تا سالهای بعد از2004 ، کردهای سوریه درقالب پ ک ک و بیشتر بر علیه دولت ترکیه، مبارزه می کردند. اما بعد از وقایع اشغال عراق و قدرت یابی کردها در عراق زمینه ی برای فعالیت کردها در سوریه هم بوجود آمد. با شروع بحران در سوریه حزب اتحاد دمکراتیک سوریه از سال 2011 نقش برجسته ای پیدا کرد. در همین راستاا برای بررسی بیشتر نقش کنونی آنها گفتگویی با دکتر دکتر جعفر حق پناه کارشناس خاورمیانه داشته ایم:
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: وضعیت حزب اتحاد دموکراتیک در چند ماه گذشته، بویژه بعد از بحران کوبانی چگونه بوده است؟
تحولات مهم را می بایست در ارتقاء موقعیت پ ی د یا حزب اتحاد دمکراتیک دانست، که از گمنامی خارج شد و خیلی تحت شعاع پ ک ک نیست و به عنوان یک نیروی نسبتا مهم در میان کردها و همچنین نیرویی که می تواند بر بخشی از تحولات سوریه تاثیر گذار باشد، شناخته شده است. آنها به لحاظ تشکیلاتی و نظامی از وضعیت بهتری برخوردار شده اند. به این جهت من فکرمی کنم که در آینده کم و بیش نقش آفرینی موثرتری خواهند داشت. بویژه اینکه آنها گروهی هستند که از جانب هیچ جریان سیاسی رادیکال شناخته نمی شوند. و این مهم است که آنها را قابل پیش بینی می کند. بنابراین آنها گروه پیش بینی پذیر و متعادلی هستند که می توان با آنهاتعامل داشت و معامله کرد. علاوه بر این مسئله کردستان سوریه، بعد از این، یک متغیر حذف ناپذیری در تحولات سوریه است. پ ی د هم به عنوان یکی از نمایندگان این جنبش کردی می تواند نسبت به یک سال گذشته وقایع کوبانی، نقش آفرینی بیشتری در این تحولات داشته باشد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در یک سال گذشته، روابط حزب اتحاد دموکراتیک با سایر بازیگران حاضر در صحنه ی داخلی سوریه چگونه بوده است؟
شاید یکی از مشکلات مهم پ ی د همین است، که با هیچ یک از گروه های فعال سیاسی نظامی در سوریه ارتباط دوستانه ای ندارد. به طور مشخص با داعش و جبهه النصره درجنگ است و با آنها درگیریهای زیادی داشتند که تنهابا حمایت خارجی توانستند به صورت موقت از پس آنها به بر بیایند. آنها با ارتش آزاد سوریه که یک جریان سکولار مخالف بشار اسد است، نیز مخالف هستند. از این جهت که آنها بیشتر وابسته به ترکیه هستند و مخالف پ ی د به حساب می آیند و موضع روشنی هم در مورد حقوق کردها اتخاذ نکردند و دیدگاه شان خیلی متغیر و ناروشن و متناسب با شرایط است به طوری که قابل اتکا و اعتماد نیست. از طرف دیگر حتی بخشی از گروه های کوچکتر کردی یا گروه های یازده گانه (که مورد حمایت ترکیه و حکومت اقلیم کردستان هستند و در قالب شورای میهنی کردهای سوریه گرد هم آمدند،) نیزارتباط چندان دوستانه ای ندارند. اگرچه بینشان تنش و ستیز هم نیست. در این حالت پ ی د از این بابت تنها است و بیشتر متکی به حمایتی است که از جانب پ ک ک می شود. اما نفوذ و اعتبار نسبی که در کردستان سوریه دارد، بیشتر متکی به حمایتی است، از جانب پ ک ک است. البته وقایع کوبانی هم به این امر کمک کرد؛ تا آنهابتوانند از حمایت های خارجی بیشتری برخوردار شوند و مشروعیت عملیاتی پیدا کنند. چون روابطشان با حکومت کردستان نسبت به گذشته دوستانه تر شده و با آنها در جبهه ی مشخصی قرار گرفته اند. به طوری که این در اظهارنظرهای هر دو طرف کاملا مشهود است. شناسایی هم که از سوی پارلمان در مورد سه کانتون تحت کنترل پ ی د صورت گرفته است نیز به این روند کمک می کند.من فکرمی کنم که این روال ادامه خواهد داشت و آن چه تعیین کننده خواهد بود، نقش آفرینی برخی از بازیگران خارجی و کشورهایی هستند، که پشتوانه ی یکی از این گروه ها قرار می گیرند و از این جهت باید ببینیم که در آینده چه تحولاتی را رقم خواهند زد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: روابط این حزب با گروه های میانه روی خارجی ارتش آزاد و احزاب خارج از سوریه و میانه رو و ارتش دولت سوریه این روابط چگونه بوده است؟
پ ی د اعلام کرده است، که مخالف دولت بشار اسد است و اعلام می کند که آنها هم از قربانیان حکومت بشار اسد درسوریه بوده اند. از این جهت سعی می کند، همچنان خود را به جریان های میانه رو مخالف بشار اسد نزدیک کند وجا پایی در میان آن ها هم داشته باشد. لذا من فکر می کنم آنها این روال را در آینده هم ادامه خواهند داد. اما رابطه اش را با حکومت بشار اسد قطع نخواهد کرد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در روابط کنونی، علت نگاه حزب اتحاد دمکراتیک به گروه های میانه رو مخالف دولت اسد چیست؟
علت آن این است که این گروه های موقعیت نسبتا معقول و مطلوب تری برخوردار هستند و به خواستاری پ ی د هم کمابیش نزدیک هستند. این گروه های میانه رو با دولت بشار اسد هم اختلاف بنیادی و اساسی ندارند. لذا می توانیم همه ی این ها را در رده ی گروه ها و جریان هایی بدانیم که با حداقل خشونت و براساس تقسیم قدرت بدون تغییرات اساسی وبنیادی ورادیکالی در سوریه تحولات رقم بخورد.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: با توجه به روابط خارجی این حزب، نوع روابط آنان با بازیگران منطقه ای چگونه است؟
به هرحال پ ی د تلاش کرده است تا از جریان اصلی مخالفان بشار اسد و براندازان او که خیلی خشن و رادیکال هستند، فاصله بگیرد. از طرفی هم سعی نکرده است، تا خود را به دولت بشار اسد و متحدان منطقه ای اش مانند ایران، نزدیک کند. این به نوعی همنقطه قوت اینگروه است و هم محدودیت آن به حساب می شود.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: علل این رویکرد چیست؟
طبیعی است که آنها دنبال رویکرد قومگرایانه خودشان هستند و به جهت پیوندی که با پ ک ک دارند چاره ای جز این ندارند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: روابط این حزب با ترکیه، قبل و بعد از بحران کوبانی چگونه است؟
پ ی د کم تر از پ ک ک با ترکیه شرایط جنگ و چالش داشته است. اگرچه در همه مقاطع منتقد جدی ترکیه بوده است. اما به این معنا نیست که همه روابط خود را ترک کند. آقای صالح مسلم و بقیه رهبران این حزب به راحتی به ترکیه سفر می کنند. ملاقات می کنند، دفتر دارند، اما در عین حال کاملا فاصله ی خودشان را با آن حفظ کرده اند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: علل این رویکرد چیست؟
این در ادامه همان مشیی است که دارندو می خواهند از فرصت ها استفاده کنند و نباید با کشورهای مهم وتعیین کننده از سر ستیز ودرگیری بربیایند.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: با توجه به سفرهایی که آقای مسلم به ایران و عراق داشته است، رابطه ی این حزب با ایران و عراق چگونه است؟
در قالب همین فرمولی رابطشان با ایران بد نبوده است و سعی کردند که وابسته به این ها هم شناخته نشوند. این حزب نقش انفعالی در تحولات عراق داشته است. هرچقدر که دولت عراق ضعیف تر شده است. امادر مورد ایران باید گفت که ایران به نوعی هم دوست و متحد کرد ها بوده است و هم به نوعی با دولت دمشق رابطه داشته است. پ ی د هم در همین حد و فاصل قرار گرفته است و سعی کرده تا فاصله اش را حفظ کند. ای حزب خواهان این بود، که تحولات سوریه از طریق مسالمت آمیز حل شود .
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آیا در شرایط کنونی روابط با اتحادیه میهنی راهبردی است؟
هم به جهت گرایش چپ گرایانه آنها و همین طوررقابت هایی که با پارتی دارند همیشه نزدیکتر بوده است.
موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نوع روابط با بازیگران بین المللی و آمریکا و روسیه و اتحادیه اروپا چگونه بوده است؟
پ ی د هم از برخی حمایت های تسلیحاتی بازیگران خارجی برخوردارمی شود و این به معنای این نیست، که کشورهای اروپایی در خارج از قد وقواره،آنها را همانند یک حزب سیاسی به رسمیت بشناسد، و بیشتر از این بخواهدبا آنها تعامل کند.
