از زمان بعثت پیامبر عظیم الشان و ارائه دین مبین اسلام به بشریت بسان جامع ترین منشور اخلاقی-انسانی، جهت تکامل روز افزون و دستیابی به پیشرفت دنیوی و اخروی برای تمامی قرون، تاکید عمیق بر ضرورت تحقق وحدت و همگرایی میان مسلمانان بعنوان امتی واحد همواره از سوی قرآن مبین و رسول مکرم اسلام صورت پذیرفته است. امری که بوضوح در سیره نبوی قابل مشاهده است. رسول خدا از همان زمان ورودشان به مدینه در بدو امر و ایجاد پیمان میان اوس و خزرج و سپس پیمان اخوت میان مهاجرین و انصار بستر چنین وحدت و همگرایی رابنا نهادند.
حقیقت امر آن است که فضای کنونی حاکم بر جهان اسلام خوشایند نبوده و حاکی از وجود چندپارگی میان ملل مسلمان است، امری که با حمایت دشمنان اسلام موجب رودررویی فرق مسلمان در برابر یکدیگر و عدم توجه به معضل های کلان تری نظیر وجود و خطر رژیم صهیونیستی در سطح منطقه است. از این رو ضرورت است که علما و اندیشمندان مسلمان و مصلحان اجتماعی با بهره گیری از عقلانیت سیاسی نهفته در اسلام و ظرفیت های فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی جوامع اسلامی در راستای رفع تنش ها و موانع همگرایی میان ملل اسلامی گام برداشته و زمینه های ایجاد وحدت را بیش از پیش در میان مسلمین محقق نمایند.
بهره گیری از ظرفیت های موجود، امکان تحقق همگرایی و بسط آن به سایر حوزه ها را فراهم خواهد ساخت. فضایی که با شکل گیری آن می توان شاهد ایجاد هم پیمانی های منطقه ای و جهانی میان ملل اسلامی در حوزه های امنیتی و سیاسی در راستای چگونگی رفع معضلات واحد بود. ایجاد ائتلاف های امنیتی-نظامی میان دول اسلامی بویژه در منطقه خاورمیانه در برخورد با چالش های پیش رو نظیر مقابله با افراط گرایی، ناامنی، مبارزه با تروریسم و ممانعت از طرح هایی مبنی بر تجزیه کشورهای اسلامی، بدون مداخله قدرت های بین المللی از نیازهای حیاتی کنونی منطقه محسوب می شود.
بواقع تحقق همگرایی در جوامع اسلامی نیازمند رفع برخی موانع بنیادین است. دگرگونی در مفاهیم کلان برخی علوم انسانی نظیر علوم سیاسی و روابط بین الملل و جغرافیای سیاسی و ترویج مفاهیمی چون همگرایی و وحدت در سطح جهان اسلام و محیط های آکادمیک امری ضروری است که می بایست از سوی اندیشمندان و دانش پژوهان مسلمان در سطح دانشگاه های جهان اسلام پیگیری شود تا بر خلاف سده های پیشین مانع از ترویج گذاره های واگرایی که خواسته قلبی دشمنان اسلام است گردند.
فرصت های متعددی پیش روی دولت های اسلامی جهت تحقق ایده وحدت وجود دارد. برخورداری عظیم دول اسلامی از منابع انرژی بویژه نفت و گاز، وجود تنگه ها و آبراهه های مهم بین المللی نظیر کانال سوئز، تنگه هرمز، تنگه بسفر و داردانل و موقعیت منحصر بفرد جغرافیایی، ابزارهایی است که می تواند ضمن اعمال فشار بر کشورهای متخاصم زمینه همکاری میان طرفین را بیش از پیش فراهم نماید. وجود قریب به یک میلیارد و ششصد میلیون مسلمان و حداقل 50 کشور که در آنها مسلمانان جمعیت غالب هستند، بازار مصرف گسترده ای ایجاد نموده که می تواند موجب همکاری اقتصادی میان دولت ها و تامین نیازهای یکدیگر را مهیا نماید که این امر موجب نزدیکی دوچندان جوامع اسلامی به یکدیگر خواهد شد.
موضوع جهانی شدن و فرآیند پیش روی آن اگرچه موجب بروز برخی ناهنجاری ها در سطح جوامع اسلامی همچون کاهش توجه به فرهنگ ها و سنن غنی این جوامع و یکدست سازی ارزشی بین المللی شده است اما در درون خویش فرصت هایی را نیز ایجاد کرده است. بهره مندی از ظرفیت های جهان ارتباطات و شبکه های اجتماعی می تواند موجب اتحاد روز افزون امت اسلامی و افکارعمومی مسلمانان در قبال چالش های پیش روی مسلمانان نظیر چگونگی برخورد با سیاست های دد منشانه رژیم اشغالگر قدس و اتخاذ رویه ای واحد گردد، چرا که فرصت پیش آمده زمینه ارتقای آگاهی این جوامع را در برابر تحولات جهان اسلام و جامعه بین المللی محقق کرده است.
جهان اسلام در یک قرن سپری شده بارها شاهد تشکیل کارگروه هایی بین المللی متشکل از همه یا برخی اعضا بوده که هدف آن در راستای ارتقای روابط میان دول و ترسیم آینده ای مشترک با منافع همگون و اتخاذ مواضعی واحد در برابر چالش ها بوده است. سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب دو نمونه بارز چنین سازمان هایی است که متاسفانه تحقق اهداف آن پس از گذشت سال ها همچنان بر زمین مانده است. باشد که با تحقق واقعی همگرایی میان کشورهای اسلامی که مستلزم همکاری های عملی در حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و… است روزی فرا رسد که حرکت به سمت تشکیل اتحادیه امت اسلامی بسان ضرورتی راهبردی از سوی همه ی کشورها احساس نیاز گردد. که ثمره اولیه وقوع چنین رویدادی بی شک آزادی قدس شریف و محو رژیم اشغالگر قدس خواهد بود. تحقق و تداوم چنین راهکاری موجب برقراری صلح، عدالت، پیشرفت و امنیت پایدار در سطوح منطقه ای و بین المللی برای امت اسلامی خواهد شد.
