حملات تروریستی، استراتژی داعش برای عضو گیری در حاشیه های جهان اسلام
منوچهر شفیعی
کارشناس ارشد روابط بین الملل
طی روزهای گذشته داعش در شهر طرابلس لیبی به یک مرکز انتخاباتی حمله کرد، همچنین تروریست‌های داعش در شبکه‌های اجتماعی، ویدیوی به زبان قرقیزی با محتوای حمله به «بیشکک» منتشر کرده اند و فعالیت آنها در مصر نیز افزایش یافته است.تروریست‌های داعش همزمان با تهدید بیشکک به انجام حملات تروریستی و بمب گذاری، آزادی “مکرم تکتاغولاوا” استاد دانشگاه آمریکا در قرقیزستان را خواستار شدند.
یکی از اعضای گروه تروریستی داعش با انتشار ویدئویی اعلام کرد، در حال حاضر در بیشکک اقداماتی برای عملیات خرابکارانه در حال انجام است و اگر “تکتاغولاوا” آسیبی ببیند،خیابان‌های بیشکک پایتخت قرقیزستان شاهد اقدامات تلافی جویانه این گروه خواهد بود.
تکتاغولاوا استاد دانشگاه آمریکا در قرقیزستان در رشته دین شناسی بوده و چندی پیش در راستای اقدامات ضد تروریستی دولت این کشور، به جرم تلاش برای جذب دانشجویان به فرقه های افراطی و اقدامات خرابکارانه بازداشت شد. همچنین در حمله انتحاری آنها به یک مرکز انتخاباتی در لیبی بیش از 10 تن جان خود را از دست دادند.
گفتنی است که اکنون پس از ظهور گروه داعش در سال 2014 این گروه در ضعیف ترین شرایط خود به سر میبرد و تمام قلمرو خود را در سوریه و عراق از دست داده است. در این زمان به جز عملیات های انفرادی و پراکنده نمیتوان گزینه دیگری را در پیش روی این گروه تصور کرد.
اما تهدید قرقیزستان و به طور کلی فعالیت در حاشیه های جهان اسلام معنای دیگری دارد. اکنون که این گروه تروریستی تضعیف شده است و امکان عضو گیری گسترده از کشورهای سوریه و عراق را ندارد بایستی اعضای خود را در کشورهای دیگر جستجو کند.
از همین رو اعلام فعالیت و دست به عملیات زدن راهی برای نشان دادن فعال بودن گروه و عضو گیری در سایر کشورها است. برآوردها نشان میدهد که در سالهای گذشته 5 هزار نفر از کشورهای آسیای مرکزی به داعش پیوسته اند و لیبی نیز در صدر کشورهای عربی تامین کننده عضو برای داعش قرار دارد، همین مسئله اهمیت این مناطق برای داعش را پررنگ میسازد.
تاکید داعش بر آزادی تکتاغولاوا راهی است که ممکن است به محبوبیت داعش در بین حامیان او دامن بزند و آنها را به سمت این گروه هدایت کند. همچنین سایر افرادی که در این کشور تمایل به عضویت در گروههای تروریستی دارند نیز با تهدید گروه داعش و همچنین افزایش فعالیتهای آن، این گروه را به عنوان محلی معتبر برای فعالیت خود میبینند.
در لیبی نیز اکنون که شرایط در روی زمین خسته کننده و بی نتیجه است حملات داعش و کسب اعتبار توسط این گروه میتواند موجب حرکت افراد از سایر گروهها به سمت این گروه شود.
از نظر مارتاو کریشناو پژوهشگر تروریسم، تروریسم ابزاری برای گروههای افراطی است تا از طریق آن موازنه موجود را تغییر دهند. از دیدگاه اندرو اچ کید و باربارا اف والتر نیز تروریست ها ضعیف تر از آن هستند که بتوانند خواسته خود را با زور تحمیل کنند، از همین رو آنها سیگنال های پرهزینه ای را ارسال میکنند که هدف از آن متقاعد سازی دریافت کنندگان سیگنالها در خصوص اعتبار تعهد تروریستها است. آنها در جهت دستیابی به این هدف نیازدارند تا تعهد خود را به صورت معتبری به دو گروه نشان دهند. دسته اول آنها دشمن، یعنی دولتهایی است که تمایل دارند آنها را به صورت سیاسی تغییر دهند و دسته دوم مردمی هستند که دربرگینده هوادران گروه تروریستی و کسانی است که گروه های تروریستی تمایل به کسب پیشتیبانی آنها دارند.
هرچه گروه داعش بتواند در این شرایط حملات موفق تری را اجرا کند میتواند در بین ناراضیان از نظام سیاسی یا وضعیت موجود و همچنین کسانی که نزدیکی فکری با این گروه دارند جایگاه بهتری را کسب کند. این حملات که اکنون در حومه کرکوک نیز در حال وقوع است به دنبال این است تا مخالفان کرد دولت عراق را به خود جذب کند و پایگاه جدیدی را برای عضو گیری بیابد.
همچنین هرچه آنها دست به عملیات میزنند و دولت را وادار به واکنش میسازند به جو امنیتی دامن میزنند که در آن نارضایتی جامعه هدف از دولت افزایش میابد. عملیاتهای شبانه، هجوم به خانه های مردم و دستگیری های گسترده در کنار عملیاتهایی که میتواند موجب کشته شدن غیر نظامیان شود همگی در تغییر نظر مردم نسبت به دولت و عضویت آنها در گروه تروریستی موثر است.
اگر در گذشته حملات تروریستی استراتژی جنگی گروه داعش برای نابود سازی دولت میزبان بود، اکنون این ابزار استراتژی است برای بقا و عضو گیری از طریق اثبات اعتبار عملیاتی خود. در این مرحله گروه تروریستی میداند که عدم فعالیت و محو شدن آن از رسانه ها به معنای مرگ گروه است، از این رو تلاش میکند تا بقای خود را با هر عملیات تمدید کند.
راهکاری برای مقابله با گروه داعش در این مرحله وجود ندارد. اساسا اعمال بازدارندگی در برابر گروه تروریستی در این مرحله ناکارآمد چرا که گروه حاضر به ارسال سیگنالهای پرهزینه است و هرچه بتواند بازدارندگی موجود را بیشتر به چالش بکشید اعتبار خود را نیز بیشتر افزایش میدهد. در حالی که بایکوت رسانه ای گروه، جذب جمعیت ناراضی و انجام عملیاتهای پیشگیرانه در این دوره میتواند به مقدار زیادی اعتبار گروه تروریستی را کاهش دهد و از عضویت افراد جدید در آن پیشگیری کند.
**مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت ها، مقالات و مصاحبه های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاما به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه های موسسه نیست.
