مرضیه ربانی کارشناس روابط بین الملل
بریجت تومی، تحلیلگر پژوهشی در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، که مطالعات وی متمرکز بر نیروهای نیابتی ایران، به‌ویژه شبه‌نظامیان عراقی و حوثی‌ها است، در مقاله‌ای به تحلیل بیانیه امور خارجه آمریکا که در آن چهار گروه شبه‌نظامی وابسته به ایران را به عنوان سازمان‌های تروریستی خارجی معرفی کرد، پرداخته است. وزارت امور خارجه آمریکا، ۱۷ سپتامبر، اعلام کرد که ایالات متحده چهار گروه شبه‌نظامی وابسته به ایران را به عنوان سازمان‌های تروریستی خارجی (FTO) Foreign Terrorist Organizations معرفی کرد.این وزارتخانه در بیانیه‌ای اعلام کرد که این گروه‌ها عبارتند از حرکت النجباء، کتائب سید الشهدا، حرکت انصار الله الاوفیاء و کتائب الامام علی. این وزارتخانه اعلام کرد که هر چهار گروه پیش از این در لیست ویژه تروریست‌های جهانی Specially Designate Global Terrorist (SDGT) فهرست شده بودند:
-حرکت النجباء ۲۰۱۹
-کتائب سید الشهدا ۲۰۲۳
-حرکت انصار الله الاوفیاء ۲۰۲۴
-کتائب الامام علی ۲۰۲۵
«گروه‌های شبه‌نظامیِ همسو با ایران حملاتی را به سفارت ایالات متحده در بغداد و پایگاه‌های میزبان نیروهای ایالات متحده و ائتلاف انجام داده‌اند و معمولا از نام‌های مستعار یا گروه‌های نیابتی برای پنهان کردن دخالت خود استفاده کرده‌اند.»
روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، خاطرنشان کرد که دو گروه دیگر تحت حمایت ایران، کتائب حزب‌الله (۲۰۲۴) و عصائب اهل حق (۲۰۲۳)، پیش از این، هم به عنوان گروه‌های تروریستی جهانی و هم سازمان‌های تروریستی خارجی تعیین شده بودند. هر شش گروه شبه‌نظامی تعیین‌شده بخشی از نیروهای بسیج مردمی “حشدالشعبی” (PMF)، یک سازمان امنیتی رسمی عراق متشکل از شبه‌نظامیان، هستند. این اقدام بخشی از کمپین فشار حداکثری بر ایران است که دولت ترامپ در ۴ فوریه امسال در یادداشت امنیت ملی ریاست جمهوری بیان کرد:
Presidential Actions
NATIONAL SECURITY PRESIDENTIAL MEMORANDUM/NSPM-2
«دولت جمهوری اسلامی ایران از زمان تأسیس خود در سال ۱۹۷۹ به عنوان یک حکومت دینی انقلابی، خصومت خود را با ایالات متحده و متحدان و شرکای آن اعلام کرده است. ایران همچنان حامی اصلی تروریسم در جهان است و به حزب‌الله، حماس، حوثی‌ها، طالبان، القاعده و سایر شبکه‌های تروریستی کمک کرده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC) خود یک سازمان تروریستی خارجی تعیین شده است.»
«ایالات متحده همچنان متعهد به مقابله با ایران، حامی اصلی تروریسم دولتی در جهان، و مختل کردن حملات گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران Iran-Aligned Militia Groups (IAMGs) علیه پرسنل و تأسیسات آمریکایی است.» ترامپ در یادداشت امنیت ملی NSPM-2 در بندهای مختلف وظایفی را بر عهده نهادهای آمریکا قرار داد. مهم‌ترین آن ها عبارتند از:
بند (الف-۲): وزیر خزانه‌داری باید یک کمپین اجرایی تحریم‌های قوی و مداوم در رابطه با ایران اجرا کند که دسترسی رژیم و گروه‌های نیابتی تروریستی آن به درآمد را سلب کند؛
بند (ب-۳): وزیر امور خارجه باید رهبری یک کمپین دیپلماتیک برای منزوی کردن ایران در سراسر جهان، از جمله در سازمان‌های بین‌المللی، از جمله سلب آزادی تردد یا ایجاد پناهگاه امن برای سپاه پاسداران یا هر نیروی نیابتی تروریستی ایران در هر کجا که ممکن است در خارج از مرزهای ایران فعالیت کند؛
بند (ئی-۴): دادستان کل باید تمام مراحل قانونی موجود را برای کیفرخواست و پیگرد قانونی رهبران و اعضای گروه‌های تروریستی تحت حمایت مالی ایران و گروه‌های نیابتی که شهروندان آمریکایی را اسیر، آسیب زده یا کشته‌اند، دنبال کند و در صورت امکان و با هماهنگی وزیر امور خارجه، دستگیری و استرداد آنها به ایالات متحده را پیگیری کند و (ئی-۵)؛ از تمام اختیارات و ابزارهای جنایی، نظارتی و سایبری برای تحقیق، پیگرد قانونی و مختل کردن تلاش‌های دولت ایران برای جاسوسی یا به دست آوردن اطلاعات نظامی، اطلاعاتی، دولتی یا سایر اطلاعات حساس، به خطر انداختن میهن و زیرساخت‌های حیاتی ما، فرار از تحریم‌ها و کنترل‌های صادراتی، به دست آوردن حمایت مادی برای تروریسم، اعمال نفوذ بدخواهانه خارجی و تهدید به آسیب و نقض آزادی بیان تحت حمایت متمم اول قانون اساسی، از جمله تلاش‌هایی که برای کاشتن بذر یهودستیزی طراحی شده‌اند، استفاده کند.
بیانیه ۱۷ سپتامبر طبق قانون مهاجرت و تابعیت آمریکا و تحت عنوان FTO صادر شد؛ قرار دادن افراد در فهرست تروریستی، نهادها و افراد را در معرض خطر قرار داده و منزوی می‌کند و دسترسی آنها به سیستم مالی ایالات متحده و منابع مورد نیاز برای انجام حملات را سلب می‌کند. باید در نظر داشت، تمایزات قانونی، نهادی و عملی در دو لیست مذکور با عناوین ضد/تروریستی ایالات متحده وجود دارد، FTO وزن نمادین داشته و پیام سیاسی قوی‌تر را ارسال می‌کند:
اعلامیه رسمی وزیر امور خارجه و انتشار در روزنامه رسمی فدرال.
با ارتقای این گروه‌ها به وضعیت FTO، واشنگتن این سیگنال را ارسال می‌کند که ممکن است انتظار افزایش فشار نظامی را داشته باشید: حملات هوایی، یورش‌ها، هدف قرار دادن رهبران در صورتی که نیروهای آمریکایی را تهدید کنند. قرار گرفتن در این لیست زمینه‌ساز گسترش جمع‌آوری اطلاعات و همکاری بین‌المللی و توجیه اقدامات تحت مجوز استفاده از نیروی نظامی AUMF می‌شود. در سطح دیپلماتیک، متحدان و شرکای ایالات متحده نیز تحت فشار قرار می‌گیرند تا محدودیت‌های مشابهی را اتخاذ کنند. مذاکرات یا گفتگوهای صلح از نظر سیاسی با این گروه‌ها دشوارتر می‌شوند: ایالات متحده از نظر قانونی در برقراری تماس محدود می‌شود. نتیجه، پیگردهای قانونی بیشتر و انزوای مالی شدیدتر است؛ در عمل، تشدید درگیری نظامی تنها در صورتی اتفاق می‌افتد که با تهدیدات امنیتی ایالات متحده مرتبط باشد. انعطاف‌پذیری دیپلماتیک ایالات متحده محدود می‌شود، که نشان‌دهنده سطح بالاتری از رویارویی است اما این به معنای شروع خودکار جنگ نیست.
با این حال اغلب، قبل از اقدامِ نظامی ایالات متحده یا متحدانش، به گروهی که تهدید مستقیمی علیه منافع امریکا ایجاد می‌کند؛ گروه‌ها و اعضای آن به لیست FTO اضافه شده‌اند. فاصله زمانی از چند ماه تا چندین سال متغیر بوده که در تصویر زیر قابل مطالعه است. اقدام آمریکا در راستای فشار حداکثری بر ایران و بی‌ارزش کردن کارت‌های قدرت منطقه‌ای در مذاکرات احتمالی آینده تلقی می‌شود. با قانونی کردن عنوان تروریستی برای گروه‌های رسمی حشدالشعبی عراق، «اجبار ایران به دست برداشتن از حمایت گروه‌های همسو در عراق و کشورهای همجوار» یا «پذیرفتن ریسک افزایش هرگونه تنش ناگهانی» در دستور کار آمریکا قرار گرفته است.
قرار دادن عنوان تروریستی برای بخشی از نیروهای نظامی رسمی یک کشور، که قبلا در مورد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران هم انجام شده، بدعتی آمریکایی است که می‌تواند با هدف تجزیه و ایجاد دودستگی قدرت نظامی در کشور هدف انجام شود: قرار دادن سپاه در برابر ارتش در ایران، حشدالشعبی در برابر ارتش یکدست غیرایدئولوزیک در عراق و حل کردن نیروی حزب‌الله در ارتش سکولار لبنان. این امر بدون توجه به ماهیت تقسیم‌بندی نیروهای نظامی در ایران نتیجه‌ای برای آمریکا نخواهد داشت.
منبع:
