نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی امارات برای افزایش قدرت منطقهای ـ بخش پایانی
مریم خالقی‌نژاد
پژوهشگر مسائل منطقه و دانشجوی دکتری علوم سیاسی
چالش‌های داخلی پیش روی امارات
از نظر داخلی کشور امارات دارای برخی چالش‌های داخلی تاثیرگذار است که اگر این موارد حل و فصل نشود ممکن است موانع عظیمی بر سر راه تبدیل شدن امارات به قدرتی منطقهای شدن باشد. در زیر این چالش‌ها و ضعف‌ها به صورت موردی بیان شده است:
1- عدم تاریخ قوی و مشکلات هویتی و فرهنگی: مردم کشور امارات از نداشتن یک تاریخ قوی، از نظر فرهنگی و تمدنی رنج می برند و چه بسا همین امر به دامن زدن مشکلات هویتی که یکی از تهدیدهای جدی پیش روی این کشور است دامن می‌زند. همیشه تمدن و تاریخ منجر به تثبیت هویت و ایجاد ثبات در این زمینه شده است و کشورهایی که دارای این مولفه هستند در هر شرایط بحرانی تا حدودی از بحران هویتی در امان هستند.
2- عدم شکل‌گیری یک ملت یک دست، امیر نشینی بودن، عدم اتحاد در مواقع بحرانی و اختلاف نظر که این امر منجر به تضعیف قدرت کشور امارات می‌شود . امیر نشینی در کشورهای عربی بیش از آنکه برای ایجاد اتحاد موثر افتد در برخی از شرایط باعث عدم اتحاد، ایجاد رقابت و اضافه نمودن مشکلات متعدد زیادی می شود. در امارت نیز که به طور قطع امیر نشینی حاکم است نمی توان از یک روال یکدست در تصمیمات داخلی و خارجی نام برد که این امر خود تهدید دیگری برای امارات هست.
3- کم بودن جمعیت بومی و افزایش مشکلات ناشی از تبعات خارجی مانند تضاد های هویتی و اختلافات فرهنگی، اشتغال، اموزش و … نیروی انسانی به خصوص نیروی بومی در کشوری مانند امارات با شرایط ارتباطی و منابع زیرزمینی که دارا می باشد در رشد و توسعه کشور بسیار تاثیر گذار است این در حالیست که کشور امارات از نظر جمعیت بومی بسیار کم جمعیت است. همیشه در محافل مختلف رشد و توسعه از عامل جمعیت تاثیرگذار یخن در میان بوده است و لذا عنصر جمعیت یکی دیگر از نقاط ضعف امارات است که حتی از دید نظامی هم که به این مقوله بنگریم تهدیدی بزرگ محسوب می شود.
4- تلاش برای بومی ساختن افراد وارد شده به کشور به خصوص ایرانیان، عربها و … . امارت به دلیل کم جمعیت بودن در پی بومی ساخت مهاجران وارد شده به این کشور است. بومی ساختن خارجی ها چه در کشور امارات و چه در کشورهای دیگر شاید در برخی مواقع موثر واقع شود اما باید توجه داشت که هنگام فراهم شدن زمینه برای مهاجران ممکن است ادعاهای سرزمینی در آنها رشد کند و از سوی دیگر بومی کردن آنها باعث سرخوردگی مردم بومی و حس رقابت با آنها گردد و این امر خود منجر به بی نظمی و بحران افرینی در کشور می شود. بر همین اساس است که برای بوی سازی خارجی ها در هر کشور باید تدابیر قوی و محکمی را اتخاذ نمود.
5- عدم مشارکت سیاسی و آزادیهای سیاسی شهروندان که این امر در کنار رشد اقتصادی منجر به نامتوازن بودن توسعه می‌گردد. علی رغم آنکه برنامه‌ریزی‌ها در امارات بر بُعد اقتصادی خیلی تاکید دارند اما متاسفانه مردم این کشور از مشارکت سیاسی و یا ازادی های سیاسی و اجتماعی اندکی بر خوردارند که اگر این روند ادامه یابد شاهد رشد بیشتر اقتصادی و عدم توسعه سیاسی و فرهنگی می باشیم و در نهایت توسعه ای نامتوازن در امارات شکل خواهد گرفت.
چالش و ضعف های خارجی پیش روی امارات
1- اختلاف با ابوظبی در برخی ابعاد سیاسی و اقتصادی و اجتماعی؛ سال های سال است که اختلاف میان ابوظبی و امارات یکی از مهمترین عوامل عدم اتحاد در درون امارات است. این اختلاف منجر به ایجاد برخی موانع و مشکلات برای امارات شده است که بررسی آثار ناشی از رقابت و اختلاف با ابوظبی از حوصله این بحث خارج است و به دلیل گستردگی نیازمند مبحثی جداگانه است.
2- اختلاف بر سر جزایر سه گانه با ایران که نقاط عطفی در منطقه محسوب می‌شوند. جزایر سه گانه عنصر دیگری از اختلافات امارات با کشورهای منطقه است چرا که دستیابی به این جزایر سه گانه می تواند نقطه عطفی برای امارات در زمینه تجارت و صادرات که هدف اقتصادی این کشور است محسوب شود اما این امر غیر ممکن به نظر می رسد و لذا اختلاف با ایران در برخی شرایط و برهه های زمانی باعث تیره شدن روابط این کشور با هم و به تبع کشورهای دیگر می شود که با توجه به اهداف امارات در رشد و توسعه باعث مانع تراشی برای آن می شود.
3- وابستگی افزایش قدرت به برخی کشورها مانند امریکا و عربستان و تاثیر خط و مشی های امریکا و لندن و عربستان در برخورد امارات با مسائل منطقهای و جهانی، که این تاثیر پذیری از کشورهای خارجی در صورتی که تغییری سیاست امریکا و عربستان نسبت به امارات در معادلات منطقهای ایجاد شود این بتن های روی هم گرفته شد قدرت امارات یکی پس از دیگری فرو خواهد ریخت.
4- با توجه به مورد قبلی باید توجه داشت که در خصوص تحت تاثیر قرار داشتن سیاستهای داخلی و خارجی در مقابل اقتصاد و منافع اقتصادی که این امر اگرچه در برخی ابعاد باعث فرصت های زیادی برای توسعه می شود اما منجر می شود که اگر یکی از متحدان منطقه ای و خارجی مانند امریکا یا انگلیس و یا عربستان در مسائلی مانند سوریه، یمن و … تغییر استراتژی بدهند به اقتصاد و برنامههای امارات بسیار آسیب خواهد رساند.
5- روابط نزدیک با عربستان در این بحبوبه و نزدیکی بیش از بیش امارات به عربستان نیز جای بسی تامل دارد که اگر عربستان بیش از حال حاضر درگیر تحولات و مشکلات سلسله مراتبی و متنوع منطقه شود به تبع این روابط و برادری نزدیک، امارات نیز دچار مشکلات و درگیری هایی خواهد شد و چالش های متنوعی را برای آن خواهد تراشید.
در یک جمع‌بندی نتیجه اینکه کشور امارات اکنون به‌عنوان یک قدرت خرد در منطقه تأثیر فراوانی دارد که همه‌چیز تحت تأثیر یکی حمایت‌های خارجی به‌خصوص امریکا و مواضع داخلی کشورهای منطقه به‌خصوص عربستان است در صورت تغییر استراتژی منطقه و تغییر مواضع امریکا به منطقه منجر به کاهش قدرت امارات و برگشتن به دهه‌های پیشین را در پی دارد این نوع از افزایش قدرت کشور امارات تا حد زیادی قدرت وابسته است که با یک تغییر در رفتار کشورهای همسو با امارات باعث فروریختن بنای قدرت امارات می گرد مع الهذا این کشور باید عنایت خاصی به استراتژی‌های اطرافیان داشته باشد و از فرصت‌های خود برای کاهش وابستگی به کشورها استفاده نماید تا در صورت کسب قدرتی مستقل‌تر بتواند به ارمان خود مبنی بر قدرت منطقهای بودن دست بیابد.
**مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت‌ها، مقالات و مصاحبه‌های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاماً به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه‌های موسسه نیست.
