بحران قطر سایه ای بر اتحاد شورای همکاری خلیج فارس
مترجم: محمدرضا محمدی
شورای همکاری خلیج فارس پس از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرد و زمین، دریا و حریم هوایی خود را بر روی آن کشور بست. این تحریم ها به دنبال ادعای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، مبنی بر اقدامات بی ثبات کننده قطر در منطقه، از جمله حمایت از گروه های تروریستی بود. پس از آن، ترکیه پایگاه نظامی خود در را در دوحه مستقر کرد. این بحران روزافزون قطعا تهدید بزرگی برای موفق ترین بلوک عربی منطقه ای یعنی شورای همکاری خلیج [فارس] می باشد.
مقامات عربستان سعودی بارها بیان کردنده اند که اقدامات علیه قطر، برای جلوگیری از خطر تروریسم و افراط گرایی ضروری است. امارات متحده عربی ادعا کرده است که هدف از این اقدامات، تغییر رفتار قطر است، نه تغییر رژیم در این کشور. دو هفته پس از بحران، سه کشور شورای همکاری خلیج فارس و مصر فهرستی از 59 شخص و 12 سازمان را به عنوان افراد و سازمان های تروریستی مورد حمایت قطر، اعلام کردند، و از قطر درخواست کردند که کمک های مالی خود به این فهرست را متوقف کند.
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با گلوله برفی روبرو هستند، که هر چه بیشتر به پایین کوه سقوط می کند، بزرگ تر می شود. بحرانی که می تواند این بلوک موفق عربی را که به تجلی اتحادی قدرتمند از شش کشور دوست، که تحت شعار “خلیجنا واحد” (خلیج [فارس] ما یکی است) تشکیل شده است. این شورا شامل بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در سال 1981 به منظور تقویت قدرت و هماهنگی سیاست ها برای جلوگیری از بحران های منطقه که به ویژه بین سال های 1979 تا 1981 به وجود آمد، تشکیل شد. در این سال ها، بحران هایی شامل، تهاجم شوروی و اشغال افغانستان، انقلاب ایران، جنگ ایران و عراق، قرارداد کمپ دیوید و ترور رییس جمهور سابق مصر، انور سادات، به وقوع پیوست.
شورای همکاری خلیج فارس هرگز به یک اتحاد امنیتی در برابر دشمنان خود دست نیافت، اما توانست طی سال های پر تنش گذشته بر مشکلاتی چون جنگ های منطقه ای و بحران هایی چون، انقلاب ایران و تهدیدات دولت ها و بازیگران غیر دولتی، از جمله رقابت های ناشی از جنگ سرد، فائق آید. البته در مواردی هم با کاستی هایی روبرو بود که در نهایت سبب ساز بهره برداری دیگر کشورها از بی ثباتی های منطقه ای از جمله سقوط صدام حسین، رئیس جمهور عراق، شد.
بحران کنونی چند روز پس از نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج [فارس] در ریاض، طی نمایشی قدرتمندانه علیه تروریسم و ایران، با حضور رئیس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، آغاز شد. در این نشست که به وسیله شاه سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان و در حضور سران 50 کشور برگذار شد، ترامپ به شدت بر ایران تاخت. پس از آن هم، زمانی که کشورهای شورای همکاری خلیج[فارس] در 5 ژوئن اقدام به تحریم قطر کردند، ترامپ رسما از آن حمایت کرد.
پس از میانجی گری های صورت گرفته، سه کشور عضو شورای همکاری خلیج [فارس] و مصر لیستی از درخواست های 13 گانه خود را ارائه دادند که در آن خواستار کاهش روابط دیپلماتیک قطر با ایران، بستن پایگاه نظامی ارتش ترکیه، قطع روابط با تمام گروه های تروریستی، فرقه ای و ایدئولوژیک از جمله اخوان المسلمین، داعش (دولت اسلامی عراق و شام)، القاعده، جبهه النصره و حماس شده بودند.
این کشورها همچنین خواستار پایان دادن به کمک های مالی به افراد و سازمان های تروریستی و افراط گرایان، عدم انتقال تروریست ها، تعطیل کردن تلویزیون الجزیره و بستن همه رسانه های خصمانه پشتیبانی شده توسط قطر شدند. همچنین از دوحه خواسته شد که از دخالت در امور داخلی دیگر کشورها ممانعت کند، اعطای شهروندی به اتباع چهار کشور عضو شورا را متوقف کند، و نسبت به جبران خسارت قربانیان سیاست های قطر طی ساله های گذشته اقدام نماید. این درخواست ها باید در عرض 10 روز توسط قطر پذیرفته می شد.
روشن بود که این خواسته ها بسیار نامعقول بودند و طبیعتا تا به حال نشانه ای از پذیرش آنها توسط قطر مشاهده نشده است. بدون شک این بحران و تبعات آن، شورای همکاری خلیج [فارس] را در معرض آشفتگی قرار می دهد. به گفته پروفسور الشیجی از دانشگاه کویت، امروز بیش از پیش به کمک های “عملگرایانه” آمریکا و اروپا در جهت حل و فصل بحران خلیج فارس نیاز است.
کویت برای پایان دادن به بحران، تلاش های زیادی انجام داده است، گرچه به جهت موضع بی طرفانه خود از هر دو طرف اختلاف تحت انتقاد شدید قرار گرفته است، نیاز فوری به حمایت از میانجیگری کویت وجود دارد و قطر باید به طور جدی لیست خواسته های کشورهای تحریم کننده را بررسی کند. اگر این اتفاق نیوفتد، این بحران می تواند پایانی بر شورای همکاری خلیج [فارس]، به عنوان اتحادی حیاتی و موفق در منطقه باشد. و این اتفاق، زیانی بزرگ برای جهان عرب خواهد بود.
منبع: گالف نیوز
** مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت ها، مقالات و مصاحبه های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاما به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه های موسسه نمی باشد.
