شبكه حقاني يك مجموعه از شبه نظاميان طالباني پاكستان است كه از چند گروه تشكيل مي‌شود. نام اين شبكه از مولوي جلال الدين حقاني گرفته شده است.نام اين شبكه از مولوي جلال الدين حقاني كه تحصيلكرده مدارس علوم ديني پاكستان است گرفته شده است. استان‌هاي شرقي افغانستان همچون پكيتا، پكتيكا و خوست به عنوان محل استقرار نيروهاي حقاني شناخته مي‌شود. شبكه حقاني حدود چهار هزار نيرو دارد كه در پيوند با گروه‌هاي ديگر، گاه تا 10هزار نيرو را مي‌تواند سازماندهي كند. آمريكايي‌ها معتقدند شبكه حقاني بازوي دستگاه اطلاعاتي پاكستان براي انجام عمليات‌هاي تروريستي در جهت منافع اين كشور است . نوشتار زیر در همین زمینه است.
ایجاد گروههای حقانی و اهداف آن
اگر بخواهیم به گذشته شبکه های حقانی توجه کنیم ، باید به دهه هفتاد میلادی نگاهی داشته باشیم، یعنی زمانی که در پاکستان آقای ذوالفقار علی بوتو نخست وزیر و در افغانستان نیز سردار داوود رئیس جمهور بود. در آن زمان تعدادی از سران قبایل یا افرادی که بعدها مجاهدین نام گرفتند، به پاکستان دعوت و مورد حمایت قرار گرفتند. در آن زمان سردار داوود بحث پشتونستان بزرگ را مطرح می کرد، و موضوع دیورند حایل بین افغانستان و پاکستان را به رسمیت نمی شناخت. در واقع سردار داوود مناطق پشتو نشین که -سال 1893 طی معاهده ای توسط انگلیس حاکم بر شبه قاره امضا شد – را خواستار بود. پاکستان نیز به دنبال آن بود که با جمع کردن افرادی مانند برهان الدین ربانی، یونس خالص و جلال الدین حقانی (موسس شبکه حقانی) برای مقابله با این امر به دور یکدیگر دعوت کند. از سال 1978 به این سو افغانستان مورد حمله و نفوذ شوروی قرار گرفت، در این دوران جلال الدین حقانی یکی از رهبران حزب اسلامی (به رهبری یونس خالص) محسوب می شد. چنانچه جلال الدین در جنگ شوروی یکی از فرماندهان مهم حزب اسلامی و در ناحیه جنوب شرق افغانستان استان های پکتیا، پکتیکا و خوست با افراد خود می جنگید. وی از قوم پشتون و از قبيله زدران واقع در استان پكتيكا هست.
پس از جنگ شوروی تقریبا 12 سال طول کشید و با شکست شوروی و تشکیل حکومت مجاهدین، جلال الدین حقانی رئیس وزارت دادگستری را به عهده گرفت. در دوره جنگ های داخلی بین مجاهدین در افغانستان، جلال الدین از این گروه جدا شد . با ظهور طالبان در سال 1995 میلادی- که البته باید گفت بسیاری از سران طالبان جزئی از مجاهدین و حزب اسلامی یونس خالص بودند- در این بین با تصرف کابل توسط طالبان، جلال الدین حقانی نیز به طالبان پیوست. یعنی گرچه جلال الدین حقانی از موسسین طالبان محسوب نمی گردد اما بعد از تصرف کابل به آنها پیوست. در این دوران یونس خالص وزیر سرحدات یا مرزها بود.
تاسیس القاعده در منطقه خوست و در منطقه جلال الدین حقانی یعنی استان خوست شکل گرفت . بعدها با حضور القاعده در سال 1988 که این گروه نیز جلا الدین حقانی با اسامه بن لادن ارتباط نزدیکی داشت و حتی با کشته شدن اسامه بن لادن، شبکه حقانی به عنوان انتقام پایگاه بگرام که مقر آمریکایی ها در شمال کابل بود را شدیدا مورد حمله قرار دادند. در مجموع با حمله ای که علیه طالبان در سال 2001 صورت گرفت، جلال الدین حقانی از افغانستان به پاکستان منتقل گردید.
نگاه شبکه ی حقانی به تحولات سیاسی افغانستان
تقریبا تا یک دهه قبل شبکه ی حقانی وجود نداشتند، ابتدا وی جزء مجاهدین بوده و بعدها به طالبان پیوست. با شکست طالبان در سال 2006 ، و از آنجایی که آمریکا قصد نداشت جنگ به پایان برسد، جلال الدین حقانی که با پاکستان و سازمان ISI ارتباط نزدیک داشت، در واقع از این زمان شبکه حقانی تاسیس شد. در کل می توان گفت شبکه های حقانی زیر گروه طالبان محسوب می شوند در عین حال که شبکه ی حقانی مستقل بوده و مرام نامه داشتن و بیشترین جنگ را در منطقه شرقی و به ویژه جنوب شرقی افغانستان انجام دادند و شبکه ی حقانی حتی عملیات انتحاری را در افغانستان رواج دادند. در واقع موسس و مغز متفکر عملیات های انتحاری و همچنین بمب گذاری ها شبکه های حقانی بود اما به اشتباه به طالبان نسبت داده می شد. اکنون نیز به جهت بیماری هایی که جلال الدین حقانی با آن درگیر است، پسر وی سراج الیدم حقانی با پاکستان در تماس هست. پاکستان نیز به آمریکا اعلام می کند که علیه این ها می جنگند اما در عین حال شبکه ی حقانی یک سلاح بسیار استراتژیک پاکستان هستند که در افغانستان از آن استفاده می شوند. مقر اصلی شبکه حقانی در وزیرستان شمالی بوده و در واقع اهداف و نگرش های حقانی ها مانند گروه طالبان است.
حجم نیرو و توان گروه حقانی
نیرو و توان شبکه حقانی به قدرت و نیروی حامیان آن ها بستگی دارد. همانطور که طالبان در کابل حاکمیت داشتند، پاکستان حامی طالبان بود، با عقب نشینی پاکستان، طالبان متوقف شد. برای شبکه های حقانی نیز همین مسئله صادق است اگر حامیان این شبکه آن ها را حمایت نکنند به یکباره این گروه فروپاشیده خواهد شد. مشاهده می کنیم که عربستان، پاکستان، CIA همه حامیان این شبکه ها هستند. در واقع آمریکا نیز حامی این شبکه است و به هیچ وجه با این گروه نمی جنگند، زمانی که جنگ استخباراتی و منافعی است از این گروه ها استفاده ابزاری صورت می گیرد. اکنون نیز بحث داعش مطرح است، و در حقیقت داعش جایگزین طالبان می شود و در واقع روسای و عاملان طالبان به داعش در حال انتقال و خریداری شدن،هستند.
حامیان داخلی و خارجی شبکه حقانی و آینده شبکه حقانی
بدیهی است که ای اس آی حامی شبکه های حقانی است و از نظر مالی نیز عربستان سعودی آن را تامین می کند . سفارت افغانستان و رئیس جمهور سابق افغانستان آقای کرزای، بارها این موضوع را اعلام کرده بود. لذا باید گفت اگر تغییری در راهبرد و برنامه آمریکا صورت گیرد، شبکه حقانی نیز تغییر می کنند. در واقع این ها اسباب بازی های حامیانشان هستند که بسیار انعطاف پذیر بوده و هر لحظه قابلیت تغییر از حالتی به حالت دیگر و عنوانی به عنوان دیگر را دارند. در این بین آینده موضوع به حامیان شبکه حقانی و اهدافی که دنبال می کنند دارد. اگر در اهداف حامیان آن ها شبکه های حقانی نقشی را داشته باشند، این گروه نیز خواهد بود و ممکن است نه به این نام بلکه با نام های دیگر فعالیت کنند. به طورکلی گروه ها و فعالیت ها تعریف شده و اهداف مشخص است، این نام ها است که تغییر می کند. مثلا داعش همان طالبان سابق است با نام جدید ظهور کند.
