مولفه های موثر در راهبرد دفاعی عمان | حسین مینایی / کارشناس مسائل استراتژیک

راهبرد دفاعی عمان

به¬طور کلی راهبرد کشور عمان یک راهبرد دفاعی و مبتنی بر بی¬طرفی و عدم دخالت نظامی در مناقشات منطقه¬ای است. دکترین دفاعی عمان مقاومت در برابر دشمن تا رسیدن کمک از جانب نیروهای هم¬پیمان می¬باشد. نیروهای مسلح عمان به¬تنهایی بازدارندگی قابل ملاحظه¬ای ندارند. یکی از نتایج ملموس واقع بینی و بی¬طرفی مثبت، کسب جایگاه میانجی¬گرانه در منطقه است. عمان از معدود کشورهای خاورمیانه است که طی دهه¬های اخیر واسطه مکانی و یا دیپلماتیک حل و فصل نهایی برخی بحران¬های مهم منطقه¬ای، به خصوص با آمریکا بوده است. از سوی دیگر سلطان قابوس با سیاست خارجی خود استقلال ژئوپلتیکی عمان از عربستان سعودی را تضمین نمود. استراتژی عمان مبنی بر استفاده از شکاف¬های سیاسی کشورهای همسایه است که به استقلال سیاست خارجی منعطف این کشور کمک می¬کند. در این راستا نقش پادشاهی عمان در شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی، نقشی کاملاً مثبت بوده و در بحران های مذهبی و تندروی¬ها نقشی نداشته است.

از زمانی هم که شورای همکاری خلیج فارس تشکیل شد، عمان با شرط اینکه به بحران¬ها و مناقشات عربی؛ عربی ودسته بندی¬های عربی؛ ایرانی ورود نکند، به عضویت آن درآمد. بر اساس قواعد نانوشته¬ای که معمولاً بر سازمان¬های منطقه¬ای حاکم است، کشورهای بزرگ عضو نقش بازیگر راهبردی و جریان¬ساز دارند و اعضای کوچکتر نقش پیرو را در سیاست¬ها بازی می¬کنند. مناسبات حاکم میان عربستان و سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس بر چنین قاعده ای استوار است. لذا مسقط همان بدو امر بر اساس ببنش واقع¬گرایانه خود را ملزم به قیادت تام عربستان نکرد. ضمن آنکه عمان از۱۹۸۵، مشى سياسى روشن‌ترى نسبت به مسائل منطقه‌اى در پيش گرفت و با حفظ موضع بى‌طرفانه خود، در جهت تشنج‌زدائى در مسائل منطقه حرکت ‌کرد.

 مهمترین هدف سیاست خارجی عمان، اطمینان یافتن از ثبات در منطقه خلیج فارس و حفظ استقلال از عربستان سعودی است. برای دهه¬ها،  یکی از قطب های سیاست خارجی مسقط، ایجاد توازن در اتحاد با ایالات متحده، دوستان در شورای همکاری خلیح فارس و ایران بوده است.

واقع¬گرایی در سیاست خارجی عمان موجب واقع¬گرایی در درگیری¬های نظامی منطقه¬ای نیز گردیده است. از نظر عمان درگیری نظامی بین امریکا و ایران خطر ژئوپولتیکی و اقتصادی بزرگی دارد و برای کاهش این خطر، دولت عمان به عنوان پلی بین تهران و غرب عمل کرده است. به همین دلیل است که  پادشاهی عمان برخلاف عربستان و برخی کشورهای شورای همکاری، که مایلند ایران جایگاه خود را در منطقه از دست دهد، مایل نیست که جمهوری اسلامی ایران مورد حمله نظامی قرار گیرد و تلاش می¬کند از راه هم افزایی، به نوعی ظرفیت ایران را در منطقه افزایش دهد.

تصمیم¬سازی¬های سیاست دفاعی در پادشاهی عمان متأثر از سیاست خارجی است و مانند سایر کشورهای پادشاهی منطقه معمولاً در وهله نخست معطوف به شخص پادشاه و نزدیکان وی است. همین موضوع نشان دهنده اهمیت تفاوت های فردی سلطان قابوس با همتایانش در شورای همکاری خلیج فارس است. اگرچه وی به عنوان تعیین کننده اصلی سیاست خارجی و سیاست دفاعی دارای نقشی برجسته است، اما کابینه و مجلس و ستاد مشترک این کشور هم  در تعدیل سیاست خارجی و دفاعی نقش آفرینند.

سیاست دفاعی عمان متأثر از مولفه های از قبیل:

1-ظرفیت های ژئو پلتیک؛ عمان با در اختیار داشتن سواحل جنوبی تنگه استراتژیک هرمز و مجاورت دریایی با ایران در این تنگه، به اهمیت نقش خود در بحران¬های احتمالی که می¬تواند این کشور چهار میلیونی را درگیر سازد، به¬خوبی واقف است. ضمن اینکه عمان بعد از یمن، سومین کشور وسیع شبه جزیره عربستان محسوب میشود.

2-چالش¬های تاریخی، شورش های دهه 1970 استان ظفار که از پیامدهای جنگ سرد بود و با تحریک و حمایت¬های جمهوری دمکراتیک خلق یمن جنوبی و شوروی سابق روی داد، در نهایت با مداخله شاه ایران مهار شد که تجربه¬ای بود تا به واقع¬گرایی سیاسی قابوس بیفزاید. شاید از آن پس بود که وی برای همیشه اهمیت همسایه بزرگ و تاریخی خود را دریافت تا بعدها در دهه 1980 که بحران سراسر خلیج فارس را فرا گرفته بود، سلطان قابوس اهمیت ایران را فراموش نکرد و بر راهبردهای ثابت روابط با همسایگان پافشاری نشان داد. در بعد بین المللی، اگرچه قابوس روابط دفاعی ویژه¬ای با انگلیسی¬ها داشته است، اما به موازات آن یک متحد نزدیک ایالات متحده نیز محسوب میشود.

3- تعامل با همه کشورها و قدرت¬ها و صلح¬طلبی. عمانی¬ها و دستگاه دیپلماسی آنها در حل بحران¬های مهم بسیار خوب عمل کرده¬اند. آن¬ها تلاش¬های خود را در پشت پرده و به آرامی انجام می¬دهند تا اهداف خود را در نهایت به سرانجام برسد.

در پرونده یمن نیز عمانی¬ها موضع شاخصی داشته¬اند و تلاش کرده¬اند که میان طرف¬های بحران نزدیکی ایجاد کنند. عمان با توجه به مجاورت جغرافیایی با عربستان سعودی و یمن به خوبی عمل کرده‌اند.

درباره سوریه این موضوع صادق است. اخیراً بن علوی وزیر خارجه عمان به دمشق رفت و با بشار اسد دیدار و گفتگو کرد و این به فاصله چند روز پس از سفر هیئتی از ائتلاف مخالفان به مسقط بود. قبلا نیز ولید المعلم وزیر خارجه سوریه به پایتخت عمان رفته بود. پرونده سوریه مورد اهتمام تماس¬های اخیر ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه و سلطان قابوس بود.

از این رو نیروهای مسلح این کشور تحت فرماندهی سلطان قابوس همواره مواضع موافق با سیاست خارجی این کشور را اتخاذ و راهبردهای سیاست دفاعی منطبق بر سیاست خارجی این کشور و در راستای توسعه قدرت دفاعی و همکاری دفاعی با همه کشورها بوده است. تاکنون در هیچ یک از بحران-های منطقه¬ای، موضعی مخالف موضع سیاست خارجی از سوی نظامیان عمانی اتخاذ نشده است.

طرح ارتش مشترک عربی

حکام عربی با توجه به رویکرد جدید آمریکا به این جمع بندی می‌رسند که خود بایستی امنیت خود را تأمین کنند، در حالی که بزرگترین تهدید آنها در درون جوامع خود آنان قرار دارد. در واقع تحولات انقلابی در جهان عرب، اگرچه نتوانست جوامع خاورمیانه را بسوی دموکراسی سوق دهد، اما سرآغاز تحولات مهمی شده است که آینده خاندان‌های موروثی را بیش از پیش دچار چالش نموده است.

ایده تشکیل ارتشی متشکل از همه کشورهای عرب در صورتیکه جامه عمل به خود بپوشاند؛ به عنوان یکی از راهکارهایی است که در هفته‌های اخیر و پس از آنکه بی عملی آمریکا در مسائل عراق، سوریه و یمن برای کشورهای عربی آشکار شده، مطرح گردیده است. هر چند طرح تشکیل ارتش مشترک عربی که در بیانیه پایانی نشست تازه اتحادیه عرب بر آن تاکید شد، و ژنرال السیسی آن را اعلام داشت از چشم انداز روشنی برخوردار نیست.

در حال حاضر 6 کشور کویت، عربستان، امارات، عمان، بحرین و قطر نیروی سپر جزیره را ایجاد نموه¬ده¬اند. اما با قطعیت می‌توان گفت طرح تشکیل ارتش عربی حرکتی شتاب زده، و با هدف سرکوب نارضایتی‌های داخلی است. هرچند که توانایی سیاسی و مادی عربستان با نیروی نظامی مصر، ساختار ارتش مشترک عربی را  می¬تواند متحول سازد. ارتش عمان علیرغم شرکت عضویت در نیروی سپر جزیره و همگامی با تشکیل ارتش عربی، تاکنون در درگیری¬¬های که عربستان رهبری آن را در منطقه داشته است، حضور نظامی نداشته و در درگیری یمن و سوریه نیز علاوه بر اینکه نیروی نظامی به حمایت عربستان اعزام ننموده است، مواضع مخالف با کشورهای هم¬پیمان خود در شورای همکاری خلیج فارس اعلام نموده است. این کشور تمایلی به همکاری نظامی در سطح راهبردی با سایر کشور های شورای همکاری خلیج فارس ندارد. به ویژه هیچ تمایلی به مشارکت با عربستان در جاه¬طلبی¬های نظامی و دخالت نظامی در کشورهای مجاور از خود نشان نداده است. بیشترین حضور عمان در پیمان¬های موجود با کشورهای عضو اتحادیه عرب و نیز شورای همکاری خلیج فارس مشتمل بر حضور در رزمایش¬ها و نیز اعزام افسران خود در دروره¬های نظامی متشکله در این کشورها است.

ارتش عمان سالانه بیش از 20 مانور مشترک و مرکب با کشورهای غربی به¬ویژه آمریکا و انگلیس و هند، پاکستان و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دارد. بیشتر این رزمایش¬ها دریا پایه و در قالب عملیات آب¬خاکی است.

هزینه دفاعی عمان در میان اعراب:

بر پایه موسسه بین المللی مطالعات راهبردی که یک اندیشکده انگلیسی است، ۸ کشور از ۱۵ کشور پرخرج دنیا از لحاظ نظامی را، کشورهایی واقع در خاورمیانه و شمال آفریقا اعلام کرده است.

طبق این اینفوگرافی، عمان با بودجه¬ای بیش¬تر از ۱۱ میلیارد دلار، پرخرج¬ترین کشور خاورمیانه در حوزه نظامی است.پس از عمان نیز، عربستان و عراق در جایگاه¬های بعدی قرار می گیرند. این در حالی است که ایران، تقریباً یک سوم کشورهایی مانند عمان و عربستان بودجه نظامی دارد.

کسری بودجه عمان:

این کشور در بودجه عمومی سال2015 با کسری بودجه¬ای معادل شش میلیارد و470میلیون دلار مواجه است. اینکه این کشور حوزه خلیج فارس با کسری بودجه مواجه می¬شود، نشان می¬دهد کاهش بهای نفت بر این کشور نفت خیز، اما غیر عضو در سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک)، تاثیر گذاشته است. وزارت دارایی سلطان نشین عمان هزینه¬های عمومی در بودجه سال2015 حدود 36میلیارد و نیم دلار پیش بینی شده که نسبت به سال2014 حدود چهار و نیم درصد افزایش نشان می¬دهد. براساس این گزارش، میزان درآمدهای کشور در این بودجه نیز 30میلیاردو30میلیون دلار برآورد شده که نسبت به سال پیش 0/1 درصد کاهش نشان می دهد. این میزان کسری که برای بودجه عمومی سلطان نشین عمان پیش بینی شده است، 21درصد کل درآمدهای عمومی و هشت درصد کل تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می¬دهد. هزینه¬های جاری، 68درصد کل هزینه¬های عمومی را در این بودجه به خود اختصاص داده است. بعد از هزینه¬های عمومی، سرمایه¬گذاری¬ها با 23درصد کل هزینه های عمومی را در بودجه سال جدید به خود اختصاص داده¬اند. وزارت دارایی سلطان نشین عمان در تخصیص اولویت¬های بودجه، بخش¬های اجتماعی کشور  را در اولویت قرار داده است، از این رو بخش¬های دفاعی علیرغم رشد بسیار بودجه دفاعی با کسری بودجه مواجه و متعاقب آن عدم تحقق اهداف توسعه  دفاعی به¬ویژه در بخش دریایی در پی خواهد داشت. جهت جبران این کسری بودجه، مسقط مجبور شده برای جلوگیری از بی¬ثباتی اقتصادی و مالی تدابیر اقتصادی و مالی ریاضتی به اجرا بگذارد.

طرح ارتش مشترک عربی

حکام عربی با توجه به رویکرد جدید آمریکا به این جمع بندی می‌رسند که خود بایستی امنیت خود را تامین کنند، در حالی که بزرگترین تهدید آنها در درون جوامع خود آنان قرار دارد. در واقع تحولات انقلابی در جهان عرب، اگرچه نتوانست جوامع خاورمیانه را بسوی دموکراسی سوق دهد، اما سرآغاز تحولات مهمی شده است که آینده خاندان‌های موروثی را بیش از پیش دچار چالش نموده است.

ایده تشکیل ارتشی متشکل از همه کشورهای عرب در صورتیکه جامه عمل به خود بپوشاند؛ به عنوان یکی از راهکارهایی است که در هفته‌های اخیر و پس از آنکه بی عملی آمریکا در مسائل عراق، سوریه و یمن برای کشورهای عربی آشکار شده، مطرح گردیده است. هر چند طرح تشکیل ارتش مشترک عربی که در بیانیه پایانی نشست تازه اتحادیه عرب بر آن تاکید شد، و ژنرال السیسی آن را اعلام داشت از چشم انداز روشنی برخوردار نیست.

در حال حاضر 6 کشور کویت، عربستان، امارات، عمان، بحرین و قطر نیروی سپر جزیره را ایجاد نموه¬ده¬اند. اما با قطعیت می‌توان گفت طرح تشکیل ارتش عربی حرکتی شتاب زده، و با هدف سرکوب نارضایتی‌های داخلی است. توانایی سیاسی و مادی عربستان با نیروی نظامی مصر، ساختار ارتش مشترک عربی را  می-تواند متحول سازد. ارتش عمان علیرغم شرکت و عضویت در نیروی سپر جزیره و همگامی با تشکیل ارتش عربی، تاکنون در درگیری¬¬های که عربستان رهبری آن را در منطقه داشته است، حضور نظامی نداشته و در درگیری یمن و سوریه نیز علاوه بر اینکه نیروی نظامی به حمایت عربستان اعزام ننموده است، مواضع مخالف با کشورهای همپیمان خود در شورای همکاری خلیج فارس اعلام نموده است. این کشور تمایلی به همکاری نظامی در سطح راهبردی با سایر کشور های شورای همکاری خلیج فارس ندارد. به ویژه هیچ تمایلی به مشارکت با عربستان در جاه¬طلبی¬های نظامی و دخالت نظامی در کشورهای مجاور از خود نشان نداده است. بیشترین حضور عمان در پیمان¬های موجود با کشورهای عضو اتحادیه عرب و نیز شورای همکاری خلیج فارس مشتمل بر حضور در رزمایش¬ها و نیز اعزام افسران خود در دروره¬های نظامی متشکله در این کشورها است.

ارتش عمان سالانه بیش از 20 مانور مشترک و مرکب با کشورهای غربی به¬ویژه آمریکا و انگلیس و هند، پاکستان و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دارد. بیشتر این رزمایش¬ها دریا پایه و در قالب عملیات آب¬خاکی است.

سپر موشکی شورای همکاری:

حفظ برتری کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در مقابل توان نظامی ایران رویه‌ای است که احتمالاً با سرعت بیشتر از سوی آمریکایی‌ها دنبال شده و در این میان مهار برنامه موشکی ایران مهم‌ترین دل‌مشغولی دو طرف در سال‌های آینده خواهد بود.

مسئله¬ای که سبب شده است، آمریکا برای آرامش خاطر اعراب پیشنهاد ایجاد یک سپر دفاع موشک منطقه¬ای را مطرح و تضمین پرداخت هزینه های مالی اجرای آن را از طرف مقابل اخذ کند.

صرفه نظر از مجادلاتی که بین آمریکا و روسیه بر سر استقرار این سامانه در اروپای شرقی در گرفته است، ایران و محدود کردن توان بالستیک آن همواره به عنوان یکی از مهم ترین دلایل آمریکا برای استقرار چنین سامانه¬ای در غرب اروپا مطرح شده است، به گونه ای که باراک اوباما در سال 2009 و در آستانه ورود به کاخ سفید از بین رفتن تهدید ایران را به عنوان اصلی ترین محرک برای لغو ایجاد سایت سوم در اروپا مطرح نمود.

گرچه اوباما بعدها در قبال سازش روسیه برای محدود کردن برنامه اتمی ایران ایجاد سایت سوم در خاک اروپا را ملغی اعلام کرد، اما در نهایت آن را با آرایشی دیگر با استقرار کشتی¬های حامل سیستم موشکی ایجس در آب های بالتیک و مدیترانه احیا کرد.

حالا نیز با نظر به توافق اتمی هسته¬ای بین ایران و غرب آمریکایی ها استقرار بخش دیگری از این سیستم در منطقه خلیج فارس و در مقابل موشک های ایران با حسن نظر شورای همکاری خلیج فارس آغاز شده است.

طرح آمریکایی سپر دفاع موشکی که باید تا سال 2020 اجرایی شود و به عنوان ضربه سریع جهانی شهرت دارد، اساساً طرحی تهاجمی است که برای توجیه افکار عمومی آن را دفاع موشکی می‌خوانند. این طرح نخستین بار سال 2001 در پنتاگون تصویب شد و بر اساس آن آمریکا کلاهک‌های هسته‌ای موشک‌های خود را با مواد انفجاری غیرهسته‌ای آماده عملیات می¬کند.

ژنرال پترائوس که پیشتر مقام سرفرماندهی کل ارتش ایالات متحده آمریکا در منطقه غرب آسیا، شرق آفریقا و آسیای مرکزی را بر عهده داشت، در هنگام اعلام استقرار سپر موشکی آمریکا در خلیج فارس مدعی شد این سیستم برای بازدارندگی و ارتقای توان دفاعی کشورهای منطقه در برابر قدرت موشکی ایران است. فحوای سخنان پترائوس این پیام را می‌رساند که آمریکا با استقرار این سیستم دفاعی، از کشورهای خلیج فارس در برابر توان موشکی میان‌برد و دوربرد ایران حمایت خواهد کرد. آمریکا تلاش دارد ایران را به عنوان کشوری معرفی نماید که خواهان به هم ریختن نظم منطقه و تسلط بر کشورهای همسایه است. در بیانیه مشترک شورای همکاری خلیج فارس و آمریکا پس از نشست ماه می 2015 کمپ دیوید آمده است” آمریکا و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، مخالف فعالیت‌های ایران در برهم زدن ثبات منطقه هستند و با آن مقابله خواهند کرد و به گفت و گوهای خود در مورد نحوه تقویت ساختار امنیت منطقه ادامه خواهند داد. ایالات متحده به عنوان بخشی از این تلاش برای تقویت ظرفیت کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در دفاع از خود علیه تهاجم خارجی، اقدام خواهد کرد و این اقدام شامل تقویت دفاع هوایی و موشکی، دریایی و امنیت سایبری است.

کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس سرگرم مذاکره با رژیم صهیونیستی برای خرید سیستم ضد موشکی گنبد آهنین هستند. این خبر توسط شبکه اسکای نیوز منتشر شد و در این خبر علت این تصمیم کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس مقابله با توان موشکی ایران اعلام شده است. در این خبر اعلام شده است که کویت، عربستان، بحرین، عمان، امارات و قطر مشتریان این سیستم هستند و خواهان میانجی¬گری آمریکا برای این منظور بین آنها و رژیم صهیونیستی هستند.

پیوندهای نظامی میان پیمان ‌آتلانتیک شمالی (ناتو) و کشور عمان:

ناتو برای همکاری با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پرونده ویژه ای را گشوده است. چنانچه قبلا نشست¬هایی را در این راستا برگزار کرده و در حال حاضر هم بیشتر در راستای اهداف آموزشی همکاری میکند تا عملیات مشترک. گذشته از این از آنجا که به طور مرتب تهدیدهایی از سوی امریکا برای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تعریف می¬گردد، این تهدیدات نیز مرتب به آنان گوشزد می-شود( که بیشتر تهدیدات از سوی جمهوری اسلامی ایران تعریف می¬شود ) و این تهدیدات موهوم هم برای آنان سناریوسازی می¬گردد، بنابراین باعث می¬شود تا کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به سوی همکاری¬های بیشتر به سوی امریکا و اعضای ناتو( چه به صورت انفرادی  و یا در قالب پیمان ناتو ) سوق یابند. کشور عمان با سازمان پیمان اتلانتیک شمالی(ناتو)، ارتباط مستقیم و پیمان دفاعی ندارد ولی با برخی اعضا این سازمان مانند ایتالیا، آمریکا، انگلیس، فرانسه، اتریش و ترکیه همکاری دفاعی و نظامی بسیار خوبی دارد.

بر پایه موسسه بین المللی مطالعات راهبردی که یک اندیشکده انگلیسی است، ۸ کشور از ۱۵ کشور پرخرج دنیا از لحاظ نظامی را، کشورهایی واقع در خاورمیانه و شمال آفریقا اعلام کرده است.

طبق این اینفوگرافی، عمان با بودجه¬ای بیش¬تر از ۱۱ میلیارد دلار، پرخرج¬ترین کشور خاورمیانه در حوزه نظامی است.پس از عمان نیز، عربستان و عراق در جایگاه¬های بعدی قرار می گیرند. این در حالی است که ایران، تقریباً یک سوم کشورهایی مانند عمان و عربستان بودجه نظامی دارد.

کسری بودجه عمان:

این کشور در بودجه عمومی سال2015 با کسری بودجه¬ای معادل شش میلیارد و470میلیون دلار مواجه است. اینکه این کشور حوزه خلیج فارس با کسری بودجه مواجه می¬شود، نشان می¬دهد کاهش بهای نفت بر این کشور نفت خیز، اما غیر عضو در سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک)، تاثیر گذاشته است. وزارت دارایی سلطان نشین عمان هزینه¬های عمومی در بودجه سال2015 حدود 36میلیارد و نیم دلار پیش بینی شده که نسبت به سال2014 حدود چهار و نیم درصد افزایش نشان می¬دهد. براساس این گزارش، میزان درآمدهای کشور در این بودجه نیز 30میلیاردو30میلیون دلار برآورد شده که نسبت به سال پیش 0/1 درصد کاهش نشان می دهد. این میزان کسری که برای بودجه عمومی سلطان نشین عمان پیش بینی شده است، 21درصد کل درآمدهای عمومی و هشت درصد کل تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می¬دهد. هزینه¬های جاری، 68درصد کل هزینه¬های عمومی را در این بودجه به خود اختصاص داده است. بعد از هزینه¬های عمومی، سرمایه¬گذاری¬ها با 23درصد کل هزینه های عمومی را در بودجه سال جدید به خود اختصاص داده¬اند. وزارت دارایی سلطان نشین عمان در تخصیص اولویت¬های بودجه، بخش¬های اجتماعی کشور  را در اولویت قرار داده است، از این رو بخش¬های دفاعی علیرغم رشد بسیار بودجه دفاعی با کسری بودجه مواجه و متعاقب آن عدم تحقق اهداف توسعه  دفاعی به¬ویژه در بخش دریایی در پی خواهد داشت. جهت جبران این کسری بودجه، مسقط مجبور شده برای جلوگیری از بی¬ثباتی اقتصادی و مالی تدابیر اقتصادی و مالی ریاضتی به اجرا بگذارد.

 آینده عمان:

اگرچه بر اساس آنچه که گفته شد، عمان دارای ظرفیت¬های قابل توجهی در سیاست خارجی و همچنین در مدیریت داخلی می¬باشد، اما نمی¬توان انکار کرد که سایه خلاء¬های احتمالی جانشینی پس از قابوس که از پیامدهای فقدان ساختاری مبتنی بر مردمسالاری نهادینه شده، همچنان بر عمان سنگینی می¬کند و گزینه¬های غیرقابل پیش بینی در باره آینده روابط این کشور با همسایگان را افزایش می¬دهد. به دلیل پنج دهه حضور سلطان قابوس در راس حاکمیت و فقدان مسیر طبیعی گردش نخبگان، خالی از لطف نیست که تحلیل جورجیو کافیورو در نشریه  المانیتور  در باره عمان پس از قابوس را متذکر شویم که “اگر در فرایند جانشینی، عمان دچار درگیری¬های داخلی شود، این کشور مجبور خواهد شد منابع بیشتری را برای مقابله با آشوب¬های داخلی اختصاص دهد و نقش فعال خود را در صحنه بین¬المللی کاهش دهد. این مسئله می¬تواند خطرات ژئوپولیتیکی در منطقه را تشدید کند”.
 نگرانی‌هایی درباره سیستم غیر متعارف انتقال قدرت در قانون اساسی عمان وجود دارد به طوری که براساس این قانون شورای خانواده سلطنتی وظیفه دارد در طی سه روز پادشاه جدیدی برای عمان انتخاب کند که این انتخاب براساس گزینه‌هایی است که سلطان قابوس معرفی کرده است.
عمان بیشتر توجه خود را بر توسعه و تجهیز نیروی دریایی قرار داده است. ایجاد قطب دریایی از اهداف این کشور است. این کار را با توسعه دو بندر صلاله در نزدیکی باب¬المندب و بندر صحار در دهانه تنگه هرمز انجام می¬دهد. عمان به¬طریقی برنامه¬ریزی نموده است که بتواند در آینده جزء 10 قدرت برتر دنیا در عرصه دریا باشد. عقد قرارداد با انگلیس، آمریکا و ایتالیا برای توسعه همه جانبه این دوبندر و خرید تجهیزات پیشرفته دریایی و ناوچه¬های جنگی(ناوچه¬های جدید عمان قابلیت حمل هلی¬کوپتر را نیز دارند) در دستور کار ارتش عمان است و در سال¬های اخیر در این زمینه اقدامات بسیار مثبتی را اجرایی نموده-اند. دولت عمان قصد دارد با توسعه و سرمایه¬گذاری در این دو بندر هم از حیث تجاری، اقتصادی و هم از حیث نظامی وضعیت دوبی را دچار رکود نماید.

یکی از اصلی ترین¬ راهبردهای آتی نیروهای مسلح عمان ادامه راهبرد دفاعی در لوای سیاست صلح¬طلبی کشور می¬باشد، تا بتواند نوسازی ارتش را با قدرت، سرعت و کیفیت بهتری به سرانجام برساند.