نگین دیزآبادی، تحلیل‌گر مسایل بین الملل
پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به رژیم صهیونیستی، عملکرد حقوقی آمریکا در حمایت از این کشور به موضوعی مهم و مورد توجه تبدیل شد. این وقایع نه تنها تنش‌های ژئوپلیتیکی را تشدید کردند بلکه چالش‌های جدیدی را در زمینه حقوق بین‌الملل و قواعد حقوق بشر مطرح کردند. ایالات متحده به عنوان یکی از حامیان اصلی رژیم صهیونیستی، با اتخاذ مواضع سیاسی و نظامی، به بررسی و تقویت حقوق و تعهدات خود در زمینه دفاع از این کشور پرداخت. در این راستا، اقدامات قانونی و حقوقی ایالات متحده در زمینه‌های مختلف، از جمله حق دفاع مشروع، تأمین امنیت، و احترام به حقوق بشر، به تحلیل و ارزیابی نیاز دارد. به نظر می‌رسد آمریکا به دنبال برقراری توازن قوا در خاورمیانه است و سعی دارد از طریق عملکرد و اقدامات رژیم صهیونیستی، ایران و گروههای مقاومت را در تنگنا قرار دهد. این یادداشت، در تلاش است با پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا توانسته در حمایت حقوقی از رژیم صهیونیستی موفق باشد؟ به بررسی ابعاد مختلف عملکرد حقوقی آمریکا در قبال رژیم صهیونیستی و تأثیر آن بر روابط بین‌الملل و مناقشات منطقه‌ای می‌پردازد.
روابط رژیم صهیونیستی و ایالات متحده پیوسته نزدیک، و بازتابی از منافع مشترک امنیتی در خاورمیانه بوده است. رژیم صهیونیستی از سوی اسناد امنیت ملی آمریکا به عنوان متحد اصلی غیر ناتو تعیین شده است و آمریکا در چند دهه‌ی اخیر همواره نیازهای اسرائیل چه اقتصادی و نظامی و چه حمایت‌های حقوقی را فراهم کرده است. بایدن و نتانیاهو پس از ۷ اکتبر تماس‌های گسترده‌ای داشتند و آخرین دیدار آنها چند روز پس از حمله گروههای مقاومت فلسطین به رهبری حماس در تل آویو بود. پس از گذشت بیش از یک سال از حمله بدون نتیجه و دستاورد رژیم صهیونیستی به نوار غزه، این رژیم روزبه‌روز بیشتر در بحران‌های داخلی و خارجی خود فرو می‌رود. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با فشارهای گسترده داخلی بویژه از سوی خانواده‌های اسرای اسرائیلی برای امضای توافق آتش‌بس با مقاومت فلسطین به جای ادامه جنگ روبه رو است. در حالی که نتانیاهو و متحدانش خواهان تداوم جنگ هستند، مخالفان آنها بر آتش بس و آزادی اسرا تأکید دارند و بسیاری از کارشناسان، هدف نتانیاهو از اصرار بر تداوم جنگ را حفظ حیات سیاسی و فرار از تعقیب قضائی به خاطر پرونده های فساد می دانند.
هرچند دولت دموکرات آمریکا، اقدامات کابینه نتانیاهو را عامل گرایش بیشتر جوانان فلسطینی به مقاومت و در نتیجه تسریع فروپاشی این رژیم می داند، با این حال رئیس جمهور آمریکا در ملاقات‌های خود همواره حمایت همه جانبه خود را از رژیم صهیونیستی بیان کرده است. آمریکا همچنین در هیچ یک از جلسات سازمان ملل متحد اسرائیل را محکوم نکرده و با به رسمیت شناخت فلسطین موافقت نکرده است. گفتنی است فلسطین هم اکنون در سازمان ملل متحد، به عنوان یک عضو ناظر (کشوری که عضو کامل نیست و حق رای ندارد) عضو است. عضویت ناظر فلسطین در سازمان ملل متحد در سال 2012 با رأی اکثریت مجمع عمومی تصویب شد، اما عضویت کامل و با حق رأی فلسطین در سازمان ملل متحد، نیازمند موافقت شورای امنیت است. در شورای امنیت نیز 5 عضو دائم به این موضوع باید رای موافق یا ممتنع بدهند و از ارائه رأی منفی (وتو) خودداری کنند. تاکنون آمریکا دو بار با رای وتو خود، مانع از تایید عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل متحد شده است.
در حالی که ارتش رژیم صهیونیستی از بسیاری از روش‌ها و سلاح‌های ممنوعه (که بیشتر آنها از سوی آمریکا تامین شده) از جمله بمب فسفر سفید برای بمباران مناطق غیرنظامی و زیرساخت‌ها استفاده کرده و فلسطینی‌ها را به شرایطی سوق داده که از کم ترین استانداردهای زندگی محروم مانده‌اند، به تازگی چند کشور اروپایی از جمله اسلوونی، مالت، نروژ، ایرلند و اسپانیا اعلام کردند که دولت مستقل فلسطین را به رسمیت می‌شناسند. این پذیرش، بعد از حملات رژیم صهیونیستی به غزه و کرانه باختری رخ می‌دهد که تحت فشار اذهان عمومی و بازتاب گسترده جهانی اقدامات رژیم رخ داده است.
از دیگر سو، رای دیوان بین‌المللی دادگستری در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۴ بیان کرد که مدارک ارائه شده در پرونده تشکیل شده از سوی آفریقای جنوبی، مبنی بر نسل‌کشی رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان در غزه، معقول تلقی می‌شود. بنابراین، اثبات نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه شرایطی را فراهم می‌کند که آمریکا به همدستی در نسل‌کشی متهم شود. آمریکا در واکنش به رأی دیوان، در تلاش برای برای اعمال تحریم‌هایی علیه مقام‌های دیوان بین‌المللی کیفری به دلیل بررسی حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی است. آمریکا با اعمال فشار و ارعاب بر دیوان بین‌المللی کیفری، مانع از بررسی‌های مربوط به مسئولیت‌های رژیم صهیونیستی و کشور‌های حامی آن می‌شود. کشور‌های غربی نیز واکنش لازم را به تصویب لایحه پیشنهادی تحریم‌ها علیه دیوان بین‌المللی کیفری از سوی مجلس نمایندگان آمریکا نشان نداده‌اند و از این دادگاه حمایت نکرده‌اند. عدم محکومیت آمریکا به دلیل تهدید علیه دیوان بین‌المللی کیفری، نشان از بی‌توجهی جهان به ویژه غرب به نظم حقوقی بین‌المللی دارد.
با وجود برخورداری از قدرت قابل توجه برای توقف اقدام‌های رژیم صهیونیستی در غزه به‌عنوان حامی اصلی نظامی و سیاسی آن، استفاده نکردن آمریکا از این نفوذ نشان دهنده نقض وظیفه خود در جلوگیری از نسل‌کشی است. اظهارات مقامات آمریکایی مبنی بر حمایت همه جانبه از رژیم صهیونیستی بدون خط قرمزی ندارد و حمایت بی‌قیدوشرط آن نشان می‌دهد که اهتمام لازم را برای جلوگیری از مشارکت در اقدامات رژیم اشغالگر انجام نداده است.
در پایان می‌توان گفت که عملکرد حقوقی آمریکا پس از حملات ۷ اکتبر به اسراییل به‌خوبی نشان‌دهنده تعهد این کشور به حمایت از متحد سنتی خود در غرب آسیا دارد. ایالات متحده با اتخاذ مواضع قاطع، ضمن ارائه کمک‌های نظامی و مالی، تلاش کرده است تا از آن‌چه به عنوان حق رژیم صهیونیستی برای دفاع از خود در برابر تهدیدات جدی یاد می‌کند حمایت کند. این رویکرد، به‌ویژه در شرایط بحرانی، می‌تواند به تثبیت موقعیت آمریکا به‌عنوان یک حامی استراتژیک در خاورمیانه کمک کند. با این حال، این حمایت‌ها همچنین چالش‌هایی را به همراه دارد. یکی از این چالش‌ها، نیاز به حفظ تعادل میان امنیت و حقوق بشر است. ایالات متحده به‌عنوان یک قدرت جهانی، مسئولیت‌هایی در قبال حقوق بشر و قوانین بین‌المللی برای خود تعریف کرده است، که نادیده گرفتن آنها، تبعات گسترده‌ای برای این بازیگر بین‌المللی دارد. تداوم درگیری‌ها و تأثیرات انسانی آن باعث انتقادهای جدی از سوی جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری شده است. بنابراین، آمریکا در دوراهی سختی از حمایت از رژیم صهیونیستی، و عمل به مسئولیت‌های خود در عرصه حقوق بشر و احترام به قوانین بین‌المللی قرار گرفته است. در نهایت، به نظر می‌رسد که موفقیت در ایجاد صلح پایدار در منطقه، نیازمند یک رویکرد جامع و تعاملی است که شامل پذیرش حقوق فلسطینیان باشد. این امر می‌تواند به ایجاد شرایطی مساعد برای حل و فصل مناقشات دیرینه منجر شود.
مسئولیت صحت و سقم مقاله فوق به عهده نویسنده است و انتشار آن به معنی تأیید یا بیانگر دیدگاه مرکز آینده پژوهی جهان اسلام نمی باشد.
