگاه اکس مارسی در ارتباط است و از این طریق یک مرکز مطالعاتی پذیرای دانشجویان دکتری و همچنین دانشجویان شاغل در چهار گرایش کارشناسی ارشد می باشد. به این ترتیب بیش از یکصد دانشجو در این موسسه، آموزش های لازم برای پژوهشگری در زمینه علوم انسانی و اجتماعی را فرا می گیرند. این موسسه با مراکز پژوهشی مختلفی نیز در فرانسه و سراسر جهان در ارتباط است.
حوزه های اصلی پژوهش و آموزش فعالیت های پژوهشی موسسه مطالعات و پژوهش های جهان عرب و اسلام در قالب گروه های کاری و مطالعاتی مختلف و در واقع حول پنج گروه کاری زیر سامان یافته است: گروه کاری 1 – تحولات سیاسی و بازسازی اجتماعی در جهان عرب و اسلام گروه کاری 2 – زبانشناسی، زبان و ادبیات جهان عرب و سیر تحولات آن گروه کاری 3 – تاریخ جهان اسلام؛ مذهب، حقوق و جامعه گروه کاری 4 – مغرب در فضای به هم پیوستگی آن گروه کاری 5 – مغرب و هویت های جمعی شمال آفریقا. در عین حال هر کدام از این گروه ها نیز زیرمجموعه های مطالعاتی مختلفی دارند که به نوعی محورهای اصلی فعالیت های پژوهشی موسسه محسوب می شوند. در حال حاضر یکی از اصلی ترین برنامه های پژوهشی موسسه عبارت است از برنامه « به تصویر کشیدن جهان عرب و اسلام» که از دل آن سمینارهایی علمی تحت همین عنوان برگزار می گردد که در واقع جلسات نمایش فیلم های تهیه شده و بحث و پرسش علمی در خصوص آنهاست.
موسسه مطالعات و پژوهش های جهان عرب و اسلام برای ارائه یافته های پژوهشی خود و نیز استفاده از ظرفیت های علمی پژوهشی افراد حقیقی و حقوقی مختلف در سراسر جهان طیف وسیعی از برنامه ها و نشست های علمی را مورد توجه قرار می دهد که آنها را می توان در چند دسته کلی زیر دسته بندی کرد:
• همایش ها، نشست ها و میزگردهای تخصصی و سمینارهای علمی و جلسات بحث و گفتگو
• جلسات مهمانان مدعو موسسه
• کنفرانس های خارج از موسسه
• برگزاری نمایشگاه های مختلف
از جمله همایش ها، نشست ها و میزگردهای تخصصی برگزار شده در سال 2010 می توان به موارد زیر اشاره نمود:
• نشست بین المللی ” از عصر استعماری مغرب تا پویایی های فرااستعماری در مغرب معاصر”
• نشست بین المللی ” بازیگران تحولات مالکیت زمین در مدیترانه در قرن نوزدهم میلادی”
• میزگرد ” بحث و گفتگو در خصوص مطالعات معاصر مربوط به قرآن کریم”
• نشست بین المللی ” بیان شفاهی و مکتوب در کتب عهدین و قرآن کریم”
• نشست بین المللی ” صوفی گری و آثار مکتوب در قرن نوزدهم”
موسسه مطالعات و پژوهش های جهان عرب و اسلام در زمینه نشر نیز بسیار فعال است و بخش انتشارات آن را می توان در دو گروه نشریات و کتاب ها مورد توجه قرار داد. در زمینه نشریات تخصصی در حال حاضر نشریات زیر از سوی موسسه انتشار می یابند:
• سالنامه مغرب
• سالنامه آفریقای شمالی
• نشریه جهان اسلام و مدیترانه
• نشریه دانش و ویدیو
در پایان لازم به ذکر است که موسسه دارای کتابخانه تخصصی قابل توجهی است که ضمن برخورداری از کتاب ها و نشریات مختلف، اسناد زیادی را نیز گردآوری نموده است و در ضمن بخشی از کتابخانه نیز به آثار صوتی و تصویری اختصاص دارد.
