پیامدهای سخنرانی 12 ماده‌ای مایک پمپئو
منبع: مرکز مطالعات استراتژیک بگین – سادات
ترجمه موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام
خلاصه اجرایی: سخنرانی مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا، در 31 اردیبهشت 1397، گامی مهم در جهت تحقق دکترین ترامپ بود. این سخنرانی 12 ماده‌ای، استراتژی منع اشاعه هسته‌ای دولت امریکا علیه ایران را ترسیم کرد که به دنبال اعمال فشار دائم علیه تهران برای تحریک آن جهت امضای توافق هسته‌ای جدید است.
سخنرانی قاطع و جامع 12 ماده‌ای مایک پمپئو، گامی مهم در جهت تحقق دکترین ترامپ بود. رئیس سابق سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) که در بنیاد محافظه‌کار «هریتیج» سخنرانی می‌کرد، از استراتژی منع اشاعه هسته‌ای دولت این کشور علیه ایران پرده برداشت؛ استراتژی‌ای که تلاش می‌کند فشار دائمی بر ایران وارد کند تا آن را به امضای یک توافق هسته‌ای جدید بدون توسل به نیروی نظامی تحریک کند.
برخلاف برداشت عمومی، طرح پمپئو نیت آشکار تغییر رژیم در تهران را منعکس نمی‌کند، هرچند قطعا دولت امریکا از چنین نتیجه‌ای پشیمان نخواهد بود. برعکس، این 12 خواسته در کنار تهدید تحریم‌های اقتصادی بخش از استراتژی مذاکره تهاجمی واشنگتن و به دنبال افزایش ترس ایران از این است که تغییر رژیم در نهایت اتفاق خواهد افتاد. دولت ترامپ امیدوار است که تهران مجبور شود که در سیاست‌های متعارف و هسته‌ای خود بازنگری کند و با مذاکره برای یک توافق هسته‌ای جدید موافقت نماید.
سخنرانی پمپئو عزم دولت ترامپ برای پرهیز از تکرار اشتباه سلف خود را نشان می‌دهد مبنی بر اینکه به تهران اجازه دهد پیش از دست یافتن به سلاح هسته‌ای، جاه‌طلبی‌های هژمونیک خود را دنبال کند. همه آنچه که ایران در عقد برجام انجام داد، وارونه‌سازی اولویت‌های استراتژیک خود بود. ایران به جای توسعه سلاح‌های هسته‌ای به عنوان پیشگام پیگیری اهداف استراتژیک خود، تلاش هژمونیک فوری را آغاز کرد که توسط صدها میلیارد دلار ناشی از برجام، تقویت شد. ایران این کار را با در نظر داشتن توسعه ظرفیت‌های هسته‌ای خود به عنوان گام بعدی برای دفاع و تقویت دستاوردهای نظامی و سیاسی خود انجام داد. دولت ترامپ با توجه به استراتژی نهایی تهران، به دنبال نابودی تمام زیرساخت‌ها و دانش هسته‌ای ایران است. این دولت همچنین خواستار خروج ایران از تمام مناطقی است که در آن مستقیما یا غیر مستقیم مداخله نظامی دارد.
دولت ترامپ به عنوان بخشی از این استراتژی احتمالا می‌خواهد توافق هسته‌ای نهایی شامل محدودیت‌هایی بر توسعه منطقه‌ای ایران و حمایتش از گروه‌های شبه نظامی در سراسر خاورمیانه و جهان، و همچنین محدودیت‌هایی بر برنامه توسعه موشک‌های بالستیک آن شود. اگر ایران خواسته‌های امریکا را بپذیرد، پمپئو مشوق‌هایی را در شکل عادی سازی روابط ایران- امریکا، بازسازی روابط دیپلماتیک کامل، حمایت امریکا از نوسازی اقتصاد ایران، و از سرگیری روابط اقتصادی دوجانبه ارائه می‌کند. [هرچند] فرض این است که ایران انجام همه 12 خواسته پمپئو به طور اعم و خواسته‌های اصلی دولت ترامپ به طور اخص را رد می‌کند.
رئیس جمهور ترامپ در سخنرانی خروج از برجام هشدار داد که اگر تهران خواسته‌های امریکا را اجرایی نکند، با «قوی‌ترین تحریم‌ها در طول تاریخ» روبه‌رو خواهد شد. هدف آسیب زدن به اقتصاد ایران و کارایی سیاسی آن و نه ضرورتا سرنگونی نظام آن است. دولت ترامپ احتمالا به همکاری نزدیک با ائتلاف منطقه‌ای ضد ایران که در چند ماه گذشته با آنها همکاری کرده، ادامه خواهد داد. این ائتلاف شامل عربستان، بحرین، امارات، و اسرائیل می‌شود که به نظر می‌رسد در مسئله ایران تقریبا در هماهنگی کامل به سر می‌برند. بنابراین تهران با انزوای بین‌المللی عمیق‌تر، تداوم حملات اسرائیل علیه پایگاه‌هایش در سوریه، و افزایش تنش‌های داخلی به خاطر سختی‌های اقتصادی و اجتماعی روبه‌رو خواهد بود.
دولت ترامپ معتقد است همراه با متحدانش می‌تواند فشارهای زیادی را علیه تهران افزایش دهد. این دولت می‌تواند این کار را از طریق تشدید تنش‌های داخلی و حمایت از اعتراضات مردمی منفعل و فعال در کشور، حتی تا حد مسلح کردن اوپوزوسیون اقلیت انجام دهد. امریکا به دنبال ترویج تغییر رژیم در ایران یا رسیدن به نقطه تقابل مستقیم نظامی نیست. دولت به اتخاذ استراتژی صبورانه، مصمم اما محافظه‌کار تحت حمایت ظرفیت‌های نظامی و اقتصادی ادامه می‌دهد که هدفش مجبور کردن ایران به بازنگری اهداف و نهایتا تسلیم خواسته‌های امریکا شدن برای محدود کردن برنامه هسته‌ای و توسعه متعارف خود است. اگر تحولات در این مسیر حرکت کند، خیلی به نفع اسرائیل خواهد بود.
**مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت ها، مقالات و مصاحبه های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاما به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه های موسسه نیست.
