راهبرد ایالات متحده از شیفت داعش به افغانستان
ژیلا احمدی
پژوهشگر مسائل بین الملل
شیفت قدرت از غرب به شرق در پی نمایان شدن قدرت های نوظهور در منطقه شرق، قدرت هایی مانند چین ، هند به همراه افزایش قدرت روسیه و تحت نفوذ قراردادن آنها به یکی از دغدغه های سیاست خارجی ایالات متحده تبدیل شده است. در پی منازعات سوریه، ایالات متحده جهت حفظ نفوذ و کنترل در منطقه، اینبار با راهبرد شیفت گروه تروریستی داعش از سوریه به افغانستان در پی رسیدن به اهداف خود در این منطقه است به طوریکه با ادامه این روند ما شاهد تولد منازعه ای جدید در دل منطقه بحران زده خاورمیانه خواهیم بود. به طور کلی، اینکه چرا ایالات متحده افغانستان را به عنوان منطقه جدید جهت شیفت گروه تروریستی داعش در نظر گرفته است و اهداف ایالات متحده در این خصوص چیست؟ می توان به موارد زیر اشاره کرد؛
1- گروه تروریستی طالبان که در گذشته تحت تسلط ایالات متحده بوده، با گذشت زمان آمریکا دیگر نفوذ چندانی بر آن ندارد، در واقع این گروه تروریستی از حوزه نفوذ مستقیم ایالات متحده خارج شده است، به طوری که مقامات ارشد روسیه، این رقیب استراتژیک دیرین آمریکا مستقیماً و به راحتی با طالبان رابطه برقرار می کنند. علاوه بر روسیه چین و هند هم توانسته اند با طالبان ارتباط برقرار کنند. اما در این خصوص به نظر می رسد مردم افغانستان گرایش بیشتری به سمت کشور هند دارند. افغان ها حتی در برخوردهای اجتماعی خود با اقوام هندی ارتباط بهتری برقرار می کنند و نگرش یک ملتی به هندی ها دارند. البته باید این مسئله را مد نظر قرار داد که افغانستان برای هند به عنوان پلی برای دسترسی به خاورمیانه است .
2- ایالات متحده برای جلوگیری از افزایش قدرت روسیه و کم رنگ کردن نقش ایران در منطقه که در پی جنگ سوریه این دو کشور توانسته بودند با حضور پررنگ در سوریه به مقابله با گروه تروریستی داعش بپردازند و همچنین به منظور جلوگیری از پیوستن دو قدرت نوظهور چین و هند به روسیه و افزایش قدرت این کشور به دنبال چالشی جدید در افغانستان هستند که از لحاظ جغرافیایی هم نزدیک به روسیه و هم اینکه هم مرز با ایران است.
3- چین به عنوان یکی از قدرت های نوظهور در شرق چالشی جدی برای سیاست خارجی ایالات متحده ایجاد کرده است. چنانچه چین در پی رسیدن به اهداف خود بتواند از طریق خط لوله صلح و یا خط لوله تاپی جایگزین شود و چنانچه روند برجام در ایران بعد از خروج آمریکا همچنان ادامه یابد موجب می شود که چین بتواند به انرژی دریای خزر و ایران دسترسی پیدا کند و این امر موجب چند برابر شدن قدرت چین خواهد شد که این مسئله چالشی جدی برای ایالات متحده خواهد بود. به طورکلی چین که دارای 7/9 دهم درصد رشد اقتصادی و چهار هزار میلیارد دلار ذخیره ارزی است چنانچه دسترسی بیشتری به انرژی دریای خزر یابد می تواند تبدیل به یک رقیب جدی برای آمریکا شود.
4- عربستان سعودی که در رسیدن به اهداف خود در سوریه با حضور ایران به بن بست رسید از یک طرف به عنوان متحد ایالات متحده و از طرف دیگر با توجه به روابط خصمانه خود با ایران در پی ضربه زدن به ایران می باشد. در واقع عربستان سعودی با انتقال داعش از سوریه به شمال و شرق افغانستان می خواهد از آن به عنوان حربه ای برای تحت فشار قراردادن دولت ایران استفاده کند.
5- افغانستان به خصوص مناطق شمال و شرق این کشورکه از اقتدار مرکزی کمتری برخوردارند و شرایط لازم را جهت حضور و مانور گروه های تروریستی دارد، از لحاظ جغرافیایی این مناطق برای کشت مواد مخدر و هم از لحاظ کم بودن قدرت مرکزی قابلیت گسترش فعالیت های تروریستی را دارد. به طوریکه گروه های تروریستی می توانند درآمد ناشی از فروش مواد مخدر را از طرفی صرف تأمین مخارج خود کنند و از طرف دیگر آن را به کشورهای همجوار از جمله روسیه و ایران صادر کنند و این کشور ها را با چالش جدیدی روبرو سازند.
برآمد سخن
آنچه به نظر می رسد اینبار راهبرد ایالات متحده از شیفت داعش به افغانستان نفوذ به منطقه خارج نزدیک روسیه ، هم مرز شدن با دولت ایران و کم شدن قدرت، قدرت های نوظهور و جلوگیری از پیوستن آن ها به دولت روسیه است که می تواند وزنه شرق را در شیفت قدرت غرب به شرق افزایش دهد.
**مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت ها، مقالات و مصاحبه های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاما به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه های موسسه نیست.
