گذشته حزب اتحاد دمکراتیک سوریه
شکل گیری تشکل های سیاسی کردی درسوریه با فعالیت پ ک ک، در دهه هشتاد و نود، آغاز شد. اما تا سالهای بعد از2004 ، کردهای سوریه درقالب خود پ ک ک و بیشتر بر علیه دولت ترکیه، مبارزه می کردند. اما بعد از وقایع اشغال عراق و قدرت یابی کردها در عراق زمینه ی تازه ای برای فعالیت کردها در سوریه هم بوجود آمد. مهمترین آن در سال 2003 رخ داد، که رویداد معروف ناآرامی های قامشلی، ظرفیت سازی تازه ای را برای کردها بوجود آورد. بعد از آن پ ک ک چند حزب اقماری، در کردستان ایران ، ترکیه، عراق و سوریه ایجاد کرد. از جمله ی آن پژاک در ایران و حزب پ ی د یا دموکراتیک خلق در سوریه بود. این حزب مهمترین حزب کردی در سوریه شد و فعالیتهای خود را عمدتاً در کردستان عراق و یا در مناطق تحت کنترل پ ک ک در مرز ترکیه انجام می داد. البته فعالیت هایی هم در اروپا داشت. در واقع این وضعیت به این معنا بود، که آنها در خود کردستان سوریه تحرک چندانی ندارند. اما می توان گفت مهم ترین و قویترین گروه کردی سوریه بودند و با شروع بحران در سوریه از سال 2011 نقش آنها هم تحولی پیدا کرد.
نقش حزب اتحاد دموکراتیک درسوریه بعد از بیداری اسلامی
حزب اتحاد دموکراتیک مهم ترین ، تشکیلاتی ترین و قویترین حزب کردی در سوریه بود و از قبل در این منطقه تحرک و تردد داشتند و منطقه را بهتر از بقیه می شناخت. لذا زودتر از بقیه احزاب توانست، ابتکار عمل را به دست گیرند. پشتوانه پ ک ک هم برای حزب اتحاد دموکراتیک بسیار مهم و موثر بود. به همین دلیل بعد از شروع بحران در سوریه این حزب توانست ابتکار عمل را در سه منطقه عمده کردنشین سوریه به دست گیرد. باید توجه داشت که پ ک ک از قبل هم رابطه ی خوبی با دولت سوریه داشت. لذا توافق ضمنی که صورت گرفت، به کردهای وابسته به پ ی د یا حزب اتحاد دموکراتیک این امکان را داد، تا این مناطق را بدون اینکه با مشکلات خاصی روبرو شوند، ادارد کنند. دولت ارتش سوریه هم این مناطق را به پ ی د واگذار کرد، تا یک جبهه جدید علیه دولت نباشد و بتواند توانش را در جبهه جدیدی مثل مبارزه با جبهه النصره، احرار شام و داعش متمرکز کند. در نتیجه حزب اتحاد دموکراتیک وضعیت بهتری به دست آورد تا این که به تدریج با رقبای تازه ای که عمدتا تحت حمایت حکومت اقلیم کردستان و دولت ترکیه بودند و از یکه تازی پ ک ک و پ ی د در کرستان سوریه خیلی رضایت نداشتند.) مواجه شد.
ایدئولوژی و بنیادهای فکری و نوع نگرش حزب دموکراتیک سوریه
درواقع به لحاظ ایدئولوژی باید این گروه را دنباله رو ایدئولوژی چپ گرایانه تعدیل شده ی، پ ک ک دانست. این گروه همانند پ ک ک دچار سرگشتگی و دارای چرخش ایدئولژیکی از چپ به سمت راست است و همسو با سایر جریان های فکری و سیاسی معاصر و معقول در جهان بیشتر با شعار حقوق بشر به حمایت از حقوق اقوام واقلیت ها وارد می شوند. از این جهت می توان آنها را گروه های ناسیونالیست قوم گرا دانست. من فکر می کنم که حزب اتحاد دموکراتیک درحال حاضر، از مرام و مانیفست سیاسی خیلی مشخصی برخوردار نیست وعمل گرایی بر مرام و اصول فکری حزب غلبه دارد. البته بخشی ازآن به خاطر تحولات صحنه ای و پویایی های بسیار سریع در تحولات محیطی (که آنها راناچار می کند بیشتر به دنبال این باشند که درعمل خود را نشان دهند) است. لذا فکرشان همان چیزی است که درعمل به دنبال آن هستند و خیلی دموکراتیک نیستند. این امر از نظر آنها متناسب با شرایط منطقه توجیه می شود. از نظر ارتباطات خارجی هم آنها تابع یک اصول و مرام فکری خاصی نیستند و از هر ابزاری (که می تواند آنها را به هدفشان، یعنی کسب قدرت بیشتر در منطقه کمک کند) استفاده می کنند. حالا هر کشوری که به آنها کمک کند، مورد توجهشان است . با این حال شعاری که اعلام می کنند، دفاع از حقوق اقلیت کرد و تلاش برای احقاق حقوق شهروندی و مدنی آنهاست. البته به درستی اعلام می کنند که تا کنون مورد اجحاف و ظلم واقع شده اند.
حجم نیرو توان و سایر ویژگیهای حزب اتحاد دموکراتیک درسوریه
بررسی توان و حجم نیروی حزب اتحاد دموکراتیک بسیار دشوار است. چون صحنه ی عملیاتی درکردستان سوریه خیلی متحول و پویا است و نیروها به سرعت جا به جا می شوند و نمی توان تفاوت چندانی بین دفاع خلق یا ی پ ی و پ ی د قائل شد . این که کدام نیرو عضو پ ک ک هست و کدام عضو پ ی د. سخت است.اما به هرحال باید توجه داشته باشید، که پ ی د عملا کنترل سه کانتون خود مختار کردی را در سه ناحیه ی کوبانی، افرین و جزیره بر عهده دارد و می تواند این مناطق را اداره کند. در مقابل رقیب آنها یعنی شورای میهنی کردهای سوریه، (که بیشتر به حکومت اقلیم و ترکیه نزدیک است) هنوز نتوانسته در این سه منطقه ی خود مختار یا کانتون تحرک چندانی داشته باشد. این امر کم و بیش نشان از قدرت پ ی د دارد. در واقع این امر هم قدرت نظامی و هم قدرت تشکیلاتی حزب اتحاد دموکراتیک و توان اداره ی این سه کانتون را نشان می دهد. اما نباید نادیده گرفت که آنها از حمایت ضمنی دولت سوریه هم برخوردار هستند.
توان، وضعیت و حضور و نفوذ حزب حزب اتحاد دموکراتیک در کانتون های مختلف
سه کانتون کردی در سوریه با هم ارتباطی ندارند و بین آنها مناطق عرب نشین است. اما به هرحال این گروه توانسته است تسلط خود را حفظ کند. بویژه بعد از اینکه توانست کوبانی را نجات دهد، بر موقعیت خود در داخل کردستان سوریه افزوده و توانسته اعتبار بیشتری در منطقه و حتی در سطح اروپا پیدا کند. به طوری که آقای صالح مسلم اعلام کرد، که به پ ی د به چشم یک گروه تروریستی نگاه نمی شود و کشورهای اروپایی هم خواستار تماسهایی با آنها شده اند. حتی حکومت اقلیم کردستان هم بعد از قضیه کوبانی تصویب کرد، تا این سه کانتون به رسمیت شناخته شوند و تعامل با آنها شروع شود. اگرچه حکومت اقلیم از این کار سرباز زده است و اکنون بین پارتی و اتحادیه اختلاف نظر جدی وجود دارد. اما به هرحال این وضع حاکی از آن است، که موقعیت پ ی د یا حزب اتحاد دموکراتیک در سه کانتون کرد سوریه تثبیت شده است و توانسته است تا از پس رقابت با داعش و از طرف دیگر از پس گروه های مخالف رژیم بشار اسد (یعنی ارتش ازاد سوریه که مورد حمایت ترکیه هست)، برآید. اکنون هم در واقع یک موقعیت نسبتا مناسب اما لرزان و شکننده را حفظ کرده است.
