با حضور دکتر سیدیحیی صفوي، نشست علمی سياست همسايگي در مركز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شد.
پیش‌نشست ملی همایش ایران و همسایگان با موضوع «سياست همسايگي» با حضور دکتر سیدیحیی صفوي، دكتر محمدحسن شيخ‌الاسلامي و نیز مسئولان مركز مطالعات وزارت امور خارجه و مركز آينده‌پژوهي جهان اسلام برگزار شد.
دكتر سيديحيي صفوي در نشست علمی سیاست همسایگی با تأكيد بر ضرورت افزایش توان هماهنگی برای کسب تبادل و تحلیل اطلاعات راهبردي با شرکای منطقهای جمهوری اسلامی ایران گفت:
«ما با برخورداري از اطلاعات راهبردي مي‌توانيم تصويري صحيح از راهبرد دشمنان در منطقۀ خودمان داشته باشيم و استراتژي ملي خودمان را با درنظرگرفتن مؤلفه‌هاي قدرت ملي و مصالح ملی و اقتضائات منطقهای تنظيم كنيم.»
دکتر صفوی افزود: «اين راهبرد شامل سیاست خارجی، اقتصادی، فناوري‌هاي نوين، فرهنگی، رسانه‌ای و گردشگری و سایر ابعاد است.»
رئیس مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام تأكيد كرد:
«بر اساس يك فهم مشترك اطلاعاتي مي‌توانيم با كشورها طرح همه‌جانبۀ روابط سياسي، اقتصادي و فرهنگي در قالب بازي برد – برد طراحي كنيم؛ البته ممكن است كشورها در اين مسير در برخي از حوزه‌ها با هم تضاد منافع هم داشته باشند و اين طبيعي است.»
اين استاد جغرافياي سياسي با بيان اينكه انعقاد پيمان عدم تعرض بين جمهوري اسلامي ايران و ١٥ كشور همسايه مي‌تواند به افزايش اعتماد منطقهای و جلوگيري از توليد معماي امنيت منجر شود، تصريح كرد:
«جمهوري اسلامي ايران با پيگيري هوشمندانۀ سیاست امنیت جمعی و سياست همسايگي مي‌تواند با هركدام از كشورهاي همسايه، راهبرد همه‌جانبه تعريف كند و روابط سياسي، اقتصادي، علم و فناوري، گردشگري، زيست‌محيطي و فرهنگي را با اين كشورها گسترش دهد.»
دکتر صفوی با بیان ملاحظات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی در گسترش روابط همه‌جانبۀ ایران و همسایگان در افق سند ملی آمایش سرزمین 1424 شمسی گفت:
«ویژگی‌ها و مشخصات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی ایران در سطوح مختلف ملی، منطقهای و جهانی، بر تمام مناسبات و فرایندهای درونی و خارجی بازیگران تأثیر می‌گذارد.»
وي افزود:
«وضعیت ژئوپلیتیکی و الزامات ژئواستراتژیک کشورها وجوه مختلف اقتصاد ملی در بخش‌های مختلف تولید و مصرف تا حوزه‌های مالی و پولی را متأثر می‌سازد و بدون توجه به ملاحظات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی، امکان سیاست‌گذاری اقتصادی و پیاده‌سازی راهبردهای پیشرفت و توسعۀ ملی، ممکن نیست.»
دكتر سيديحيي صفوي با برشماري پيشنهادهایي براي توسعۀ روابط با همسايگان خاطرنشان ساخت:
«تغییر رویکرد ملی به سیاست دریاگرایی، وابسته‌کردن ارتباطات بین‌المللی کشورهای همسایه به فضای جغرافیایی کشور، تلاش در راستای افزایش تعاملات گسترده با سازمان همکاریهای شانگهای و اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا در قالب کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب و نیز مشارکت با همسایگان برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های مشترک، بازسازمان‌دهی مناطق آزاد، مناطق ویژۀ اقتصادی و مناطق مرزی در مشارکت همسایگان، از جمله اقداماتي است كه مي‌تواند با تقويت فرصت‌هاي اقتصاد ملي، گسترش روابط ايران و همسايگان را محقق كند.
در ادامۀ این نشست، دكتر محمدحسن شيخ‌الاسلامي، معاون وزير امور خارجه و رئيس مركز مطالعات سياسي وزارت امور خارجه گفت:
«نشست تدوین سیاست همسایگی، پیش‌نشست همایش ملی ايران و همسايگان است كه در بهمن‌ماه سال ١٤٠٠ برگزار خواهد شد.»
وي با تشريح مفاهیم نظری سیاست همسایگی و سطح تحلیل به نسل‌های مطالعات منطقهای بر مبناي جغرافیا، اقتصاد، اجتماع، فرهنگ و هویت اشاره كرد و با طرح سؤال و تحلیل اینکه آیا همسایگی و جغرافیا لزوماً مبحث درهم‌تنیدگی را در بر می‌گیرد و مرزها در این بین چه نقشی ایفا می‌نمایند، اظهار كرد:
«باید توجه داشت که در همسایه‌بودگی، عناصر بالفعل و بالقوه به‌صورت توأمان و روش‌های استقرایی و قیاسی حائز اهمیت است.»
در ادامۀ اين نشست تخصصي، دكتر مجید قافله‌باشی، رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی، دکتر سیدرسول موسوی، مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه، و سایر اساتید و مسئولان حاضر در جلسه نظرات خود را پيرامون سياست ايران در كشورهاي همسايه، اقتصاد سياسي، نقش اشتراكات فرهنگي و تمدني در سياست همسايگي بيان كردند.
در پایان این نشست، دکتر سیدحمزه صفوی، مدیرعامل مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام، با برشماری محورهای همایش ملی ایران و همسایگان گفت:
«سیاست همسایگی، ایران و ترتیبات امنیتی منطقهای، ایران و هم‌گرایی اقتصادی منطقهای، ایران و همکاریهای زیست‌محیطی منطقهای، تعاملات علمی، فرهنگی و تمدنی ایران و همسایگان، کدهای ژئوپلیتیک ایران و همسایگان، رقابتهای ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ایران و همسایگان، ایران و محور مقاومت، ایران، همسایگان و کریدورهای منطقهای و بین‌المللی، ایران و سازمان همکاریهای شانگهای محورهای اصلی این همایش هستند.»
وی افزود: «اساتید و کارشناسان می‌توانند با مراجعه به پایگاه اطلاع‌رسانی همایش به آدرس Ian.iiwfs.com مقالات خودشان را ارسال کنند.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران خاطرنشان ساخت: «این همایش با دبیری علمی دکتر سیدجلال دهقانی فیروزآبادی و با مشارکت وزارت امور خارجه و مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام و با همکاری دانشگاه‌های علامه طباطبایی، تهران، شهید بهشتی، تربیت مدرس و سایر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در بهمن‌ماه سال 1400 برگزار خواهد شد.»
