مسلمانان در نیجریه
نقش شیعیان در نیجریه بیشتر نقش بیدار کردن مردم به سمت بیداری وحرکتهای اسلامی برای انقلاب وتاسیس حکومت اسلامی بود که از سال 1979 میلادی شروع شد. و تمام گروههای انقلابی غیر شیعه هم از جنبش حرکت اسلامی که به اسم اخوان المسلمین شروع شده بود متاثر بودند. اولا جنبشی به نام حرکت اسلامی و یک دیگر به نام امت اسلامی در سال 1978-1979 شروع شد، که بالاخره به جنبش ضد دولت برای انقلاب اسلامی تبدیل شد، و جنبش امت اسلامی به جنبشی که برای ایجاد تغییرات واصلاحات راه مسالمت آمیز و شرکت در امور احزاب سیاسی حرکت کرد. از این جنبشها جنبشی به نام جماعت التجدید الاسلامی در سالهای 1994 توسط بعضی از اعضای جنبش حرکت اسلام تاسیس شده بود. آنها به علت شیعه شدن بعضی از اعضای جنبش حرکت اسلامی خودشان را از جنبش حرکت اسلامی جدا کردند، و جماعت التجدید الاسلامی که جنبشی ضد تشیع می باشد تاسیس کردند. البته جماعت التجدید الاسلامی مثل جنبش امت اسلامی شدند که هر چند که فعالیتهای ضد تشیع دارند ولی در احزاب سیاسی ذوب شدند.
در سال 1999-2002 جماعت اهل السنة للدعوة و الجهاد (بوکو حرام) از جماعت التجدید الاسلامی خود را جدا كردند. علت جدایی از جماعت التجدید الاسلامی این است که جماعت التجدید الاسلامی به جای اینکه حرکتهای ضد دولت برای تاسیس حکومت اسلامی ادامه بدهند در امور سیاسی ذوب شدند. بنابراین جماعت اهل السنة للدعوة والجهاد (بوکو حرام) استقلال خود را از جماعت التجدید الاسلامی اعلام کردند و به فعالیتهای ضد دولت برای تاسیس دولت اسلامی ادامه دادند. ولی جماعت اهل السنة للدعوة و الجهاد (بوکو حرام) با توجه به فکر وهابی\سلفي که دارند به سمت انحرافی رفته اند، و به گروه تروریست تبدیل شدند.
نقش شیعیان مشهور و معروف است. حرکت برای ایجاد انقلاب جهت تاسیس دولت اسلامی از شیعیان شروع شد .البته آن زمان تفكرات اخوان المسلمين به خصوص السيد قطب و روش تاسيس دولت اسلامي و همچنین بیدار کردن مردم جهت آشنایی به قضیه فلسطین اشغالی ، خاورمیانه ، نقش آمریکا و اسرائیل و توطئه ی آنان بر علیه کشورهای مسلمانان در فضای اینترنتي و تاليفات و چاپ نقش مهمی ایفا کردنند. به خصوص از سال 2001-2015 موسسه حیدر در این زمینه خیلی فعالیت دارد. تأليفات و ترجمه مقالات وچاپ کتابها و فعالیتهای اینترنتی و وسائل الکترونیکی که تقريبا 80% از فعالیتهای افراد مؤسسه حيدر و است.
ظهور اسم تشيع – نيجريه
بعداز انقلاب اسلامي ايران اولین باری بود که اسم تشیع در میان مسلمانان نیجریه ظاهر شده، آن زمان بچه هاي انجمن جوانان دانشجويان مسلمانان انفعال شديد براي تاسيس حکومت اسلامي در نيجريه داشتند، و بيروزي انقلاب اسلامي يک روحيه تازه به آنها داده بود و توسط يک دانشجوي (عبد الله ايراني) آنها را به سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي دعوت شده که از توصيه امام خمينى (ره) استفاده کرده اند.
اين جوانان دانشجويي از کتابهاي الشيخ حسن النبا و سيد قطب و محمد الغزالي وأخته زينب الغزالي وغيره که بعضی به زبان انگلیسی ترجمه شده استفاده مى کردند و به علت اینکه این جوانان رمز جنبش حرکت اسلامی عکس امام خمینی گذاشته اند، آنها را به اسم شیعیان نامیده می شد، واز آن زمان کلمه تشیع مترادف حرکتی ضد دولت شد. به این علت فشار زیادی بر علیه تشیع وارد شد (توسط گروههای مختلف از طرفي، ودولت از طرف ديگر).
از سال: 1979 – 1994
از سال 1979 – 1994 ميلادي آنهايی كه شيعه شدند خيلي كم هستند، و افرادي هستند كه بيشتر نا معلوم هستند كه يا ارتباطي با گروها ندارند، یا در میان مردم پراکنده اند و یک مجموعه شیعی وجود نداشتند. أنهای که شیعه شدند بیشتر خود را کنار کشیدند، و عده ای از آنان وابسته به جنبش حرکت اسلامی بودند ولی حق نداشتند که تبلیغ کنند. وحتی وجود آنها در جنبش حرکت اسلامی باعث سروصدا بود که در سال 1994 میلادی این مشکل (عدم اخراج آنها از جنبش حرکت اسلامی) باعث پیدایش گروهی باسم “جماعت التجدید الاسلامی” شد. البته در سال 1990 مدرسه ای توسط سازمان مدارس باز شد که حدود 40 نفر آنجا درس می خواندند.
مراحل و عوامل انتشار تشيع در نيجريه؛
مرحله اول: اطلاع و باخبر شدن وجود مذهبي باسم شیعه 1979—1991
این امر با برکت وجود انقلاب اسلامي در ايران صورت گرفت، وباعث بحث درباره انقلاب اسلامي در ايران، وشخصيت امام، وغيره شده است. وبا آمدن بعضي از افراد انجمن دانشجویان مسلمان به ايران به خصوص در ايام سالگرد انقلاب به يک مذهب جديدي به نام تشيع مواجه ومعرفي مى شدند.
مرحلة دوم 1991—1993
در اين مرحله مهد اهل بيت زير نظر سازمان مدارس باز شده بود و بعضي از افرادي که شيعه شدند خيلي کم آنجا درس مى خواندند، و حدود 40 طلبه از شهرهاي مختلف داشت.
مرحلة سوم 1993— 1994
مرحله دشمني شديد ضد تشيع در حالي که منتشر نشد حتى با وجود معهد اهل بيت (ع) دشمن شديدي نسبت به تشيع شروع شد. و افرادي که در حرکت اسلامي شیعه شده بودند نمايندگان رهبر حرکت اسلامی در شهرهای مختلف آنها را تحت فشار شدید آوردند که بايد آنها را اخراج و مطرود کنند، ولي رهبر حرکت اسلامی اخراج مستبصرین قبول نکرد. نمایندگان حرکت اسلامی در بعضی از شهرها که با تشیع دشمنی می کردند خود را در سال 1994 از حرکت اسلامي جدا کردند، و جنبشي به نام “جماعة التجديد الإسلامي” که مرکز آنان شهر کانو می باشد تاسيس کردند که دشمن اول آنان در نيجريه رهبر حرکت اسلامي شيخ زکزکي بود، و دشمن اول در مرکز شهر کانو شيخ حافظ محمد سعيد بود.
مرحله چهارم 1994— 1999 مرحله إنتشار تشيع در نيجريه
مردم به علت دشمني شديد شروع به مراجعه به افراد شيعه شده براي شناخت آن کردند. لذا ظهور تشيع بعنوان یک عقيدة ومذهب إسلامي مستقل این امری است که توسط چند عوامل صورت گرفت:
تشيع با علت دو عامل در ميان حرکت اسلامي منتشر شده است:
1- حراس حرکت اسلامي در آن ايام توسط محمد ابراهيم کادونا رئيس حراس اکثریت آنان شيعه شدند، اين امر با کمک کسانى که با ايشان همکاري دارد در شهرهاى مختلف شمال نيجريه به عنوان رؤساء حراس حرکت اسلامي صورت گرفت. (رؤساء حراس حرکت اسلامي در شهرهاي مختلف که به محمد إبراهيم کمک مى کردند در تمام شهرهاي نيجريه شمالي درسالهاي 1991 – 1997 وجود دارند).
2- تاسيس برنامه پرورش مبلغان ومدرسان در ايالتهای مختلف توسط شیخ حافظ محمد سعيد در جنبش حرکت اسلامي (سالهاي 1994-1998) که منحصر به فرد بود. و تا حالا بیش از 80% مبلغان از این برنامه بدون واسطه (سالها 1994-1998) یا با واسطه (توسط طلاب ايشان بعداز سال 1998در حرکت اسلامی) تربیت شده اند.
قبل از اينکه شيخ زکزکي رئيس جنب حركت اسلامي از زندان در سال 1998 آزاد شود تقريبا 80 % افراد حرکت اسلامي توسط اين دو عامل شيعه شدند. البته ناگفته نماند که هر چند که طبق فرمایش خود رهبر حرکت اسلامی ایشان تا حالا کسی به تشیع دعوت نکرده است ولی دفاع ایشان از آنان و عدم اخراج آنها از اين جنبش نقش مهمي ايفا کرد. در بعد دیگری مناظره با وهابیها در این ایام در تقويت تشيع مؤثر بود، مثل مناظره در سالهاي 1995—1996 بين الأخ المرحوم محمد التلعودى شیعی و جعفر الوهابى و همچنين با إبن عثمان وهابي. وبعضي مناظرات بين حافظ محمد سعيد والأخ محمد رابع از طرف شيعه و الأخ الحاج از طرف وهابيت.
اول: تاسیس معهد أهل البيت (ع)
تاسیس معهد أهل البيت (ع) توسط سازمان مدارس تابع حوزه علمیه قم با اداره مدیران ایرانی وبا کمک دوستان نیجریه ای سال 1991 میلادی، امری باعث شده است که افرادی با تشیع به عنوان مکتب ومذهب اسلامی شناخت پیدا بکنند. البته از سال 1998 تا سال 2004 ارسال مدیران متوقف شد. ولي در سال 2004 دوباره با ریاست حجة الإسلام آقاي بديعي، و مديريت آقاي حافظ محمد سعيد به نام “معهد الثقلين” دوباره باز شد. و فعلا بخش ديگر به نام جامعة المصطفي سال 2010 ميلادى دوباره باز شد در همين ساختمان.
دو: فعالیتهای نخبگان نیجریه ای از جمله:
أ- تأسيس برنامه برورش مبلغان ومدرسان بومی در گام اول تاریخ تشیع در نیجریه توسط رئيس مؤسسة حيدر با همکاری با طلاب خود در سال 1994/ 1995، و با اینکه در مناطق مختلف زیاد بودند، ولی مهمترین آن عبارت از: 1)”المرکز التبليغي لأهل البيت (ع)” در شهر کانو مرکز ایالت. 2)”سفينة النجاة” در شهر زاريا در ایالت کدونا. 3)”أبي تراب” در شهر کثينا مرکز ایالت. 4)”أهل بيت النبي (ع)” در شهر مينا مرکز ایالت نيجر.
ب- تاسيس انجمنهای فرهنگی: مانند
1- مؤسسة حيدر با رهبری شيخ حافظ محمد سعيد (سنة 1994) . و فعالیتهای تبلیغی.
2-منظمة أهل البيت في إلورن وأکينى و غيرها من المؤسسات الشيعية فى الساحة الداخلية التى تقوم بالأعمال الثقافية.
3- منبر لبنانيين که توسط تاجران لبناني تاسيس شده است که مستبصران براي شرکت در دعاي کميل وغيره مراجعه مى کنند. و راهنمايي آن به عهده رئيس مؤسسه حيدر براى مستبصران سالهاي 1995-1998 بود.
4- نقش مهم حرکت اسلامی بعد از اعلان تشیع رهبر آن و روشن شدن آن برای اعضای این جنبش به خصوص در سال 1998 بعداز آزاد شدنش از زندان. در حالی که قبل از سال 1994 و بعداز آن فشار شدید بر علیه مستبصران در این جنبش بود.
5- مکاتبات عده ای از افراد به مراکز خارج از نيجريه به خصوص در لبنان و ايران.
6- تأليفات وترجمه ومقالات و چاپ کتابها که و فعالیتهای اینترنتی و وسائل الکترونیکی که تقريبا 80% به بالا از فعالیتهای افراد مؤسسه حيدر و رهنمايي آنان مى باشد.
7- کتبها و مقالات تالیف و نشر آن توسط مؤسسه حيدر و افراد آن، باز شدن مرکز الرحمة توسط منير محمد سعيد براي پخش کتابهاي تشيع در سراسر نيجريه که از سال 2000 میلادی تاسیس شد.
تاسیس هیئتها بيشتر براي مداحی و مراسم:
طلاب مختلفي هم هيئتهاي مداحي براى اهل بيت (ع)، و مراسيم تاسيس کردند، از جمله؛ مؤسسه الجواد الإسلامية. مؤسسة المطهري. الهيئة الکاظمية. هيئة فاطمة. الهيئة الجعفريه (سوكوتو). الهيئة الجعفريه (غوسو). اهل بيت امة الإسلام. الباقرية. مؤسسة الرحمة. أهل الکساء. شباب فاطمة. هيئة الإمام الرضا (ع).
مرحله پنجم: سالهای 2000 – 2010؛ برگشت فارغ التحصيلان از ايران
تأسيس مؤسسة الثقلين 2002
برگشت شيخ حمزه لول از ايران سال 2000 (در ايران از سال 1994-2000). برنامه های از جمله: 1-درسهاي زبدة الأحکام وعقائد الامامية در سي دى ضبط وبخش کرد و در ايام ماه رمضان تفسير قرآن در راديو دارند. 2-تدريس هر روز چهارشبنه در کلاس مدرسه سفينة النجاة که توسط رئيس مؤسسه حيدر در سال 1995 تاسيس شده است. 3-مجلة ماهانه به نام الموزون، البته چاب آن يک سال بود 2004 و متوقف شىد.
تاسيس مؤسسة الرسول الأعظم سنة 2007
مؤسسة الرسول الأعظم (ص) في کانو (سنة 2007) با رهبری شيخ محمد نور دس بعد التخرج من المرکز العالمي للدراسات الإسلامية).
بعد رجوع الشيخ محمد نور و الشيخ بشير مجاهد من قم سنة 2002 – 2003 و تعاونهم مع الشيخ صالح زاريا با اسم مؤسسة الرسول الأعظم (ص) در سال 2007 شروع عمل کردند. و فعالیتها شروع کردند، از جمله: 1- برنامه هاي کودکان در حوزه باقر العلوم (تأسيس حوزة به نام “حوزة باقر العلوم ( ع)” توسط مؤسسة الرسول الأعظم (ص) برای مراجعه افرادی، وبرنامه برای بزرگ سالان در ايام تعطيلات هفتگی، و کودکان، در سال 2007). 2-برنامه بزرگ سالان ايام تعطيلات هفته اي در شهر کانو وکدونا تا حد مقدمات. 3-تفسير قرآن در ايام ماه مبارک رمضان. 4-بشير مجاهد هر يکشنبه تدريس دارد در کلاس سفينة النجاة در شهر زاریا. 5-صالح زاريا برنامه هاي نيم ساعتي هفته اي در راديو در شهر کانو دارد.
[1] الشيخ ابراهيم يعقوب الزكزكي.
[2] بسیجی های حرکت اسلامی که توسط استاذ مجتبی عضو سابق این حرکت تاسیس شد.
[3](عرفت المؤسسة فى السابق بإسم: المركز التبليغى لأهل البيت عليهم السلام فى سنة 1994-2004. و بمؤسسة من شروط فى سنة 2004 – 2007. وبمؤسسة الثقافة الإسلامية: 2007 – 2011. ثم الآن بمؤسسة حيدر لنشر الإسلام و سجلت بهذا الإسم فى سنة 2011).
[4] يك كلاسي بود در خانه يكى از مؤمنان از سال 1994 تا حالا هر هفته افراد مختلف براى درس شركت مى كنند.
