برداشت آنکارا از رویدادهای اخیر در عربستان سعودی
مترجم: مریم قهرمانی
هفته گذشته دستگیری های صورت گرفته در عربستان سعودی که شامل دستگیری برخی شاهزاده ها، مقامات و تجار به اتهامات گوناگون مانند دریافت رشوه، اختلاس، اخاذی، پولشویی و سوءاستفاده از قدرت برای دستیابی به منافع شخصی می شد، تمام دنیا را شوکه کرد. این دستگیری ها، پس از تشکیل کمیته جدید مبارزه با فساد به رهبری محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان صورت گرفت.
تمامی ناظران بر این توافق دارند که رخدادهای اخیر در عربستان بخشی از یک مناقشه کاملا سیاسی است و “مبارزه با فساد” ادعایی بیش نیست. هم چنین بر این باورند که این تلاش توسط ولیعهد عربستان برای به دست گرفتن تمامی نهادهای امنیتی، نظامی، اقتصادی و رسانه ها، همچنین تسویه حساب ها پیش از نشستن وی بر تخت پادشاهی بعد از پدر است.
این چیزی است که در یکی از مهمترین کشورهای منطقه و هم چنین جهان اسلام در حال رخداد است؛ هرچه در عربستان رخ می دهد بر همسایگان آن نیز سایه می افکند و بر بسیاری از دیگر مسائل مهم هم تاثیرگذار است. از اینرو، آنکار و اکثر دیگر پایتخت های منطقه در حال رصد رخدادها و تحولات در عربستان سعودی بوده و در تلاش برای مشاهده دقیق این رخدادها برای پیش بینی نتایج احتمالی آنها هستند.
ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه، در اولین نطق رسمی خود در خصوص تحولات اخیر گفت، کشورش “امیدوار است که این فرآیند به ثبات، صلح و رفاه در عربستان سعودی کمک کند.” وی همچنین اشاره داشت که تصمیمات اخیرا اتخاذشده توسط رهبری عربستان سعودی مسئله داخلی این کشور بوده و افزود، “در کوتاه مدت این اقدامات مهیج هستند، اما وقتی به تصویر بزرگتر نگاه می اندازیم، این تحولات سنگ بنای حرکت به سمت انقلابی اجتماعی است.”
پیش بینی هایی وجود دارد که شاهزاده ولید بن طلال به دلیل طرفداری از رجب طیب اردوغان پس از کودتای نافرجام سال گذشته و سرمایه گذاری دارایی شخصی اش در ترکیه بازداشت شده است. چنین حدس و گمانی را نمی توان بدون شواهد و قرائن رد و یا قبول کرد. علاوه براین، دلیل بازداشت بن طلال می تواند به دلیل اختلاف وی با ولیعهد بر سر دیگر مسائل باشد؛ به عنوان مثال به دلیل آنچه که وی درباره دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، حدود یک سال پیش، قبل برنده شدن وی در انتخابات ریاست جمهوری توئیت کرده بود و یا چیزهای دیگر.
رابطه عربستان و ترکیه در سال های اخیر با بحران های متعدد و فراز و نشیب های فراوان به دلیل اختلافات آنها بر سر مسائل منطقه ای مواجه شده است؛ مسائلی از قبیل کودتای 2013 در مصر علیه محمد مرسی، که در آن آنکارا از محمد مرسی حمایت می کرد؛ درحالیکه ریاض مبالغ هنگفتی را صرف حمایت و پشتیبانی از رهبری کودتا، عبدالفتاح سیسی کرد. بااینحال، رابطه میان دو کشور از زمانی که ملک سلمان بر تخت پادشاهی عربستان نشسته است به میزان چشمگیری بهبود یافته است.
اما، امروز عربستان و ترکیه بر سر مسئله بایکوت قطر با هم اختلاف نظر دارند. ترکیه بلافاصله از قطر در این بحران حمایت کرده و حتی به عنوان بخشی از همکاری نظامی با دوحه، نیروی نظامی به قطر اعزام کرد. علیرغم این اقدامات، آنکارا و ریاض توانسته اند این اختلافات را جدای از رابطه کلی بین کشورها حفظ کنند.
آنچه که آنکارا را در خصوص تحولات اخیر عربستان سعودی نگران می کند، مربوط به سیاست خارجی و نظر محمدبن سلمان درباره آینده روابط ترکیه- عربستان سعودی است. دولت اردوغان در آنکارا درباره نقش امارات در تحولات اخیر عربستان و نفوذ بالقوه آن بر روابط ترکیه با سعودی ها نگران است.
اردوغان در دیدار اخیر پارلمانی به اعضای حزب عدالت و توسعه گفت، “تحولات در منطقه ما و در جهان نشان می دهد که در حال ورود به دوره بازسازی هستیم که قرن پیش رو را شکل خواهد داد. شاید برای اولین بار پس از جنگ استقلال، د طول این دوره بحرانی و مهم، ترکیه موضعی را براساس قدرت اراده خود اتخاذ کرده است و نه براساس سناریوهای از پیش تعیین شده.”
خلاصه باید گفت که ترکیه در حال پایش بیانیه ها و نظرات اعلام شده توسط ولیعهد عربستان سعودی و رویدادهای داخل کشور وی است تا آنها را بهتر درک کرده و میزان تاثیرگذاری آنها بر تحولات منطقه ای و بین المللی را بسنجد. آنکارا می خواهد روابط خود با ریاض را در تمامی سطوح ارتقا بخشد، اما از طرف دیگر می خواهد آمادگی خود برای تمامی احتمالات را نیز نادیده نگیرد.
منبع: المانیتور
** مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت ها، مقالات و مصاحبه های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاما به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه های موسسه نمی باشد.
