عوامل نزدیکی عربستان- اسرائیل در سایه حمایت بن سلمان
مترجم: مریم قهرمانی
به گزارش خبرگزاری AFP فرانسه، فردی که در سپتامبر گذشته از عربستان سعودی به اسرائیل سفر کرده است، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان بوده است. پرده برداشتن از این رویداد اهمیتی فراوان و بلند مدت خواهد داشت. بنا بر گفته این خبرگزاری یکی از مقامات اسرائیل هویت مهمان سعودی را تایید کرده و این امر نشاندهنده توسعه چشمگیر در روابط میان ریاض و تل آویو به حساب می آید.
تایید حضور بن سلمان در اسرائیل پس از اشاره بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم، به توسعه “بی سابقه” در روابط میان خود و “کشورهای عربی که تا کنون با اسرائیل رابطه ای نداشته اند” ذکر شد که به معنای کشورهای حاشیه خلیج (فارس)، بالاخص عربستان سعودی است.
رسانه های غربی و اسرائیلی به جنبه های متعددی اشاره دارند که نشان دهنده توسعه روابط پنهانی میان عربستان سعودی و اسرائیل، همکاری های امنیتی و سیاسی و دیدارهای مدیران اجرایی از هر دو طرف است. براساس گفته برخی از رسانه های اسرائیلی و غربی، مایر داگان، رئیس سابق موساد، و تامیر پاردو، رئیس اسبق موساد، ز ریاض دیدن کرده و با مقامات سعودی دیدارهایی داشته اند. هم چنین رسانه های فاش کردند که شاهزاده بندر بن سلطان، رئیس سابق اطلاعات عربستان سعودی در 2006، به تل آویو سفر کرده و با ایهود اولمرت، نخست وزیر سابق اسرائیل دیدار کرده است. علاوه بر این، به نظر میرسد که مقامات و شاهزاده های خاندان سلطنتی سعودی، برای عادی سازی آشکار روابط میان ریاض و تل آویو درنگ نخواهند کرد.
ترکی الفیصل، رئیس سابق اطلاعات عربستان سعودی، بارها با تزیپی لیونی، وزیر امور خارجه سابق اسرائیل دیدار و در برنامه های تلویزیونی شرکت داشته است و با ژنرال یاکوف آمیدرور، مشاور امنیت ملی نتانیاهو، و آموس یادلین، رئیس سابق بخش اطلاعات اسرائیل دیدار و بحث داشته است.
هم چنین در حاشیه یک کنفرانس امنیتی که در سال 2015 در آلمان برگزار شد، الفیصل با موشه یعلون، وزیر جنگ اسرائیل دست داد. الفیصل روابط نزدیک خود با وزیر امور خارجه اسرائیل، دوره گلد را افزایش داد. این تعمیق روابط در حالی بود که گلد از مهمترین مقامات اسرائیلی است که ضد عربستان سعودی بیشتر صحبت ها را داشته و نویسنده کتاب “پادشاهی شیطان”[1] است؛ کتابی که سراسر علیه عربستان سعودی بوده و این کشور را به عنوان “بستری برای تروریسم” معرفی کرده است.
فعالیت های عربستان در راستای عادی سازی روابط در طول دیدار هیئت عالی رتبه متشکل از نخبگان سعودی به رهبری انور عشقی، ژنرال بازنشسته اطلاعاتی عربستان سعودی، در سال گذشته از اسرائیل که با تعدادی از مقامات سیاسی و نظامی در تل آویو دیدار داشتند، به اوج خود رسید.
نزدیکی روابط عربستان و اسرائیل بر چند عامل استوار است، که برخی از آنها به همگرایی منافع میان دو طرف، و باقی به ملاحظات شاهزاده محمد بن سلمان به صورت شخصی بستگی دارد. برخی از این عوامل عبارتنداز:
1- همگرایی منافع در برخورد با برنامه هسته ای ایران، موجب شد تا همکاری سیاسی میان تل آویو و ریاض در پاسخ به ناامیدی هر دو طرف در روش برخورد باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده، با این برنامه افزایش پیدا کند.
2- دیدگاه های سعودی و اسرائیلی نسبت به خطر انقلاب های موسوم به بهار عربی غیر قابل انکار است. درک مشترک از مخاطرات بهار عربی موجب هم افزایی نقش اسرائیل و کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) در حمایت از کودتا به رهبری عبدالفتاح السیسی در جولای 2013 در کشور مصر شد. درحالیکه دولت راست گرایان افراطی در تل آویو به دنیال تضمین مشروعیت دولت مستقر در قاهره در سطح بین المللی بودند، ریاض و دیگر پایتخت های عربی در حاشیه خلیج (فارس) به دنبال حمایت مالی و سیاسی از السیسی بودند.
3- هر دو طرف مفهوم مشترک از تروریسم را پذیرفته و بر خطر جنبش های اسلام سنی، چه سیاسی و چه جهادی، توافق کردند. این رویکرد و گرایش به صورت واضح توسط عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، که جنبش فلسطینی حماس را سازمان تروریستی –با وجود اینکه این جنبش با عربستان خصوتی نداشته و تا به حال آن را مورد هدف قرار نداده است- خواند، بیان شده است.
4- موضع اسرائیل و عربستان در خصوص آنچه که در سوریه در حال رویداد است، مشابه است؛ هر دو طرف مخالف نفوذ بیشتر ایران در سوریه هستند. و با توجه به اینکه اشتیاق اسرائیل برای تاسیس دولت کردی در شمال شرق سوریه، برای خشمگین ساختن ترکیه، آشکار است، دیدار ثامر السبهان، وزیر عربستان از شهر رقه پس از آزادسازی آن، نشان دهنده نزدیکی ریاض در اتخاذ موضع مشابه با اسرائیل در این خصوص است.
5- به نظر می رسد که محمد بن سلمان، که در پی به دست گرفتن حکومت در عربستان است، به جهت دریافت تضمین حمایت آمریکایی ها از بلندپروازی های استبدادی خود، به دنبال تقویت روابط با تل آویو است تا بدین وسیله خود را به عنوان یکی از دوستان اسرائیل در دولت و کنگره ایالات متحده و در میان سازمان های یهودی آمریکایی مطرح سازد.
6- عربستان سعودی و کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) از کاهش مداخلات آمریکا در منطقه، خصوصا پس از حذف داعش، ترس دارند؛ و این دلیل دیگری برای تقویت روابط میان عربستان و کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) با تل آویو برای مقابله با ایران به شمار می رود.
7- وابستگی عربستان سعودی بر برخی تکنولوژی های تولیدی به دست صنایع نظامی ایرائیل، دلیل دیگر این نزدیکی به شمار می رود. اخیرا، نشریه نظامی اسرائیل فاش ساخت که البیت سیستمز، شرکت اسرائیلی تولید کنده فن آوری های نظامی، بسیاری از تولیدات خود را به عربستان سعودی صادر می کند.
محافل ارزیابی استراتژیک در تل آویو پیش بینی می کنند که سرمایه گذاری اسرائیل و ریاض به دلیل تغییرات مورد انتظار در وضعیت عربستان در دوران حکومت بن سلمان دچار کاهش خواهد شد.
براساس مطالعه صورت گرفته در 26 سپتامبر 2017، مرکز تحقیقات امنیت ملی اسرائیل پیش بینی کرد که سیاست های داخلی و خارجی اتخاذ شده توسط محمد بن سلمان موجب افول وضعیت عربستان در منطقه شده و همین امر موجب کاهش تمایل اسرائیل برای توسعه روابط با این کشور خواهد شد.
منبع: المانیتور
** مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت ها، مقالات و مصاحبه های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاما به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه های موسسه نمی باشد.
