اقتصاد عمان و آینده پیش رو (تحلیل SWOT )

اقتصاد عمان و آینده پیش رو (تحلیل SWOT )

گلزار آقایی

پژوهشگر مسائل اقتصادی

عمان کشوری کوچک با جمعیت ۴.۸۶ میلیون نفری و ۳۰۹ هزار کیلومتر مربع مساحت که در منطقه استراتژیکی از خاورمیانه واقع شده است. تولید ناخالص داخلی عمان ۷۴ میلیارد دلار و  درآمد سرانه نزدیک به ۱۷ هزار دلار است.این رقم بسیار خوبی است که در مقایسه با کشورهای منطقه و در سطح جهان دارای مزیت است. برای درک بهتر وضعیت اقتصادی عمان در ادامه به بررسی شاخص‌های کلان اقتصادی پرداخته و نهایتاً با برخی از کشورهای منطقه مقایسه خواهد شد. در همین راستا تحلیلی کلی از نقاط ضعف، قوت، تهدیدها و فرصت‌های عمان نیز ارایه خواهد شد.

بررسی شاخص‌های اقتصادی:

۱-   شاخص رقابت‌پذیری

رتبه کلی عمان در شاخص رقابت‌پذیری جهانی در سال ۲۰۱۸-۲۰۱۷ برابر ۶۲، برای زیر معیارهای الزامات پایه‌ای ۳۸، افزایش‌دهنده‌های بهره‌وری ۶۶ و پیچیدگی و عوامل نوآوری ۷۰ در جهان است. در نمودار زیر اطلاعات بیشتری از وضعیت اقتصادی این کشور مشاهده می‌شود.

شکل – نمای کلی وضعیت عمان (منبع: گزارش رقابت‌پذیری )[۱]

۱-   مقایسه رتبه شاخص رقابت‌پذیری عمان و کشورهای منطقه[۲]

۲-   آزادی اقتصادی و تولید ناخالص داخلی

همانطور که در جدول فوق مشاهده می‌کنید GDP عمان به نسبت جهان سهم بسیار پایینی دارد اما آزادی اقتصادی در این کشور از ایران و عربستان سعودی بالاتر است.

۳-   تولید ناخالص داخلی کشور در مقایسه با دنیا

تولید ناخالص داخلی کشور عمان در مقایسه با دنیا برابر (۰.۱۵) میلیون دلار است که در مقایسه با برخی از کشورهای منطقه در سطح پایینی است که با توجه به کوچک بودن جغرافیا و جمعیت آن کشور امری طبیعی است. لیکن در مقایسه با مقیاس کوچک آن وضعیت شاخص‌های کلان اقتصادی به نسبت بهتر از برخی کشورهای منطقه است.

۴-   وضعیت کلی اقتصاد عمان در مقایسه با برخی از کشورهای خاورمیانه

برای روشن‌تر شدن موضوع از گزارش‌های تحلیلی و داده‌های هریتج از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۸ برای مقایسه وضعیت کشورهای عمان، اردن، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی استفاده شده که برای نمره کل شاخص‌های حقوق مالکیت، اثربخشی قضاوت، یکپارچگی دولت، مالیات بر ارزش افزوده، مخارج دولت، سلامت مالی، آزداری کسب و کار، آزادی نیروی کار، آزادی (سیاست‌های) پولی، آزادی تجارت، آزادی سرمایه‌گذاری و آزادی مالی که به صورت کلی در نمودار زیر  نمایش داده شده است.[۳]

همانطور که در نمودار مشاهده می‌کنید، وضعیت شاخص‌های فوق‌الذکر برای کشور عمان که به رنگ صورتی طی سال‌های ۱۹۹۵ الی ۲۰۱۸ در نمودار رسم گردیده نشان می‌دهد که به صورت کلی در میانه نسبت به کشورهای مورد مقایسه قرار گرفته است. در مقایسه با امارات متحده عربی و اردن طی سال‌‌های مورد مقایسه در وضعیت پایین‌تری قرار گرفته است. این در حالی‌است که این کشور از لحاظ شاخص‌های ذکر شده نسبت به ایران و عربستان سعودی به طور متوسط بالاتر از آنها قرار گرفته است. وضعیت کلی شاخص‌های اقتصادی عمان بر اساس گزارش بانک جهانی را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید.[۴]

آینده اقتصادی پیش روی عمان:

عمان در روند توسعه خود قرار گرفته و درآمدهای نفتی وارد کشور شده است. باافزایش قیمت انرژی،رشد قوی در عمان نیز با رشد شدیدی در بخش غیرهیدروکربنی حمایت شده است. تحولات مداوم پروژه‌های زیربنایی باعث افزایش فعالیت‍‌های ساختمانی شده است. باتوجه به منابع نفت نسبتا کم،دولت به طور فعالانه برنامه‌های متنوع خود را برای ترویج صنایع گازی، گردشگری وافزایش نقش بخش خصوصی در توسعه اقتصادی دنبال می‌کند. مهمترین عامل امنیت و ثبات است که کشور را برای سرمایه گذاری و کسب و کار مناسبتر می کند.

تحلیل SWOT از وضعیت عمان:

برای آگاه شدن از وضعیت هر کشوری نیاز است که تحلیلی مبنی بر نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت‌ها صورت پذیرد تا مشخص گردد وضعیت حال و آتی آن کشور چگونه است و آینده‌ مطمئن‌تری برای سرمایه‌گذران و تجاری که قصد تعامل و مبادله با آن کشور را دارند فراهم نمایند. با توجه به بررسی‌ها در جدول زیر تحلیل SWOTاز بازار عمان ارائه شده است.[۵]

تحلیل SWOT فوق نشان می‌دهد که نقاط قوت و فرصت موجود در بازار عمان بسیار زیاد بوده و از آنها می‌توان برای کاهش نقاط ضعف و مقابله با تهدیدهای موجود استفاده نمود.

نتیجه‌گیری:

به طور خلاصه با توجه به آنچه از نظر گذشت می‌توان گفت عمان کشوری کوچک با منابع محدود و جمعیتی کم است، لیکن این کشور در دهه‌های مختلف برای بازسازی و رشد اقتصادی در برهه‌های مختلف تلاش نموده تا وضعیت اقتصادی خود را در منطقه تثبیت نماید. کشور عمان در برنامه توسعه‌ای خود که هم‌اکنون در حال اجرا است و تا سال ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت، با در نظر گرفتن این موضوع که از لحاظ ثبات اقتصادی و بالاخص ثبات سیاسی کشور در سال ۲۰۱۷ در گزارش صندوق صلح واشنگتن برای دومین سال متوالی جزو سه کشور برتر جهان عرب از منظر پایداری برگزیده شده است. علاوه بر این، بانک جهانی نیز این کشور را یکی از بهترین کشورهای بهبود یافته از نظر اقتصادی برای شروع کسب و کار اعلام نموده است. در طی این برنامه توسعه‌ای، کشور عمان از روابط گسترده تجاری و مزایای آن با کشورهای عضو WTO (سازمان تجارت جهانی) بهره برده از نظر تجاری در حال گسترش روابط تجاری است. یکی دیگر از کارهای مهم این کشور برای جذب سرمایه‌گذاری، سهل نموده ثبت شرکت در این کشور بوده که تا جایی پیش رفته که حتی با مالکیت ۱۰۰ درصد سرمایه‌گذاری در این کشور موافقت نموده و این موضوع سبب گردیده سرمایه‌گذاری‌های بسیاری در این کشور انجام می‌شود. در کنار مزایای فوق نیز از سیستم مالیاتی مناسبی نیز برخودار است.

علاوه بر این، با توجه به آنکه عمان کشوری امن برای سرمایه‌گذاری است و رتبه فضای کسب وکار این کشور ۴۸ است. این در حالی است که رتبه ترکیه ۶۹، کویت ۱۰۴ و پاکستان ۱۱۰ است. تورم در عمان زیر ۳ درصد است و نرخ سود تسهیلات بانکی در این کشور نیز پایین است. لذا با توجه به این شاخص‌ها و اقدامات انجام شده انتظار می‌رود وضعیت اقتصادی این کشور روند صعودی و رو به بهبودی بیشتر را دنبال نماید. با این حال هیچ کدام از پیش‌بینی‌ها قطعی نیست و شرایط، تعیین کننده وضعیت در زمان مورد بررسی خواهند بود. علی‌ای حال شواهد و قراین ارایه شده حاکی روند بهبود و افزایش در رشد اقتصادی این کشور خواهد بود.

 **مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت‌ها، مقالات و مصاحبه‌های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاماً به معنی تایید مطلب یا بیانگر دیدگاه‌های موسسه نیست.