مایکل تانچوم: پژوهشگر ارشد موسسه اتریشی مطالعات امنیت و اروپا
ترجمه: رحمان حبیبی، پژوهشگر روابط بین‌الملل
درحالی‌که کشورهای جهان با کمبود عرضه مواد غذایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، امارت، اسرائیل و هند در حال ایجاد کریدور غذایی هند-خاورمیانه هستند. این زنجیره جدیدِ غرب آسیا که از طریق همکاری تجاری و فناوری این سه بازیگر ایجاد میشود و نوید دهنده کانونی برای صادرات مواد غذایی است. عادی‌سازی روابط امارات و اسرائیل پس از امضای «توافق ابراهیم» در سپتامبر 2020، توانست چنین همکاری سه‌جانبه‌ای را فراهم کند.
از نظر واشنگتن، این کریدور تجاری که سواحل دریای عربی اقیانوس هند را به سواحل مدیترانه اسرائیل متصل میکند، یک وزنه تعادل ژئوپلیتیکی در برابر گسترش حضور تجاری چین در اقیانوس هند-پاسفیک و خاورمیانه فراهم میکند. نشست 12U2 در 14 ژوئیه 2022، اولین گردهمایی سران هند، اسرائیل، امارت و آمریکا بود که شکل‌گیری کریدور غذایی را به طور برجسته‌ای نمایان کرد. حضور آمریکا در نشست مذکور منجر به شکل‌گیری این تصور شد که این کریدور یک تدبیر ژئواکونومیکی آمریکا برای ایجاد «کواد خاورمیانه» است.
خاستگاه کریدور غذایی هند-خاورمیانه
اولین نشست I2U2 با حضور سران هند، اسرائیل، امارات و آمریکا در جریان سفر جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به اسرائیل، از طریق ویدئو کنفرانس انجام شد. این نشست به دنبال ارتقای سرمایه‌گذاری مشترک در غذا، آب، انرژی، حمل‌ونقل، بهداشت و فضا بود. سرمایه‌گذاری‌های مشترک در چهار بخش اول بین امارت و هند و همچنین بین اسرائیل و هند در طول 5 تا 10 سال گذشته انجام شده است و در حال حاضر زیربنای پروژه کریدور غذایی را تشکیل می‌دهد. در نشست I2U2 به سرمایه‌گذاری 2 میلیارد دلاری امارت در ساخت پارک‌های غذایی در هند اشاره شد که از فناوری‌های کشاورزی هوشمند، فناوری پاک و انرژی‌های تجدیدپذیر اسرائیل و آمریکا استفاده میکند. هدف این سرمایه‌گذاری برای به حداکثر رساندن بازده محصولات مواد غذایی و کمک به مقابله با ناامنی غذایی در جنوب آسیا و خاورمیانه است.
کریدور غذایی هند-خاورمیانه از تعامل بین نیاز استراتژیک کشورهای عربی خلیج‌فارس برای تضمین امنیت غذایی خود و الزام استراتژیک هند برای افزایش ارزش تولید مواد غذایی نشات میگیرد. از نظر محتوای کالری، هند دومین تولیدکننده بزرگ مواد غذایی در جهان است، اما بر اساس ارزش کل تولید کشاورزی در رتبه چهارم قرار میگیرد. این نشان می‌دهد که هند کمتر از 10 درصد از تولید کشاورزی خود را فرآوری میکند. بیش از یک نفر از هر 10 نیروی کار هند در بخش فرآوری مواد غذایی فعالیت میکند. بنابراین، توسعه بخش فرآوری مواد غذایی برای تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر و همچنین توسعه لجستیکی که بتواند از تلفات توزیع جلوگیری کند، از اولویت‌های استراتژیک دهلی نو محسوب میشود.
امارات موتور لجستیکی و توزیع کریدور غذایی هند-خاورمیانه
امارات در سال 2019، هند را در یک پروژه عظیم 7 میلیارد دلاری برای ایجاد یک کریدور غذایی امارات-هند جهت اطمینان از امنیت غذایی امارات و سایر کشورهای خاورمیانه مشارکت داد. تقریباً 70 درصد از این بودجه برای سرمایه‌گذاری در پارک‌های بزرگ مواد غذایی در شهرهای مختلف هند اختصاص داده شد. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری 2 میلیارد دلاری امارات در پارک‌های غذایی اعلام شده در بیانیه مشترکI2U2 2022 نیز به عنوان بخشی از ابتکار عمل سال 2019 باشد.
در سال 2019 اتاق بازرگانی دبی اقداماتی را برای هماهنگی نهادهای اماراتی و هندی در ایجاد زیرساختهای لجستیکی مربوط به کریدور مواد غذایی آغاز کرد. در ژانویه 2021، شرکت دی پی ورلد (DP World) مستقر در دبی برای فعال‌سازی کریدور غذایی، ساخت 93000 متر مربع انبار سرپوشیده، انبارهای با دمای کنترل شده و پیشرفته‌ترین امکانات حمل‌ونقل محمولهای در منطقه آزاد تجاری در فاصله 3 مایلی از بندر جواهر لعل نهرو را آغاز کرد. در سال 2020 نیز گروه شرف (Sharaf Group) مستقر در دبی و گروه لولو (Lulu Group) مستقر در ابوظبی نیز در ایجاد کریدور مواد غذایی مشارکت داشتند. با چشم‌انداز سه برابر شدن تجارت مواد غذایی بین امارات و هند تا سال 2025، این کریدور به دنبال اتصال مزارع هند از طریق زنجیره ارزش تولید مواد غذایی به بنادر امارات است.
اسرائیل نیروگاه کشاورزی و نوآوری کریدور غذای هند-خاورمیانه
جاه‌طلبی هند برای تبدیل‌شدن به عرضه کنند مهم مواد غذایی به خاورمیانه تا حد زیادی به توانایی این کشور در افزایش بازدهی کشاورزی و مدیریت دقیق منابع آب بستگی دارد. بین سال‌های 2012 و 2015، اسرائیل 29 مرکز کشاورزی ممتاز در سراسر هند برای انتقال سریع فناوری و بهترین شیوه‌های بهره‌برداری تأسیس کرد. در سال 2019، حدود 150000 کشاورز هندی در این مراکز آموزش دیدند. علاوه بر طرح‌های توسعه دولتی، شرکت‌های کشاورزی اسرائیل نقش متحول کنندهای در بخش کشاورزی و مدیریت آب هند داشته‌اند.
شرکت حفاظت از محصولات کشاورزی اسرائیل (ADAMA) یکی از شرکت‌های برتر هند در این صنعت است که یک کارخانه فرمولاسیون در گجرات و یک مرکز تحقیق و توسعه در حیدرآباد راه‌اندازی میکند. هند بزرگ‌ترین صادرکننده برنج در جهان است که 40 درصد از تجارت برنج را به خود اختصاص داده است. در طول سال‌های گذشته، شرکت اسرائیلی ایواجین (Evogene) با شرکت هندی راسی سیدس (Rasi Seeds) همکاری کرد تا کیفیت و بازدهی برنج هندی را بهبود بخشد. پروفیت اگرو (ProFit Agro Ltd)، شرکت پیشرو در صنعت سازه و سیستم‌های کشاورزی اسرائیل نیز در سال 2019 اولین سیستم رافت هیدروپونیک هندی را در بنگالورو (Bengaluru) راه‌اندازی کرد و موجب توسعه بیشتر هند به سمت کشاورزی صنعتی شد.
مشارکت اسرائیل در کریدور غذایی، از همکاری اسرائیل و هند در فناوری‌های نوآورانه و پیشرفت استارتاپ‌ها ناشی میشود. رابطه نزدیک بین اکوسیستم‌های نوآوری اسرائیل و هند، سرمایه‌گذاری مشترک در تجهیزات کشاورزی هوشمند در هند ایجاد کرده است. شرکت متزر (Metzer)، سازنده سیستم‌های آبیاری قطره‌ای اسرائیل و شرکت اسکیپر (Skipper)، تولیدکننده خطوط لوله هندی، در چارچوب سرمایه‌گذاری مشترک 50-50، یک مرکز تولید برای ساخت اجزای سیستم آبیاری قطره‌ای ایجاد کردند. استفاده از فناوری آبیاری قطره‌ای اسرائیل بخش مهمی از استراتژی هند برای مقابله با کمبود آب را شکل می‌دهد.
چشم‌انداز همکاری سه‌جانبه
در فوریه 2022، امارت یک توافقنامه مشارکت اقتصادی جامع با هند امضا کرد که بر اساس آن تعرفه حدود 90 درصد از محصولات تجاری دوجانبه حذف میشود. در ماه می 2022 نیز توافقنامه تجارت آزاد مشابهی بین امارات و اسرائیل امضا شد که بر اساس آن تعرفه حدود 96 درصد از کالاهای مبادله شده حذف خواهند شد. از زمان توافق ابراهیم، تجارت دوجانبه امارت و اسرائیل از 2.45 میلیارد دلار فراتر رفته است و حجم تجارت دوجانبه آنها در سه ماهه اول 2022 بیش از یک میلیارد دلار بوده است. پیش‌بینی میشود که این توافق طی پنج سال آینده تجارت بین امارات و اسرائیل را تا 10 میلیارد دلار افزایش دهد.
انعقاد این دو قرارداد تجاری همکاری سه‌جانبه امارات، اسرائیل و هند را برای توسعه کریدور غذایی هند-خاورمیانه فراهم کرده است. انجام گفت‌وگوی سه‌جانبه بین سران امارات، اسرائیل و هند گام طبیعی و منطقی بعدی در پیشبرد پروژه کریدور غذایی بود. اعلامیه اسرائیل در 14 جولای 2022 (در نشست I2U2) مبنی بر اینکه تل‌آویو مناقصه بندر حیفا را به کنسرسیومی به رهبری یک شرکت هندی واگذار کرده است، نشان می‌دهد که کریدور غذایی هند-خاورمیانه شتاب تجاری و منطق اقتصادی خاص خود را دارد.
این همکاری سه‌جانبه می‌تواند مبنای یک پیکربندی تجاری بزرگ‌تر در نیمه غربی هند-پاسفیک به همراه سایر کشورهای عربی خلیج‌فارس، مصر یا کشورهایی از منطقه شاخ آفریقا باشد. مشارکت در کریدور غذایی هند-خاورمیانه از سیاستهای راهبردی آمریکا است که بخش مهمی از رویکرد واشنگتن نسبت به دریای عرب و به طور گسترده‌تر هند-پاسفیک را تشکیل می‌دهد.
منبع:
