با حضور دکتر سیدیحیی صفوی، نشست علمی سیاست همسایگی در مرکز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شد.
پیش‌نشست ملی همایش ایران و همسایگان با موضوع «سیاست همسایگی» با حضور دکتر سیدیحیی صفوی، دکتر محمدحسن شیخ‌الاسلامی و نیز مسئولان مرکز مطالعات وزارت امور خارجه و مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام برگزار شد.
دکتر سیدیحیی صفوی در نشست علمی سیاست همسایگی با تأکید بر ضرورت افزایش توان هماهنگی برای کسب تبادل و تحلیل اطلاعات راهبردی با شرکای منطقهای جمهوری اسلامی ایران گفت:
«ما با برخورداری از اطلاعات راهبردی می‌توانیم تصویری صحیح از راهبرد دشمنان در منطقۀ خودمان داشته باشیم و استراتژی ملی خودمان را با درنظرگرفتن مؤلفه‌های قدرت ملی و مصالح ملی و اقتضائات منطقهای تنظیم کنیم.»
دکتر صفوی افزود: «این راهبرد شامل سیاست خارجی، اقتصادی، فناوری‌های نوین، فرهنگی، رسانه‌ای و گردشگری و سایر ابعاد است.»
رئیس مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام تأکید کرد:
«بر اساس یک فهم مشترک اطلاعاتی می‌توانیم با کشورها طرح همه‌جانبۀ روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در قالب بازی برد – برد طراحی کنیم؛ البته ممکن است کشورها در این مسیر در برخی از حوزه‌ها با هم تضاد منافع هم داشته باشند و این طبیعی است.»
این استاد جغرافیای سیاسی با بیان اینکه انعقاد پیمان عدم تعرض بین جمهوری اسلامی ایران و ۱۵ کشور همسایه می‌تواند به افزایش اعتماد منطقهای و جلوگیری از تولید معمای امنیت منجر شود، تصریح کرد:
«جمهوری اسلامی ایران با پیگیری هوشمندانۀ سیاست امنیت جمعی و سیاست همسایگی می‌تواند با هرکدام از کشورهای همسایه، راهبرد همه‌جانبه تعریف کند و روابط سیاسی، اقتصادی، علم و فناوری، گردشگری، زیست‌محیطی و فرهنگی را با این کشورها گسترش دهد.»
دکتر صفوی با بیان ملاحظات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی در گسترش روابط همه‌جانبۀ ایران و همسایگان در افق سند ملی آمایش سرزمین ۱۴۲۴ شمسی گفت:
«ویژگی‌ها و مشخصات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی ایران در سطوح مختلف ملی، منطقهای و جهانی، بر تمام مناسبات و فرایندهای درونی و خارجی بازیگران تأثیر می‌گذارد.»
وی افزود:
«وضعیت ژئوپلیتیکی و الزامات ژئواستراتژیک کشورها وجوه مختلف اقتصاد ملی در بخش‌های مختلف تولید و مصرف تا حوزه‌های مالی و پولی را متأثر می‌سازد و بدون توجه به ملاحظات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی، امکان سیاست‌گذاری اقتصادی و پیاده‌سازی راهبردهای پیشرفت و توسعۀ ملی، ممکن نیست.»
دکتر سیدیحیی صفوی با برشماری پیشنهادهایی برای توسعۀ روابط با همسایگان خاطرنشان ساخت:
«تغییر رویکرد ملی به سیاست دریاگرایی، وابسته‌کردن ارتباطات بین‌المللی کشورهای همسایه به فضای جغرافیایی کشور، تلاش در راستای افزایش تعاملات گسترده با سازمان همکاریهای شانگهای و اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا در قالب کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب و نیز مشارکت با همسایگان برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های مشترک، بازسازمان‌دهی مناطق آزاد، مناطق ویژۀ اقتصادی و مناطق مرزی در مشارکت همسایگان، از جمله اقداماتی است که می‌تواند با تقویت فرصت‌های اقتصاد ملی، گسترش روابط ایران و همسایگان را محقق کند.
در ادامۀ این نشست، دکتر محمدحسن شیخ‌الاسلامی، معاون وزیر امور خارجه و رئیس مرکز مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه گفت:
«نشست تدوین سیاست همسایگی، پیش‌نشست همایش ملی ایران و همسایگان است که در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۰ برگزار خواهد شد.»
وی با تشریح مفاهیم نظری سیاست همسایگی و سطح تحلیل به نسل‌های مطالعات منطقهای بر مبنای جغرافیا، اقتصاد، اجتماع، فرهنگ و هویت اشاره کرد و با طرح سؤال و تحلیل اینکه آیا همسایگی و جغرافیا لزوماً مبحث درهم‌تنیدگی را در بر می‌گیرد و مرزها در این بین چه نقشی ایفا می‌نمایند، اظهار کرد:
«باید توجه داشت که در همسایه‌بودگی، عناصر بالفعل و بالقوه به‌صورت توأمان و روش‌های استقرایی و قیاسی حائز اهمیت است.»
در ادامۀ این نشست تخصصی، دکتر مجید قافله‌باشی، رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی، دکتر سیدرسول موسوی، مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه، و سایر اساتید و مسئولان حاضر در جلسه نظرات خود را پیرامون سیاست ایران در کشورهای همسایه، اقتصاد سیاسی، نقش اشتراکات فرهنگی و تمدنی در سیاست همسایگی بیان کردند.
در پایان این نشست، دکتر سیدحمزه صفوی، مدیرعامل مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام، با برشماری محورهای همایش ملی ایران و همسایگان گفت:
«سیاست همسایگی، ایران و ترتیبات امنیتی منطقهای، ایران و هم‌گرایی اقتصادی منطقهای، ایران و همکاریهای زیست‌محیطی منطقهای، تعاملات علمی، فرهنگی و تمدنی ایران و همسایگان، کدهای ژئوپلیتیک ایران و همسایگان، رقابتهای ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ایران و همسایگان، ایران و محور مقاومت، ایران، همسایگان و کریدورهای منطقهای و بین‌المللی، ایران و سازمان همکاریهای شانگهای محورهای اصلی این همایش هستند.»
وی افزود: «اساتید و کارشناسان می‌توانند با مراجعه به پایگاه اطلاع‌رسانی همایش به آدرس Ian.iiwfs.com مقالات خودشان را ارسال کنند.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران خاطرنشان ساخت: «این همایش با دبیری علمی دکتر سیدجلال دهقانی فیروزآبادی و با مشارکت وزارت امور خارجه و مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام و با همکاری دانشگاه‌های علامه طباطبایی، تهران، شهید بهشتی، تربیت مدرس و سایر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۰ برگزار خواهد شد.»
