بوکو حَرام به زبان هوسا به معنی تحصیل غربی حرام است. این گروه مسلح و تندرو اسلامی در کشور نیجریه خواستار تعطیلی تمامی مدارس نوین و خواهان اجرای قوانین اسلامی در سراسر نیجریه هستند. درگیری‌های مسلمانان تندرو با دولت نیجریه در ایالت‌های کانو، بورنو و یوبه در شمال نیجریه در ماه ژوئیه سال ۲۰۰۹ صدها کشته برجای گذاشت. اخيرا نيز گروه بوکو حرام نیجریه حملات خود را به روستاهای کشور کامرون با بکار گیری از سلاح های جدید تشدید کرده است.ابوبکر شکائو رهبر گروه افراط گرای بوکو حرام گفته است که می خواهد یک خلافت نیجریه ای همانند اقدامات گروه داعش در عراق و سوریه ایجاد کند. آنها اكنون حدود ۲۰ شهر در نیجریه را گرفته اند و انبار سلاح ها و پایگاه های ارتش نیجریه را مصادره کرده اند. نوشتار زیر به این مساله پرداخته است.
تشکیل گروه بوکوحرام
گروه بوکوحرام گروهی از جوان تندرو و سلفی است که در سال 2002 تشکیل شد. در آن زمان گروه بوکوحرام گروهی کوچک بود و جوانان را دعوت میکردند که در این گروه عضو و به دنبال برقراری دولت اسلامی در نیجریه باشند. اما به مرور زمان تحولات در کشورهای عربی چون لیبی این گروه را برجسته کرد. چنانچه بعد از سقوط معمر قذافی در لیبی اسلحه هایی از لیبی به دست این گروه رسید و این گروه شروع به حملات بر ضد مقرهای پلیس و نیروهای نظامی نیجریه کرد و اعلام کرد که می خواهد دولت اسلامی را در نیجریه برقرار کند. این گروه ادعا میکند که هیچ گروهی را به رسیمت نمی شناسد مگر اینکه این گروه عقبه تکفیری داشته باشد. یعنی فردي که عضو این گروه میشود بايد مورد قبول قرار گیرد اما آنها در هر جا فردی با عقیده آنها مخالفت ورزد وی را می کشند. در واقع گروه بوکوحرام مانند داعش در عراق و جبهه النصره در سوريه و انصار الشریعه در لیبی و تونس و الشباب در سومالی هست. در واقع این گروه ها با هم عقیده هستند و بر این نظرند که مسلمانان را تکفیر کنند . در واقع گروه بوکوحرام هم با این گروه فرقی دارد و نوعی هماهنگی بین ین گروها وجود دارد.
اکنون در نیجریه گروه بوکوحرام روز به وجودی که در شمال شرق نیجریه حضور دارد تهدید بزرگی برای مردم منطقه شده است در حالی هشتاد تا نود درصد مردم این منطقه مسلمان هستند اما گروه بوکوحرام باز هم این مردم را تهدید میکنند به گونه ای که هزاران نفر در این منطقه و ایالت بورنو و سه ایالت ها شمالی شرق این کشور آواره شده اند.
علل موفقیت های گروه بوکوحرام
ناظران اعتقاد دارند که بوکوحرام از بیرون از كشور کمک هایی دریافت میکند . من معتقدم که عقیده این گروه سلفی است و موسساتی در کشورهای عربی بویژه عربستان سعودی وجود دارد که در ترویح اندیشه های سلفی نقش دارند. در این حال هر چند دولت عربستان بر این نظر است که گروه بوکوحرام گروهی تروریستی و این گروه در لیست گروه های تررویستی دنیا قرار دارد، اما به نگاه بسیاری موسساتی در این کشور و کشورهای عربی وجود دارد که با حمایت علمای تندرو وهابی به گروه بوکوحرام کمک های مالی و نظامی میکنند. گذشته از این نیز باید گفت کشورهای غربی بویژه امریکا و اسرائیل تلاش میکنند که با استفاده از گروه بوکوحرام چهره اسلام را از بین برند و در نگاه شهروندان کشورهای مختف تصویر نامناسب و خشنی از اسلام ارائه دهند. در واقع این نگاه در سطح داخلی نیجریه هم مد نظر است. یعنی ارئه تصوير نامناسب نزد مردمان مسیحی نیجریه و برخی قبایل غیر مسلمان در آفریقا هم مد نظر است .در این راستا این امر مد نظر است که مسلمانان انسان هایی بسیار وحشی هستند تا اسلام به عنوان دینی وحشی در نزد مردمان آفریقا به تصویر کشیده گردد. در واقع امریکا هر چند به تروریست بودن بوکوحرام نگاه میکند اما رفتارهای این گروه را برخلاف منافع خود نمیداند. چرا که با این رویکرد نام اسلام تقبیح میگردد. دولت نیجریه هم رویکردهای را در مورد اين گروه در نظر دارد. این دولت نیز هم در باز گذاشتن دست گروه بوکوحرام نقش داشته باشد. چرا که نیجریه دولتی اسلامی ندارد و این دولت سکولار است و به خاطر این امر با اسرائیل دوست هست. در حالی که شصت و یا هفتاد درصد مردم این کشور مسلمان هستند.
تفكر گروه بوکوحرام
گروه بوکوحرام در مناطق شمال شرق نیجریه نفوذ دارند اما نیروهايي از این گروه از کشورهای مالی، الجزایر و حتی برخی از کشورهای همسایه نیجریه هستند و کمک های مالي و نیروی انسانی و.. میگيرند. در این حال باید توجه داشت که در کشورهای منطقه غرب آفریقا و صحرا گروهها و افراد هم فکر و هم اندیش با تفکر گروه بوکوحرام وجود دارد و با این کشورها از راه مرزهای کامرون و مرزهایی که تحت کنترل گروه بوکوحرام است وارد مناطق مسلمان نشین میگردنند.
پیامدهای حضور گروه بوکوحرام در منطقه
در واقع مسیحیان نیجریه بویژه مسیحانی که در جنوب نیجریه ساکن هستند این رویکرد تاثیر خیلی داشته است. اکنون مسیحیان نیجریه فکر میکنند که اسلام رویکردی همانند بوکوحرام دارد، در حالی که قبل از گروه بوکوحرام در شمال و شرق مردم راحت زندگی میکردند اما اکنون این امر با وجود گروه بوکوحرام مشکل شده است و مسلمانان در شمال نیجریه برای حضور در جنوب نیجریه از این امر می هراسند. چرا که این تفکر وجود دارد که عضو بوکوحرام است. در حالی که بسیاری از مسلمانان در نیجریه فهمیده اند که گروه بوکوحرام توطئه ای بر ضد اسلام است. چنانچه اكنون گروه های داوطلبانه ای بر ضد گروه بوکوحرام تشکیل شده و مردم با تشکیل گروههایي از شهرهای خود درمقابل گروه بوکوحرام دفاع میکنند و حتي برخی از شهرها هم آزاد شده است. در عین حال این رويكرد بوكو حرام موجب درگیری بین مسلمانان و مسیحیان در نیجریه نمیگردد اکنون مسیحیان این کشور در حال فهمیدن تفاوت های مسلمانان و گروه بوکوحرام هستند. در واقع بیشتر مردم کشته شده در نیجریه مسلمان بوده اند و نود درصد از این کشتارها مسلمان بوده اند.
رفتار گروه بوکوحرام موجب شده است که مردم غرب در حالی که شناخت درستی از اسلام ندارند از داعش و. گروه بوکوحرام همانند اسلام تفسیر میگردد این امر تاثیر منفی گسترده ای بر چهره اسلام گذاشته است.
آینده گروه بوکوحرام
گروه بوکوحرام اکنون همان گونه که کشورهای همسایه منطقه اشاره کرده اند تهدیدی برای کشورهای منطقه است. یعنی نفوذ این گروه نه تنها در نیجریه است بلکه در کشورهایی مانند کامرون و.. وجود دارد و اکنون نیز برخی از مناطق کامرون تحت کنترل بوکوحرام است. در واقع تهدید گروه بوکوحرام منحصر به نیجریه نیست و تهدیدی براي همه منطقه و کشورهای غرب آفریقا است.
آینده گروه بوکوحرام مانند گروههای الشبابت داعش و … است. یعنی گروه بوکوحرام با زندگی مردم و انسانیت سازگار نیست و نابود می شود . چنانچه اکنون نيز در عراق و سوریه هم گروه های داوطلبانه تشکیل شده و بر ضد داعش و.. می جنگندد و در نیجریه هم اینگونه خواهد شد.
بسیاری از مسلمانان نيجريه معتقدند که دولت با بوکوحرام شریک است. اکنون در مالی گروه انصار الشریعه حضوردارد و گروه دیگر التوحید و الجهاد وجود دارد و قبل از این گروه هایي هم وجود داشته است. من فکر میکنم آنها با گروه بوکوحرام هماهنگی کاملی دارند. تهدید بوکوحرام برضد همه کشورهای غرب آفریقا است اما این حرکت به جای نمیرسد و با زندگی مردم همخوان نیست.
